Вікіпедыя

Бразілія: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дрНяма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 92:
== Гісторыя ==
{{main|Гісторыя Бразіліі}}
[[File:Serra da Capivara - Several Paintings 2.jpg|thumb|Наскальны жывапіс, нацпарк [[Сера-да-Капівара]]]]
На момант прыбыцця еўрапейцаў — усходняе ўзбярэжжа Паўднёвай Амерыкі было адкрыта партугальскім мараплаўцам [[Педру Кабрал]]ам у 1500 — Бразілія была заселена шматлікімі індзейскімі плямёнамі. Кабрал абвясціў адкрыты бераг партугальскімі ўладаннямі і на тры стагоддзі велізарная краіна стала калоніяй невялічкай [[Партугалія|Партугаліі]]. Каланізатары напачатку асвоілі ўзбярэжжа, пасля пачалі прасоўвацца ўглыб мацерыка і ўрэшце зайшлі далёка на захад ад [[Тардэсільяскі дагавор|"папскага мерыдыяна"]], што быў праведзены паміж партугальскімі і іспанскімі ўладаннямі ў Амерыцы.
Чалавек засяліў тэрыторыю сучаснай Бразіліі не менш як 11 000 гадоў таму, прынамсі, столькі даюць археолагі [[Лузія (выкапнёвы чалавек)|Лузіі]] — самым старым чалавечым парэшткам, знойдзеным у штаце [[Мінас-Жэрайс|Мінас-Жэрайс]]. Узрост керамікі, адшуканай у Амазоніі, складае 8000 гадоў — найстаражытнейшыя ўзоры ў Амерыцы — і гэта сведчыць аб тым, што ў Сельве ўжо тады існавала развітая культура. У 1400-800 гг. н.э. высакатэхналагічная для свайго часу цывілізацыя (выкшталцоная кераміка, будаўніцтва насыпаў) асвойвала востаў [[Маражо]] ў дэльце Амазонкі. На момант прыбыцця еўрапейцаў — усходняе ўзбярэжжа Паўднёвай Амерыкі было адкрыта партугальскім мараплаўцам [[Педру Кабрал]]ам у 1500 — тэрыторыя сучаснай Бразіліі была заселена шматлікімі індзейскімі плямёнамі (групы [[Тупі-гуарані (мовы)|тупі, гуарані]], жэ) агульнай кольскасцю каля 7 млн чалавек. Асноўнымі заняткамі індзейцаў былі [[паляванне]], збіральніцтва, рыбалоўства, падсечнае земляробства. Паміж плямёнамі ішлі пастаянныя войны.
 
[[File:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro.jpg|thumb|left|Адкрыццё Бразіліі экспедыцыяй Кабрала]]
[[File:Brazil (1534).svg|thumb|Капітанствы Бразіліі (1534). На захадзе капітанствы абмежаваны "папскім мерыдыянам"]]
Педру Кабрал абвясціў адкрыты бераг партугальскімі ўладаннямі і на тры стагоддзі велізарная краіна стала калоніяй невялічкай [[Партугалія|Партугаліі]]. Аднак першае паселішча было заснавана толькі ў 1532 годзе, а сур'ёзна за каланізацыю Бразіліі партугальцы ўзяліся ў 1534, калі кароль Жуан III падзяліў узбярэжжа на 15 капітанстваў. Для зручнейшага кіравання калоніяй у 1549 капітанствы былі аб'яднаныя ў адзінае генерал-губернатарства. Каланізатары напачатку асвоілі ўзбярэжжа, пасля пачалі прасоўвацца ўглыб мацерыка і ўрэшце зайшлі далёка на захад ад [[Тардэсільяскі дагавор|"папскага мерыдыяна"]], што быў праведзены паміж партугальскімі і іспанскімі ўладаннямі ў Амерыцы. Нягледзячы на тое, што першыя 2 стагоддзі каланізацыі былі адзначаны бесперапыннай вайной з тубыльцамі, разрозненыя індзейскія плямёны не здолелі аказаць еўрапейцам сур'ёзнага супраціву. У сярэдзіне XVI стагоддзя акрэслілася міжнародная цукровая спецыялізацыя Бразіліі, на прантацыі трыснягу сталі завозіць афрыканскіх неграў з партугальскіх калоній (Ангола, Мазамбік) і не толькі. У канцы XVII пасля адкрыцця бандэйрантамі (удзельнікамі пошукавых экспедыцый на захад) радовішчаў золата, на змену цукроваму буму прыйшла [[залатая ліхаманка]], што прыцягнула яшчэ больш мігрантаў з Партугаліі і яе калоній.
 
[[File:Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg|thumb|Абвяшчэнне рэспублікі, Бенедыту Калішту, 1893]]
НаНатхняльнікам і ўсконым віноўнікам бразільскай незалежнасці стала [[Францыя]]: на пачатку XIX стагоддзя дэкаланізацыюідэі паскорылі[[Вялікая французская рэвалюцыя|Вялікай Французскай рэвалюцыі]] наэлектрызавалі лацінаамерыканскае паветра свабодай, а каалізатарам дэкаланізацыі сталі [[напалеонаўскія войны]] ў Еўропе: у 1808 партугальскі каралеўскі двор уцёк з акупаванага французамі Лісабона ў [[Рыа-дэ-Жанейра]]. У 1815 статус краіны быў узняты да [[Злучанае каралеўства Партугаліі, Бразіліі і Алгарві|Аб'яднага каралеўства з Партугаліяй]]. Афіцыйна Бразілія стала незалежнай дзяржавай у 1822 і абвясціла сябе [[Бразільская імперыя|імперыяй]]. Паводле канстытуцыі 1824 года Бразільская імперыя з'яўлялася ўнітарнай парламенцкай манархіяй. За 67 гадоў на бразільскім троне змянілася ўсяго два імператары [[Бразільская імператарская дынастыя|Браганскай дынастыі]], што насілі імя Пэдру. У 1889 у Рыа-дэ-Жанэйра адбыўся ваенны пераварот, у выніку якога [[Педру II (імператар Бразіліі)|Пэдру II]] быў зрынуты, а краіна была абвешчана прэзідэнцкай рэспублікай.
 
У 1964 чарговая ваенная хунта ажыццявіла чарговы пераварот і кіравала краінай да 1985, калі ўлада вярнулася да цывільнага ўрада. У 1988 пабачыла свет сённяшняя канстытуцыя Бразіліі.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Бразілія"