Вікіпедыя

Беларуская Вікіпедыя: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
→‎Статыстыка праглядаў па краінах: Абнаўленне інфармацыі
Тэгі: Праўка з маб. прылады Праўка праз мабільную версію сайта
Няма тлумачэння праўкі
Радок 6:
| дата пачатку працы = [[27 сакавіка]] [[2007]]
}}
'''Беларуская Вікіпедыя''' — [[беларуская мова|беларускамоўны]] раздзел энцыклапедыі [[Вікіпедыя|Вікіпедыі]] ў афіцыйным правапісе, які быў заснаваны [[27 сакавіка]] [[2007]] года.
 
Па колькасці артыкулаў беларуская Вікіпедыя займае 46-е месца сярод моўных раздзелаў Вікіпедыі і 34-е месца па якасці артыкулаў.
«Вікіпедыя па-беларуску» афіцыйным правапісам існуе з канца жніўня [[2006]] г., развіваецца добраахвотнікамі энцыклапедычнай справы і назапашвае матэрыялы на беларускай літаратурнай мове.
 
== Гісторыя ==
[[Файл:Wikipedia-logo-be-100000.png|thumb|180пкс|злева|Лагатып Беларускай Вікіпедыі пасля напісання 100-тысячнага артыкула]]
За першыя 7 месяцаў свайго існавання праект стварыў больш за 3,5 тыс. артыкулаў, за [[2007]] год — больш за 6,5 тыс. артыкулаў з розных галін чалавечых ведаў.
 
=== Пачатковы этап (2004-2006) ===
[[15 сакавіка]] [[2008]] г. сеціўны энцыклапедычны праект Беларуская Вікіпедыя перасягнуў мяжу 10 тыс. артыкулаў. Дзесяцітысячным стаў артыкул, прысвечаны [[Ева|Еве]]. У кастрычніку 2008 г. у Беларускай Вікіпедыі налічвалася ўжо больш за 13,5 тыс. артыкулаў. [[27 сакавіка]] [[2009]] г. Беларуская Вікіпедыя перасягнула мяжу 15 тыс. артыкулаў, па стане на 1 ліпеня 2009 г. налічвалася 16,1 тыс. артыкулаў. [[16 мая]] [[2010]] г. ў Беларускай Вікіпедыі з'явіўся 20-тысячны артыкул, прысвечаны [[каракал]]у, [[16 лістапада]] 2010 г. быў створаны 25-тысячны артыкул [[Рудольф I Габсбург]], а [[17 чэрвеня]] [[2011]] г. быў напісаны 30-тысячны артыкул [[горад Дыжон]].
Вікіпедыя на беларускай мове была запушчана вясной 2004 года. Першы запіс па-беларуску на галоўнай старонцы гэтага раздзелу з'явіўся 6 красавіка 2004 года, першыя артыкулы - 12 жніўня. Пасля гэтага на працягу двух з паловай гадоў у беларускай Вікіпедыі суіснавалі ўсе арфаграфіі беларускай мовы. Акрамя афіцыйнай нормы, названай яе супернікамі «наркамаўкай», і розных варыянтаў тарашкевіцы выкарыстоўваліся дзеясловіца, шупоўка і іншыя. З-за суіснавання розных правапісаў маглі існаваць па 2 артыкула аб адным аб'екце, напрыклад «Гішпанія» І «Іспанія». Таксама ў Беларускай Вікіпедыі выкарыстоўвалася і лацінка, што было дазволена правіламі. Такая неўрэгуляванасць пытанняў суіснавання ў раздзеле некалькіх арфаграфіяў тармазілі развіццё раздзелу, выклікаючы канфлікты і «вайны арфаграфічных правак». Яшчэ адной праблемай для часткі была рускамоўнасць большай часткі жыхароў Беларусі.
 
21 лютага 2005 года колькасць артыкулаў у раздзеле дасягнула 1000, а 6 снежня - 2000.
[[28 жніўня]] [[2015]] года быў напісаны 100-тысячны артыкул пра [[Кальмордэнскі заапарк]]. [[18 студзеня]] [[2017]] года быў створаны [[Такійскі працэс|125 000-ы артыкул]]. 31 студзеня 2018 створаны [[Збігнеў Прайснер|150 000-ы артыкул]].
 
