Аўстралія: Розніца паміж версіямі

Некаторыя аўтары спрабавалі даказаць, што еўрапейцы наведалі Аўстралію яшчэ ў 16 стагоддзі. {{нп5|Макінтайр, Кенет|Кенет Макінтайр|en|Kenneth McIntyre}} і іншыя гісторыкі сцвярджалі, што [[Тэорыя партугальскага адкрыцца Аўстраліі|партугальцы адкрылі Аўстралію]] ў 1520-я гг<ref>McIntyre, K. G. (1977) ''The Secret Discovery of Australia, Portuguese ventures 200 years before Cook'', Souvenir Press, Menindie ISBN 028562303 6.</ref>. Наяўнасць на {{нп5|МапыКарты Д'епа|мапахкартах Д'епа|en|Dieppe maps}} надпісу {{нп5|Жав-Ля-Гранд|«Жав-Ля-Гранд»|en|Jave la Grande}} ({{lang-fr|Jave La Grande}}) часта ўспрымалася як доказ "партугальскага адкрыцця". Тым не меньшменш мапыкарты Д'епа адлюстроўваюць недасканалы стан геаграфічных ведаў той эпохі, як фактычных, так і тэарэтычных<ref>Robert J. King, «The Jagiellonian Globe, a Key to the Puzzle of Jave la Grande», ''The Globe: Journal of the [[Australian and New Zealand Map Society|Australian Map Circle]],'' no. 62, 2009, pp. 1—50.</ref>. Хаця тэорыі візіту аўрапейцаўеўрапейцаў да 17 стагоддзя працягваюць выклікаць шмат цікавасці да Аўстраліі і іншых краін, яны, як правіла, лічацца спрэчнымі і недастаткова абгрунтаванымі.

Першымі з еўрапейцаў пабывалі ў Аўстраліі галандскія мараплаўцы [[Вілем Янсзан]] ([[1606]]) і [[Абель Тасман]] ([[1642]]). Для вывучэння новага кантынента -— '' Новай Галандыі'' -— [[Англія]] арганізавала шэраг экспедыцый (Уільяма Дампіра [[1699]], і [[Дж. Кук]]а, [[1770]]). Патрэба англійскай [[буржуазія|буржуазіі]] ў новых рынках, а таксама страта паўночнаамерыканскіх калоній вымусілі ангельскаеанглійскі ўрад звярнуць увагу на Аўстралію. У [[1788]] англійскі капітан [[А. Філіп]], які прыбыў ў раён сіднэйскай бухты на чале 11 караблёў са зняволенымі на борце, заснаваў першае паселішча. Тэрыторыя была абвешчаная англійскай. іТакім чынам распачатараспачалося ўзмоцненае засяленне Аўстраліі ссыльнымівысланымі. Адміністрацыя калоніі і ваенныя чыны захоплівалі лепшыя землі Паўднёва-Усходняй Аўстраліі, а тубыльцы, якія па ўзроўню свайго развіцця не маглі быць выкарыстаны ў якасці аб'екта эксплуатацыі, выцясняліся ў пустыні і фізічна нішчыліся. У пачатку 19ХІХ стагоддзя працэс вывучэння і асваення Аўстраліі ажывіўся. Англійскі мараплавец [[Мэцью Фліндэрс]] ў [[1801]] - [[1803]] гадах працягу дзвюх экспедыцый абышоў Аўстралію з усіх бакоў. Ён прапанаваў новую назву гэтай зямлі - ''Аўстралія''.

Адкрыццё велізарных паш і развіццё [[авечкагадоўля|авечкагадоўлі]] выклікалі прыток англійскага капіталу. Землі раздаваліся пераважна тым, хто меў значны капітал, г.зн. ўкаранялася буйное землеўладанне. Развіццё авечкагадоўлі і адкрыццё залатых радовішчаў у 1851 годзе выклікалівыклікала вялікую патрэбу ў працоўнай сіле і ажывіліажывіла іміграцыю ў Аўстралію. Адкрыццё залатых радовішчаў у 1851 годзе справакавала сапраўдны іміграцыйны бум: калі ў 1851 г. у Аўстраліі было 438 тыс. чал., то 1861 -ў выніку залатой ліхаманкі — ўжо 1168 тыс. У 1-й палове 19ХІХ ст. Аўстралія пастаўляла на сусветны рынак толькі [[воўна|воўну]] і скуру. З з'яўленнем рэфрыжэратарнага транспарту ў 2-й палове 19ХІХ ст. Аўстралія пачала вывозіць шмат мяса і масла, што стымулявала развіццё [[жывёлагадоўля|жывёлагадоўлі]].

У канцы 19ХІХ стагоддзя пасяленцы аўстралійскіх калоній запатрабавалі ўтварэння з асобных частак, якія карысталіся аўтаноміяй, адзінай федэрацыі. Англія падтрымала гэтую ідэю, спадзеючыся выкарыстоўваць яе ў сваіх імперыялістычных інтарэсах у раёне [[Ціхі акіян|Ціхага акіяна]]. 1 студзеня 1901 г. уступіў у сілу акт англійскага парламента аб стварэнні ''Аўстралійскага Саюза''. Федэрацыя ў складзе 6 штатаў, былых калоній, атрымала статус [[дамініён]]а. Быў створаны федэральны ўрад на чале з генерал-губернатарам. Аўстралійскі Саюз становіцца партнёрам Англіі па эксплуатацыі калоній. У 1906 калоніяй Аўстралійскага Саюза стала паўднёва-ўсходняя частка [[Востраў Новая Гвінея|Новай Гвінеі]], а пасля першай сусветнай вайны Аўстралія атрымлівае ад [[Ліга Нацый|Лігі Нацый]] мандат на кіраванне былой нямецкай калоніяй у [[Папуа|паўночна-ўсходняй частцы Новай Гвінеі]].

Працоўны рух зарадзіўся ў Аўстралійскім Саюзе ў 2-й палове 19ХІХ ст. У 1890-х гг паўстала [[Лейбарысцкая партыя Аўстраліі|лейбарысцкая партыя]], якая карысталася значным уплывам і ў 1904 сфармавала ўрад. У 1911-12, у процівагу умераным лейбарыстаў, ствараюцца рэвалюцыйныя рабочыя арганізацыі. Адным з іх арганізатараў быў [[Арцём]]. У 1920 была заснавана [[Камуністычная партыя Аўстраліі|Кампартыя Аўстраліі]]. Вялікія забастоўкі адбыліся ў 1919-21, 1927, а таксама ў гады сусветнага эканамічнага крызісу 1929-33.