Беларуская Вікіпедыя: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Artificial123 (размовы | уклад)
дрНяма тлумачэння праўкі
→‎Гісторыя: запыт крыніц, сцёрта пра кітайска-сербскую вікіпедыю
Радок 14:
 
=== Пачатковы этап (2004-2006) ===
Вікіпедыя на беларускай мове была запушчана вясной 2004 года. Першы запіс па-беларуску на галоўнай старонцы гэтага раздзелу з'явіўся 6 красавіка 2004 года, першыя артыкулы - 12 жніўня. Пасля гэтага на працягу двух з паловай гадоў у беларускай Вікіпедыі суіснавалі ўсе арфаграфіі беларускай мовы. Акрамя афіцыйнай нормы, названай яе супернікамі «наркамаўкай», і розных варыянтаў тарашкевіцы выкарыстоўваліся дзеясловіца, шупоўка і іншыя. З-за суіснавання розных правапісаў маглі існаваць па 2 артыкула аб адным аб'екце, напрыклад «Гішпанія» І «Іспанія». Таксама ў Беларускай Вікіпедыі выкарыстоўвалася і лацінка, што было дазволена правіламі. Такая неўрэгуляванасць пытанняў суіснавання ў раздзеле некалькіх арфаграфіяў тармазілі развіццё раздзелу, выклікаючы канфлікты і «вайны арфаграфічных правак». Яшчэ адной праблемай для часткі была рускамоўнасць большай часткі жыхароў Беларусі{{крыніца?}}.
 
21 лютага 2005 года колькасць артыкулаў у раздзеле дасягнула 1000, а 6 снежня - 2000.
 
=== Канфлікт і падзел праекта (2006-2007) ===
У лютым 2006 года група незадаволеных сітуацыяй у праекце удзельнікаў звярнулася на Мэта-вікі з запытам аб адкрыцці новага моўнага раздзелу, заснаванага на выкарыстанні выключна афіцыйнай нормы арфаграфіі беларускай мовы. Першая заяўка была адхіленая, але ў снежні таго ж года створана новая. З'явіўся беларускі раздзел у афіцыйным правапісе ў Вікі-інкубатары. Да гэтага моманту агульны беларускі раздзел налічваў каля 3 800 артыкулаў у абедзвюх арфаграфіях. Зварот перарос ў канфлікт - іншая група ўдзельнікаў пачала кампанію ў інтэрнэце (у асноўным у блогасферы), накіраваную на недапушчэнне адкрыцця раздзелу на «наркамаўцы». Пры гэтым ініцыятары адкрыцця новага раздзелу называліся «наркаманамі» (гульня слоў з наркамаўка, руск. Норкомовка) і раскольнікамі, афіцыйны правапіс - «камуністычным», а сама ініцыятыва - якая шкодзіць "беларускасці"{{крыніца?}}. Некаторыя блогеры заклікалі рэгістравацца на Мэта-вікі і галасаваць супраць адкрыцця раздзелу, інструкцыі па галасаванні прыкладаліся.
 