=== Канфлікт і падзел праекта (2006-2007) ===
У лютым 2006 года група незадаволеных сітуацыяй у праекце удзельнікаў звярнулася на Мэта-вікі з запытам аб адкрыцці новага моўнага раздзелу, заснаванага на выкарыстанні выключна афіцыйнай нормы арфаграфіі беларускай мовы. Першая заяўка была адхіленая, але ў снежні таго ж года створана новая. З'явіўся беларускі раздзел у афіцыйным правапісе ў Вікі-інкубатары. Да гэтага моманту агульны беларускі раздзел налічваў каля 3 800 артыкулаў у абедзвюх арфаграфіях. Зварот перарос ў канфлікт - іншая група ўдзельнікаў пачала кампанію ў інтэрнэце (у асноўным у блогасферы), накіраваную на недапушчэнне адкрыцця раздзелу на «наркамаўцы». Пры гэтым ініцыятары адкрыцця новага раздзелу называліся «наркаманамі» (гульня слоў з наркамаўка, руск. Норкомовка) і раскольнікамі, афіцыйны правапіс - «камуністычным», а сама ініцыятыва - якая шкодзіць "беларускасці". Некаторыя блогеры заклікалі рэгістравацца на Мэта-вікі і галасаваць супраць адкрыцця раздзелу, інструкцыі па галасаванні прыкладаліся.
 
Пры гэтым не разглядалася магчымасць суіснавання двух нормаў ўнутры аднаго раздзелу. Напрыклад, першапачаткова існавала дзве кітайскія Вікіпедыі, так як многія іерогліфы ў кантынентальным Кітаі ў свой час былі спрошчаны і па напісанні адрозніваюцца ад тых, што выкарыстоўваюцца ў астатніх кітаямоўных рэгіёнах свету. Праблема была вырашана з дапамогай занясення змяненняў у рухавічок вікі, пасля чаго стала магчымая аўтаматычная канвертацыя паміж поўнымі і спрошчанымі формамі па выбары карыстальніка, для гэтага побач з укладкамі наверсе старонкі былі дададзены яшчэ тры кнопкі: «поўныя», «спрошчаныя», «першапачатковы варыянт». Пасля гэтага ў кітайскай Вікіпедыі змаглі прымаць удзел карыстальнікі як з кантынентальнага Кітая, так і з Тайваня, Ганконга і іншых кітаямоўных супольнасцяў і дыяспар па ўсім свеце. Сербская Вікіпедыя таксама змяшчае сістэму пераўтварэння тэксту і таму любы артыкул можна праглядзець у розных варыянтах - на кірыліцы і на лацінцы, што адлюстроўвае ўжыванне абедзвюх гэтых сістэм пісьма ў Сербіі і Чарнагорыі.
 
27 сакавіка 2007 года па рашэнні Фонду Вікімедыя, быў ажыццёўлены перанос існуючага (агульнага) беларускага разьдзелу, які налічваў каля 6 700 артыкулаў, на адрас be-x-old.wikipedia.org, далейшы яго лёс планавалася вырашыць пазней. Задавальненне заяўкі на стварэнне часткі ў афіцыйнай арфаграфіі было ажыццёўлена не праз стварэнне новага дамена з запрошваючым прэфіксам bel:, а шляхам пераносу зместу «наркамаўскага» Вікі-інкубатара, які змяшчаў на той момант больш 3565 артыкулаў, на вызвалены дамен be.wikipedia.org. Гэтае рашэнне выклікала буйны скандал у беларускім сегменце інтэрнэту, які суправаджаецца пратэстамі цэлага шэрагу беларускіх удзельнікаў Вікіпедыі. Сайт geektimes.ru так апісваў працу сайта be.wikipedia.org ў той дзень:<blockquote>Яшчэ сёння раніцай па адрасе be.wikipedia.org быў артыкул, напісаны класічным правапісам. Цяпер ён знішчаны і адчыняецца незапоўненая старонка. Але пакуль яшчэ застаўся лагатып з надпісам класічным правапісам.</blockquote><blockquote>Разам з першым артыкулам зніклі ўсе артыкулы, што былі створаныя пачынаючы з 2004-га года. Таксама раней зарэгістраваныя карыстальнікі не могуць цяпер уваходзіць пад сваімі лагінамі. «Памылка ўваходу: Не існуе ўдзельніка ці ўдзельніцы. Праверце напісанне, альбо выкарыстайце форму ніжэй, каб стварыць новы акаўнт ўдзельніка ці ўдзельніцы », - такія словы бачаць былыя карыстальнікі беларускай «Вікіпэдыі» пры спробе ўвайсці на сайт.</blockquote>У той жа дзень удзельнік Yury Tarasievich размясціў на галоўнай старонцы праекту паведамленне:<blockquote>''УВАГА. Гэта беларускамоўны праект, якая робіцца выключна ў нарматыўнай беларускай мове. Пастановаю уладаў Вікіпедыі ён перанесены пад гэтую даменную назву. ГЭТА НЕ РАНЕЙШЫ ПРАЕКТ BE.WIKIPEDIA.ORG.Калегі вікіпедысты, мы добра ведаем, што шмат каму беларуская мова не мова, калі яна нарматыўная -- дык, калі ласка, агледзьцеся, ці вы сапраўды хочаце супрацоўнічаць у праекце, які прынцыпова працуе толькі ў нарматыўным варыянце беларускай мовы.''</blockquote>
 
