Беларуская Аўтакефальная Праваслаўная Царква: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
JerzyKundrat (размовы | уклад) |
|||
Радок 45:
[[23 ліпеня]] [[1922]] года ў кафедральным [[Сабор Святых апосталаў Пятра і Паўла, Мінск|саборы Святых апосталаў Пятра і Паўла]] ў [[Мінск]]у адбыўся царкоўны сінод, які вырашыў дзеля абароны ад абнаўленцкага ВЦУ стварыць аўтаномную (але не аўтакефальную) беларускую мітраполію, абраць архіепіскапа [[Мелхіседэк (Паеўскі)|Мелхіседэка (Паеўскага)]] мітрапалітам з тытулам ''Мінскі і Беларускі'' і стварыць 4 епархіі: Мінскую, Бабруйскую, Мазырскую і Слуцкую. Паводле іншых звестак, стварэнне мітраполіі санкцыянаваў патрыярх Ціхан, а Мелхіседэк толькі самачынна ўзяў на сябе кіраўніцтва ўсімі епархіямі на тэрыторыі Беларусі, а не толькі Мінскай<ref>http://www.church.by/resource/Dir0056/Dir0083/Dir0102/Page0103.html</ref>. Кардынальных наступстваў гэты крок не меў, і беларускія святары працягвалі знаходзіцца ў кананічных адносінах з Маскоўскім Патрыярхатам, а ў чэрвені 1926 года Мелхіседэк прынёс пакаянне мітрапаліту [[Сергій (Старгародскі)|Сергію]] і склаў з сябе тытул мітрапаліта<ref>http://www.pstbi.ccas.ru/bin/db.exe/no_dbpath/docum/cnt/ans/newmr/?HYZ9EJxGHoxITYZCF2JMTdG6XbuAdOjZeC4Zd8Ke60WDc8KWsOeceG0AeCKUe8gUWymWfe8ctmY*</ref>.
Улетку 1927 года пазіцыі прыхільнікаў беларусізацыі і самастойнасці БССР значна ўзмацніліся: галоўным органам тут на кароткі час стаў ЦВК БССР, які ўзначальваў Аляксандр Чарвякоў. З улікам крызісу і блытаніны ў кіраўніцтве ПРЦ аўтакефальная форма беларускаму кіраўніцтву падалася найлепшай. У гэтых умовах беларускія епіскапы палічылі, што Праваслаўная Царква ў Беларусі зможа быць па-сапраўднаму аддзеленай ад савецкай дзяржавы. Формулу гэтага аддзялення мітрапаліт Мелхіседэк выказаў проста: дзяржава свабодна змагаецца з рэлігіяй, Царква свабодна змагаецца з бязбожнасцю і атэізмам.
Бабруйскі епіскап [[Філарэт Раменскі|Філарэт]] стварыў ініцыятыўную групу па скліканні з'езда прадстаўнікоў Беларускай праваслаўнай царквы, які адкрыўся [[9 жніўня]] [[1927]] года ў Мінску. У iм прынялі ўдзел прадстаўнікі 333 прыходаў Мінскай, Барысаўскай, Мазырскай, Слуцкай, Бабруйскай епархій і адной акругі ([[благачынне|благачыння]]) Аршанскай епархіі. Сабор абвясціў аўтакефалію і абраў самастойнае кіраўніцтва. На 1 студзеня [[1928]] года Беларуская Аўтакефальная Праваслаўная Царква мела ў Гомельскай акрузе — 24 прыходы, у Полацкай — 12, Аршанскай — 10. Усяго ў [[БССР]] на той час БАПЦ налічвала 344 прыходы, у якіх неслі службу 399 святароў<ref name="Навіцкі">[[Уладзімір Навіцкі]]. [http://churchby.info/bel/182/print/ Палітыка расколу Рускай праваслаўнай царквы ў Беларусі (1920-я гг.)]// Беларускі партал «Царква». [[30 снежня]] [[2007]]</ref>.▼