27 сакавіка 2007 года па рашэнні Фонду Вікімедыя, быў ажыццёўлены перанос існуючага (агульнага) беларускага разьдзелураздзелу, які налічваў каля 6 700 артыкулаў, на адрас be-x-old.wikipedia.org, далейшы яго лёс планавалася вырашыць пазней. Задавальненне заяўкі на стварэнне часткі ў афіцыйнай арфаграфіі было ажыццёўлена не праз стварэнне новага дамена з запрошваючым прэфіксам bel:, а шляхам пераносу зместу «наркамаўскага» Вікі-інкубатара, які змяшчаў на той момант больш 3565 артыкулаў, на вызвалены дамен be.wikipedia.org. Гэтае рашэнне выклікала буйны скандал у беларускім сегменце інтэрнэту, які суправаджаецца пратэстамі цэлага шэрагу беларускіх удзельнікаў Вікіпедыі. Сайт geektimes.ru так апісваў працу сайта be.wikipedia.org ў той дзень:{{крыніца?}}<blockquote>Яшчэ сёння раніцай па адрасе be.wikipedia.org быў артыкул, напісаны класічным правапісам. Цяпер ён знішчаны і адчыняецца незапоўненая старонка. Але пакуль яшчэ застаўся лагатып з надпісам класічным правапісам.</blockquote><blockquote>Разам з першым артыкулам зніклі ўсе артыкулы, што былі створаныя пачынаючы з 2004-га года. Таксама раней зарэгістраваныя карыстальнікі не могуць цяпер уваходзіць пад сваімі лагінамі. «Памылка ўваходу: Не існуе ўдзельніка ці ўдзельніцы. Праверце напісанне, альбо выкарыстайце форму ніжэй, каб стварыць новы акаўнт ўдзельніка ці ўдзельніцы », - такія словы бачаць былыя карыстальнікі беларускай «Вікіпэдыі» пры спробе ўвайсці на сайт.</blockquote>У той жа дзень удзельнік Yury Tarasievich размясціў на галоўнай старонцы праекту паведамленне:{{крыніца?}}<blockquote>''УВАГА. Гэта беларускамоўны праект, якая робіцца выключна ў нарматыўнай беларускай мове. Пастановаю уладаў Вікіпедыі ён перанесены пад гэтую даменную назву. ГЭТА НЕ РАНЕЙШЫ ПРАЕКТ BE.WIKIPEDIA.ORG.Калегі вікіпедысты, мы добра ведаем, што шмат каму беларуская мова не мова, калі яна нарматыўная -- дык, калі ласка, агледзьцеся, ці вы сапраўды хочаце супрацоўнічаць у праекце, які прынцыпова працуе толькі ў нарматыўным варыянце беларускай мовы.''</blockquote>
Пры гэтым не разглядалася магчымасць суіснавання двух нормаў ўнутры аднаго раздзелу. Напрыклад, першапачаткова існавала дзве кітайскія Вікіпедыі, так як многія іерогліфы ў кантынентальным Кітаі ў свой час былі спрошчаны і па напісанні адрозніваюцца ад тых, што выкарыстоўваюцца ў астатніх кітаямоўных рэгіёнах свету. Праблема была вырашана з дапамогай занясення змяненняў у рухавічок вікі, пасля чаго стала магчымая аўтаматычная канвертацыя паміж поўнымі і спрошчанымі формамі па выбары карыстальніка, для гэтага побач з укладкамі наверсе старонкі былі дададзены яшчэ тры кнопкі: «поўныя», «спрошчаныя», «першапачатковы варыянт». Пасля гэтага ў кітайскай Вікіпедыі змаглі прымаць удзел карыстальнікі як з кантынентальнага Кітая, так і з Тайваня, Ганконга і іншых кітаямоўных супольнасцяў і дыяспар па ўсім свеце. Сербская Вікіпедыя таксама змяшчае сістэму пераўтварэння тэксту і таму любы артыкул можна праглядзець у розных варыянтах - на кірыліцы і на лацінцы, што адлюстроўвае ўжыванне абедзвюх гэтых сістэм пісьма ў Сербіі і Чарнагорыі.
 
27 сакавіка 2007 года па рашэнні Фонду Вікімедыя, быў ажыццёўлены перанос існуючага (агульнага) беларускага разьдзелу, які налічваў каля 6 700 артыкулаў, на адрас be-x-old.wikipedia.org, далейшы яго лёс планавалася вырашыць пазней. Задавальненне заяўкі на стварэнне часткі ў афіцыйнай арфаграфіі было ажыццёўлена не праз стварэнне новага дамена з запрошваючым прэфіксам bel:, а шляхам пераносу зместу «наркамаўскага» Вікі-інкубатара, які змяшчаў на той момант больш 3565 артыкулаў, на вызвалены дамен be.wikipedia.org. Гэтае рашэнне выклікала буйны скандал у беларускім сегменце інтэрнэту, які суправаджаецца пратэстамі цэлага шэрагу беларускіх удзельнікаў Вікіпедыі. Сайт geektimes.ru так апісваў працу сайта be.wikipedia.org ў той дзень:<blockquote>Яшчэ сёння раніцай па адрасе be.wikipedia.org быў артыкул, напісаны класічным правапісам. Цяпер ён знішчаны і адчыняецца незапоўненая старонка. Але пакуль яшчэ застаўся лагатып з надпісам класічным правапісам.</blockquote><blockquote>Разам з першым артыкулам зніклі ўсе артыкулы, што былі створаныя пачынаючы з 2004-га года. Таксама раней зарэгістраваныя карыстальнікі не могуць цяпер уваходзіць пад сваімі лагінамі. «Памылка ўваходу: Не існуе ўдзельніка ці ўдзельніцы. Праверце напісанне, альбо выкарыстайце форму ніжэй, каб стварыць новы акаўнт ўдзельніка ці ўдзельніцы », - такія словы бачаць былыя карыстальнікі беларускай «Вікіпэдыі» пры спробе ўвайсці на сайт.</blockquote>У той жа дзень удзельнік Yury Tarasievich размясціў на галоўнай старонцы праекту паведамленне:<blockquote>''УВАГА. Гэта беларускамоўны праект, якая робіцца выключна ў нарматыўнай беларускай мове. Пастановаю уладаў Вікіпедыі ён перанесены пад гэтую даменную назву. ГЭТА НЕ РАНЕЙШЫ ПРАЕКТ BE.WIKIPEDIA.ORG.Калегі вікіпедысты, мы добра ведаем, што шмат каму беларуская мова не мова, калі яна нарматыўная -- дык, калі ласка, агледзьцеся, ці вы сапраўды хочаце супрацоўнічаць у праекце, які прынцыпова працуе толькі ў нарматыўным варыянце беларускай мовы.''</blockquote>
 
=== Сучасны этап ===