=== Сучасны этап ===
15 сакавіка 2008 года ў Беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным беларускім правапісе створаны 10-тысячны артыкул.
 
16 мая 2010 года ў Беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе створаны 20-тысячны артыкул.
 
28 ліпеня 2010 года ў Беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе быў запушчаны праект "Звязнасць" (аналагічны праекту "Связность" ў рускай Вікіпедыі), удзельнікамі якога быў праведзены аналіз звязнасці артыкулаў, які паказаў, што амаль чвэрць артыкулаў у раздзеле з'яўляюцца ізаляванымі.
 
16 лістапада 2010 года ў Беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе створаны 25-тысячны артыкул — ''[[Рудольф I Габсбург]]''.
 
29 лістапада 2010 г. на форуме Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе было узнята пытанне аб неабгрунтаванасці (у адпаведнасці з Вікіпедыя: АІ) выкарыстання на галоўнай старонцы праекта Вікіпедыя назвы «Акадэмічная» датычна афіцыйнага правапісу. Само вызначэнне «Акадэмічная» замест першапачатковага «наркамаўкі» было прапанавана адміністратарам Вікіпедыі ў дадзеным правапісе Yury Tarasievich без прывядзення якіх-небудзь крыніц. Тым не менш прапанову сумеснага звароту з мэтай змены назвы на «Афіцыйная» (руск. Афіцыйная) у адпаведнасці з прыведзенымі на форуме аўтарытэтнымі крыніцамі было сустрэта варожа: у прыватнасці, у выпадку падобнага звароту выказвалася пагроза сіметрычных дзеянняў.
 
22 жніўня 2012 года раздзел беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе абагнаў па колькасці артыкулаў раздзел беларускай Вікіпедыі ў класічным правапісе (46 045 артыкулаў да 46 044). Актыўны рэдактар ​​і арбітр рускамоўнага падзелу Марк Бернштэйн тлумачыць гэта тым, што прыток новых рэдактараў ў Вікіпедыю ў афіцыйным беларускім правапісе, куды большы, чым носьбітаў беларускай мовы на "тарашкевіцы".
 
15 верасня 2012 года колькасць артыкулаў у раздзеле беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе перавысіла 50 000.
 
31 мая 2013 года колькасць артыкулаў у раздзеле беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе перавысіла 60 000.
 
15 сакавіка 2014 года колькасць артыкулаў у раздзеле беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе перавысіла за 70 000.
 
27 лістапада 2014 года колькасць артыкулаў у раздзеле беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе перавысіла 77 777.
 
28 студзеня 2015 года колькасць артыкулаў у раздзеле беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе перавысіла 80 000.
 
28 жніўня 2015 году колькасьць артыкулаў у раздзеле беларускай Вікіпедыі ў афіцыйным правапісе перавысіла 100 000. Да таго моманту раздзел займаў 53 месца.
 
18 студзеня 2017 года быў створаны 125 000-ы артыкул, а 31 студзеня 2018 году колькасьць артыкулаў перавысіла 150 000.
 
== Статыстыка праглядаў па краінах ==
Радок 34 ⟶ 68:
}}
 
== Гл.Глядзіце таксама ==
 
* [[Шаблон:Партал супольнасці/Вікістужка/Архіў|Архіў навін Беларускай Вікіпедыі]]
 
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Беларуская_Вікіпедыя"