Фантастыка: Розніца паміж версіямі

'''Фантастыка''' — [[жанр]] [[мастацкая літаратура | мастацкай літаратуры]], у якім з дапамогай дадання фіктыўных, уяўных элементаў ствараецца свет, адменны ад сённяшняга, рэальнага. Да фантастыкі не адносяцца [[казка | казкі]], накшталт «[[Кот у ботах |Ката ў ботах]]», і многія іншыя, паколькібо акрамяапрача агульнай, павярхоўнай «казачнай» атмасферы, фантастыка мае свае тэмы, праблемы, якія яна раскрывае, — «чалавек і прырода», «чалавек і Сусвет», «чалавек і грамадства», «чалавек і дабро (зло)». У залежнасці ад тэмы ўнутраны свет кожнага фантастычнага творытвора напаўняецца пэўнымі [[атрыбут]]амі. Напрыклад, у «чалавек і Сусвет» абавязковаканечне павіннымаюць быць [[зоркалёт | зоркалёты]] або іншыя касмічныя транспартныя сродкі, на якіх ён, гэта значыць чалавек, будзе баразніць прасторыабшары [[галактыка|Галактыкі]], у «чалавек і дабро (зло)» павінны быць выяўленыя элементы [[дабро|дабра]] і [[зло|зла]], накшталт [[эльф]]аў і [[орк, фэнтэзі|оркаў]] у [[фэнтэзі]]йных творах. Часта тэмы пераплятаюцца, утвараючы непаўторны кактэйль з каларытных вобразаў (напрыклад, у [[тэхнафэнтэзі]], дзе [[магія]] спакойна існуе разам з высокімі [[тэхналогія]]мі).

Героямі фантастыкі могуць быць неабавязковане толькі [[людзі]], у адным з такіх паджанраў як [[біяпанк]] галоўнымі героямі часта з'яўляюцца [[жывёлы]], якія з прычыны [[генетыка | генетычных эксперыментаў]] ці іншага збегу акалічнасцейакалічнасцяў сталі [[інтэлект | разумнымі]]. Акрамя таго, героямі фантастычнага твора могуць стаць і [[робат]]ы, і [[іншапланецяне]] ([[чужыя]]), што часта практыкуюць розныя аўтары, спрабуючы апісаць спецыфічную [[псіхалогія | псіхалогію]], сістэму каштоўнасцейкаштоўнасцяў і [[логіка | логіку]] разумныяразумных істот (напрыклад, [[тры законы робататэхнікі]], прыдуманыяшто прыдумаў[[Айзек Азімаў| АзімавымАзімаў]]). У [[фэнтэзі]] (адным з паджанраў фантастыкі) выбар «герояў-«нелюдзяў» вельмі шырокі — ад невялікіх [[гном]]аў да гіганцкіх [[цмок]]аў.

Падсумоўваючы вышэй сказанаевышэйсказанае, можна адзначыць, што фантастыка гэта асаблівы, своеасаблівы жанр літаратуры, які падахвочвае людзей задумвацца над жыццём, яго [[перспектыва]]мі, [[рэаліі | рэаліямі]] і мэтамі.

Перад пачаткам [[класіфікацыя | класіфікацыі]] фантастыкі варта адзначыцьзазначыць, што тут няма такоганейкага выразнага падзелу на жанры. Адны, напрыклад, адносяць [[фэнтэзі]] да [[навуковая фантастыка | навуковай фантастыкі]], іншыя наогул кажуць, што фэнтэзі зусім іншы жанр літаратуры, адменны ад фантастыкі. Такая супярэчнасць стымулюецца яшчэ і тым, што ў беларускай мове паняцці фантастыка ({{lang-en|science fiction}}) і фэнтэзі ({{lang-en|fantasy}}), вельмі падобныя і часта блытаюцца. Акрамя таго, жанры пераплятаюцца адзін з адным і вылучыць сярод іх вядучы напрамак даволі цяжка. Напрыклад, [[кіберпанк]] — быццам з'яўляецца чыстым падвідам [[таймпанк]]у, але калі прыгледзецца бліжэй, то там знойдуцца элементы і [[сацыяльная фантастыка | сацыяльнай фантастыкі]], і [[антыўтопія | антыўтопіі]]. Таму, не варта ўспрымаць ніжэйпададзеную класіфікацыю як «бясспрэчную ісціну».

Таксама ў спіс яшчэ можна дадаць такі жанр, як [[готыка, літаратура| готыкуготыка]], хоць такое далучэнне будзе дастатковадосыць ўмоўным.