Працэс раманізацыі ішоў вельмі хутка ў [[Міжземнамор'е|Міжземнамор'іМіжземнамор’і]] ([[Італія]], [[Іберыя]], [[Праванс]]е — [[Аксітанія]]). У больш паўночных і перыферыйных рэгіёнах ён быў абцяжараны ў сілу аддаленасці, слабога прытоку каланістаў з Італіі і войнаў з суседнімі і/ці аўтахтоннымі народамі ([[кельты]], [[германцы]], [[ілірыйцы]]). Да прыкладу, у шэрагу месцаў раманская [[мова]] і [[культура]] знікла пад націскам іншых народаў ([[Панонія]], [[Ілірыя]], пры[[рэйн]]ская [[Германія]], краіны [[Магрыб]]а)<ref>[http://kosarev.press.md/Utopia-1.htm Роля Рымскай імперыі і сутнасць раманізацыі рэгіёна<!-- Загаловак дададзены ботам -->]</ref>. Так, раманскай мове і культуры ў антычнай Брытаніі не ўдалося замацавацца з-за германскіх нашэсцяў, хоць на поўдні і паўднёвым усходзе Брытаніі, дзе насельніцтва ўжо было знаёма з рымскімі таварамі і рымскім ладам жыцця, раманізацыя была прыкметная, але так і не закранула шырокія пласты насельніцтва. Тут было шмат цэнтраў гарадскога тыпу, з'явілісяз’явіліся рымскія вілы. У іншых жа рэгіёнах, асабліва на поўначы і ўсходзе захоўваліся кельцкія звычаі і традыцыйная сацыяльная структура. У III ст. Брытанія перажывала перыяд адноснага дабрабыту, а IV ст. часта называецца як «[[залаты век]] Рымскай Брытаніі». Аднак, неўзабаве яна стала аб'ектамаб’ектам новага нашэсця — з боку германскіх плямёнаў англаў і саксаў. Рымская культура на поўдні знікла, а на [[усход|ўсходзе]] і [[поўнач]]ы зноў адрадзіліся кельцкія традыцыі, хоць класічная [[латынь]] працягвала ўжывацца толькі ў вузкім коле [[багаслоў|багасловаў]] і летапісцаў<ref>[http://virlib.eunnet.net/books/ironage/part1/rom_britan.html Раманізацыя Брытаніі<!-- Загаловак дададзены ботам -->]</ref>.
