Варлам Ціханавіч Шаламаў: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др removed Category:Нарадзіліся ў Волагдзе using HotCat, афармленне |
Удакладненні, дапаўненне пра Мальцінскага, арфаграфія |
||
Радок 19:
}}
{{цёзкі2|Шаламаў}}
'''Варлам Ціханавіч Шаламаў''' ({{ДН|18|6|1907|5}}
== Біяграфія ==
Радок 26:
[[Файл:Dom Varlama Shalamova.jpg|thumb|350px|left|Дом, дзе нарадзіўся Шаламаў]]
Варлам Шаламаў нарадзіўся 5 чэрвеня (18 чэрвеня) 1907 у Волагдзе ў сям’і святара Ціхана Мікалаевіча Шаламава. Маці Варлама Шаламава, Надзея Аляксандраўна, была хатняй гаспадыняй. У 1914 годзе Варлам паступіў у гімназію, але завяршаў сярэднюю адукацыю ўжо пасля рэвалюцыі. У 1924 годзе, пасля заканчэння валагодскай школы 2-й ступені, прыехаў у Маскву, працаваў два гады дубільшчыкам на гарбарным заводзе ў Кунцаве. З 1926 па 1928 г. вучыўся на факультэце савецкага права МДУ, затым быў выключаны «за сокрытие социального происхождения» (паказаў, што бацька — інвалід, не ўказаўшы, што ён святар).
У сваёй аўтабіяграфічнай аповесці аб дзяцінстве і юнацтве «
=== Рэпрэсіі ===
19 лютага 1929 года Шаламаў быў арыштаваны за ўдзел у падпольнай трацкісцкай групе і за распаўсюджванне дадатка да «Завещания Ленина». У пазасудовым парадку як «социально-опасный элемент» быў асуджаны на пяць гадоў
У студзені 1937 года Шаламава зноў арыштавалі за «контрреволюционную троцкистскую деятельность». Ён быў асуджаны на пяць гадоў лагераў і правёў гэты тэрмін на Калыме (СВИТЛ). Шаламаў прайшоў тайговыя «камандзіроўкі», працаваў на прыісках «Партизан», «Чёрное озеро», Аркагала, Джалгала, колькі разоў апынаўся на бальнічным ложку праз цяжкія ўмовы Калымы. Як пісаў Шаламаў пасля: «С первой тюремной минуты мне было ясно, что никаких ошибок в арестах нет, что идет планомерное истребление целой „социальной“ группы — всех, кто запомнил из русской истории последних лет не то, что в ней следовало запомнить…» 22 чэрвеня 1943 года яго паўторна асудзілі на дзесяць гадоў за антысавецкую агітацыю, якая заключалася — па словах самога пісьменніка — у тым, што ён назваў І. А. Буніна рускім класікам: «…я был осуждён в войну за заявление, что Бунин — русский классик».
У 1951 годзе Шаламаў быў вызвалены з лагера, але напачатку не мог вярнуцца ў Маскву. З 1946 года, скончыўшы васьмімесячныя фельчарскія курсы, стаў працаваць у Цэнтральнай бальніцы для зняволеных на левым беразе Калымы ў пасёлку Дзебін і на лясной «камандзіроўцы» лесарубаў да 1953 года. Прызначэннем на пасаду фельчара абавязаны ўрачу А. М. Панцюхову, які асабіста рэкамендаваў Шаламава на курсы фельчараў. Затым жыў у Калінінскай вобласці, працаваў у Рашэтнікаве. Вынікамі рэпрэсій сталі распад сям’і і падарванае здароўе. У 1956 годзе пасля рэабілітацыі вярнуўся ў Маскву.
=== Творчасць, удзел у культурным жыцці ===
У 1932 годзе Шаламаў вярнуўся ў [[Масква|Маскву]] пасля першага
У 1949 годзе на ключы Дусканья ён упершыню на Калыме, у зняволенні, пачаў запісваць свае вершы.
Радок 42 ⟶ 43:
Ён сустракаўся з Б. Л. Пастарнакам, які высока адгукаўся на вершы Шаламава. Пазней, пасля таго, як урад прымусіў Пастарнака адмовіцца прыняць Нобелеўскую прэмію, іхнія шляхі разышліся.
Завяршыў зборнік вершаў «Колымские тетради» (1937—1956).
