Эфект Рамана: Розніца паміж версіямі

'''ЭфектЭфе́кт Ра́мана''' ('''камбінацыйнаекамбінацы́йнае рассейваннерассе́янне святласвятла́'''): — рассейванне [[святло|святла]] [[рэчыва]]м, якое суправаджаецца змяненнем [[даўжыня хвалі|даўжыні хвалі]] святла.

Эфект звязаны з [[Ваганні|ваганнем]] і вярчэннем [[Малекула|малекул]] [[рэчыва]]. Быў адкрыты ў 1928 годзе [[{{нп5|Рыгор Самуілавіч Ландсберг|Р. С. Ландсбергам]]|ru|Ландсберг, Григорий Самуилович}} і [[Леанід Ісаакавіч Мандэльштам|Л.  І.  Мандэльштамам ]] на [[Крышталь|крышталях]] і [[Чандрасекхара Венката Раман|Ч. Раманам]] і [[Каріаманіккам{{нп5|Карыаманікам Срыніваза Крышнан|К. Крышнанам]]|en|K. S. Krishnan}} на [[Вадкасць|вадкасцях]].<ref name=fe>Фіз.энцыклапедыяФизическая энциклопедыя, Т. 4.</ref>.

Эфект камбінацыйнага рассейваннярассеяння святла выяўляецца ў тым, што ў спектры рассеянага святла з'яўляюццаз’яўляюцца спектральныя лініі, якія адсутнічаюць у падаючым святле. Колькасць і месца знаходжання ([[частата]]) гэтых ліній адпавядае [[Малекулярная будова рэчыва|малекулярнай будове рэчыва]].

Спадарожнікі ўяўляюць сабой дзве групы ліній, размешчаных сіметрычна адносна лініі першаснага святла. Спадарожнікі, зрушаныя ў чырвоны (даўгахвалевыядаўгахвалевы) бок адносна першапачатковай лініі называюцца "«чырвонымі"» (ці стоксавымі,), а зрушаныя ў фіялетавуюфіялетавы (караткахвалевагакараткахвалевы) - — «фіялетавымі» (антыстоксавымиантыстоксавымі).

З павелічэннем [[Тэмпература|тэмпературы]] інтэнсіўнасць антыстоксавых спадарожнікаў хутка павялічваецца.<ref>''Барсуков О. А., Ельяшевич М. А.'' Основы атомной физики — -М.: Научный мир, 2006.</ref>.

Квантавая тэорыя тлумачыць камбінацыйнае рассейванне святла як працэс, складаючысяякі складаецца з двух звязаных паміж сабой актауактаў: паглынання [[Фатон|фатонафатон]] а частаты <big>{{math|ν</big><small>{{su|b=0</small>}}}} і выпусканневыпускання фатона з частатой <big>{{math|ν</big><small>{{su|b=0</small><big>}}±ν</big><small>{{su|b=m }}}}.</small> Энергія малекулы не можа прымать толькі пэўныя значэнні. Малекула можа знаходзіцца на пэўных энергетычных узроўнях - — асноўным і ўзбуджаным. Энергія ўзбуджанага ўзроўня больш за энергію асноўнага на ΔЕ. Калі фатон з энергіяй hν паглынаецца малекулай, якая знаходзіцца на асноўнам узроўні, яна пераходзіць на ўзбуджаны і паглынае частку энергіі фатона. Выпушчаны фатон мае энергію h<big>ν</big><small>{{math|hν{{su|b=0</small>-}}&minus;ΔЕ}} і частату <big>{{math|ν</big><small>{{su|b=0</small>-}}&minus;ΔЕ/h}}. Фатон зрушваецца ў чырвоны бок. Калі малекула знаходзіцца на ўзбуджаным уроўні, выпушчаны фатон зрушваецца ў фіялетавы бок. З павелічэннем тэмпературы колькасць узбуджаных малекул павялічваецца, павялічваецца інтэнсіўнасць антысоксавыхантыстоксавых спадарожнікаў.

Частоты <big>{{math|ν</big><small>{{su|b=m -</small>}}}} — частоты вагальных або круцільных рухаў малекулы. Такім чынам, частоты спадарожнікаў з'яуляюццаз’яўляюцца камбінацыямі частот падаючага святла і ўласных частот малекулы. Таму і рассейванне называюць камбіныцыйнымкамбінацыйным. Па частотах спадарожнікаў можна вызначаць, якое рэчыва рассейвае святло. Гэтым займаецаазаймаецца {{нп5|раманаўская [[спектраскапія]]||ru|Рамановская спектроскопия}}. РаманаўскийРаманаўскі эфект назіраецца ў рассеяным святле ад ўзору, а не ў спектры паглынання узорам святла. Таму раманаўская спектраскапія не патрабуе спецыяльнай падрыхтоўкі ўзору і неадчувальная да палосаўпалос паглынання. Гэта ўласцівасць рамановскойраманаўскай (КР) спектраскапіі палягчае працэс непасрэднага вымярэння ў цвёрдых, вадкіх і газападобных асяроддзях, а таксама вымярэння праз празрыстыя матэрыялы, напрыклад, шкло, кварц, пластмасу.

* [http://www.femto.com.ua/articles/part_2/3298.html Рамана эфектэффект] // {{крыніцы/ФЭ|4}}, С. 252.

* ''Барсуков О. А., Ельяшевич М. А.'' Основы атомной физики — -М.: Научный мир, 2006.