Для таго, каб абвяшчэнне аўтакефаліі было кананічным, вясной і летам 1927 года епіскапы Мінскай епархіі правялі перамовы ў прыходах і па іх выніках падрыхтавалі дакумент, які называўся «Дэкларацыя Беларускага праваслаўнага духавенства (старацаркоўнікаў-аўтакефалістаў) Мінска і яго ваколіц ад 21 чэрвеня 1927 года». У гэтым дакуменце, у прыватнасці, гаварылася: «У рэлігійнай свядомасці праваслаўных веруючых мас Беларусі заўсёды была жывая думка пра аўтаномію, і ў цяперашні час, калі ў асяроддзі Праваслаўнай Царквы Усерасійскай растуць рэлігійныя рознагалоссі, павялічваецца колькасць розных царкоўных груповак. Не жадаючы ўцягвацца ў барацьбу паміж рэлігійнымі царкоўнымі партыямі, Беларуская Праваслаўная Царква лепшым сродкам пазбегнуць гэтага лічыць сцвярджэнне аб сваёй непахіснай волі быць аўтакефальнай». Аб’ява аўтакефаліі пераследавала яшчэ адну мэту, пра якую ў Дэкларацыі не пісалі, — выратаваць ад арыштаў духавенства і вернікаў шляхам легалізацыі царкоўнага кіравання і дзейнасці БПЦ<ref>[https://novychas.by/poviaz/bapc-utvarenne-i-kanec novychas.by]</ref>.
▲Бабруйскі епіскап [[Філарэт Раменскі|Філарэт]] стварыў ініцыятыўную групу па скліканні з'езда прадстаўнікоў Беларускай праваслаўнай царквы, які адкрыўся [[9 жніўня]] [[1927]] года ў Мінску. У iм прынялі ўдзел прадстаўнікі 333 прыходаў Мінскай, Барысаўскай, Мазырскай, Слуцкай, Бабруйскай епархій і адной акругі ([[благачынне|благачыння]]) Аршанскай епархіі. Сабор абвясціў аўтакефалію і абраў самастойнае кіраўніцтва. На 1 студзеня [[1928]] года Беларуская Аўтакефальная Праваслаўная Царква мела ў Гомельскай акрузе — 24 прыходы, у Полацкай — 12, Аршанскай — 10. Усяго ў [[БССР]] на той час БАПЦ налічвала 344 прыходы, у якіх неслі службу 399 святароў<ref name="Навіцкі">[[Уладзімір Навіцкі]]. [http://churchby.info/bel/182/print/ Палітыка расколу Рускай праваслаўнай царквы ў Беларусі (1920-я гг.)]// Беларускі партал «Царква». [[30 снежня]] [[2007]]</ref>.
У выніку пашыраных з [[1935]] года рэпрэсій супраць святарства, на [[24 чэрвеня]] [[1938]] года ў БССР засталіся дзейнічаць толькі 2 царквы — ў Оршы i Мазыры<ref name="Навіцкі"/>. У ліпені—верасні 1937 супрацоўнікамі НКУС БССР для ўзбуджэння крымінальнан справы і правядзення палітычных працэсаў над дзеячамі Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы была прыдуманай «[[Беларуская аўтакефальная царква (справа)|Беларуская аўтакефальная царква]]» (шпіёнска-паўстанцкай арганізацыі).
Перад вайной, у [[1941]] годзе, на тэрыторыі БССР не было ані царкоўнай арганізацыі, ані легальна адчыненых цэркваў<ref>[[Зянон Пазняк]]. [http://www.bielarus.net/pdf/ksiazka_2003_rok_srodek.pdf Гутаркі з Антонам Шукелойцем]. — Беларускія ведамасці, Варшава; Таварыства Беларускай Культуры ў Летуве, Вільня, 2003. — 144 с.: іл. ISBN 9955-9337-8-X — [http://www.zianonpazniak.de/publications/creation/antonshukelojz/autonomychurch.htm Старонкі 104—107 (Аўтакефалія)].</ref>.
| |||