З 1956 года Шаламаў жыў у Маскве, спачатку на Гогалеўскім бульвары, з канца 1950-х — у адным з пісьменніцкіх драўляных дамоў-катэджаў на Харашоўскай шашы (д. 10), з 1972 года — на Васільеўскай вуліцы (д. 2, корпус 6). Друкаваўся ў часопісах «Юность», «Знамя», «Москва», меў добрыя зносіны з Н. Я. Мандэльштам, В. У. Івінскай, А. І. Салжаніцыным (зносіны з якім
У 1973 годзе прыняты ў Саюз пісьменікаў. З 1973 і да 1979, калі Шаламаў пераехаў жыць у Дом інвалідаў і састарэлых, ён вёў рабочыя сшыткі, разбор ды публікацыю якіх працягвала ажно да сваёй смерці ў 2011 годзе І. П. Сіроцінская, якой В. Ц. Шаламаў перадаў правы на ўсе свае рукапісы і сачыненні.▼
▲У 1973 годзе Шаламаў быў прыняты ў Саюз
=== Ліст у «Литературную газету» ===
23 лютага 1972 года «Літаратурная газета» апублікавала ліст Шаламава, у якім, у прыватнасці, гаварылася, што «проблематика Колымских рассказов давно снята жизнью». Асноўны змест ліста — пратэст супраць публікацыі ягоных апавяданняў эмігранцкімі часопісамі «Посев» і «Новый журнал». Гэты ліст быў неадназначна ўспрыняты грамадскасцю. Многія лічылі, што ён напісаны пад ціскам КДБ, і Шаламаў страціў сяброў сярод былых лагернікаў. Удзельнік дысідэнцкага руху Пётр Якір выказаў у 24-м выпуску «Хроники текущих событий» «жалость в связи с обстоятельствами», што змусілі Шаламава падпісаць гэты ліст. Сучасныя даследчыкі адзначаюць, аднак, што з’яўленне гэтага ліста абумоўлена балючым працэсам разыходжання Шаламава з літаратурнымі коламі і пачуццём бяссілля праз немагчымасць зрабіць сваю галоўную працу даступнай шырокаму колу чытачоў на Радзіме<ref>https://shalamov.ru/memory/37/1.html#1972</ref><ref>https://shalamov.ru/research/339/</ref>.
== Сям’я ==
Радок 53 ⟶ 56:
== Памяць ==
* Астэроід 3408 Шаламаў, адкрыты 17 жніўня 1977 года М. С. Чарных, быў названы ў гонар В. Ц. Шаламава.
* На магіле Шаламава быў усталяваны помнік работы ягонага сябра Фядота Сучкова, які гэтаксама прайшоў праз сталінскія лагеры. У чэрвені 2000 года помнік Варламу Шаламаву быў зруйнаваны. Невядомыя адарвалі і аднеслі бронзавую галаву, пакінуўшы
[[Файл:Varlam Shalamov barelef.jpg|thumb|Мемарыяльная дошка на фасадзе Шаламаўскага дома]]
* З 1991 года дзейнічае экспазіцыя ў Волагдзе ў Шаламаўскім доме — у будынку, дзе нарадзіўся ды вырас Шаламаў і дзе зараз месціцца Валагодская карцінная галерэя. У Шаламаўскім доме штогод у дні народзінаў і смерці пісьменніка ладзяцца вечары памяці, а таксама прайшло
* У 1992 годзе быў адкрыты Літаратурна-краязнаўчы музей у сяле Тамтор (Рэспубліка Саха (Якуція)), дзе Шаламаў
* Шаламаву прысвечана частка экспазіцыі Музея палітычных рэпрэсій у пасёлку Ягаднае Магаданскай вобласці, створанага ў 1994 годзе мясцовым краязнаўцам Іванам Панікаравым.
* У 2005 годзе быў створаны пакой-музей В. Шаламава ў пасёлку Дзебін, дзе дзейнічала Цэнтральная бальніца зняволеных Дальстроя (Севвостлага) і дзе Шаламаў працаваў у 1946—1951 гг.
* 21 ліпеня 2007 года мемарыял Варлама Шаламава быў адкрыты ў Краснавішарску — горадзе, што вырас на месцы Вішлага, дзе ён адбываў свой першы тэрмін.
* 20 ліпеня 2012 года на будынку бальніцы п. Дзебін (былая Цэнтральная бальніца УСВИТЛ) на Калыме (Ягаднінскі раён Магаданскай вобласці) адкрыта мемарыяльная дошка.
*Існуе адмысловы сайт на рускай мове, прысвечаны В. Ц. Шаламаву (shalamov.ru).
{{зноскі}}
| |||