Экзонім: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др added Category:Этнаніміка using HotCat |
Іван Булва (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1:
'''Экзонім''' (ад {{lang-el|ἔξω}} [экза] «па-за» + {{lang-el|[[wikt:ὄνομα|ὄνομα]]}} [онама] «[[імя]]») — назва краіны, народа і яго прадстаўнікоў або мовы,
Напрыклад, назва "Германія" — беларускі экзонім, Allemagne — [[французская мова|французскі]]. Эндонімам жа для [[Германія|гэтай краіны]] служыць [[нямецкая мова|нямецкае]] Deutschland.
Першым з двух
Экзонімы могуць утварацца ад розных каранёў (Германія і Deutschland), узнікаць у выніку фанетычнай ці арфаграфічнай трансфармацыі эндоніма ў іншых мовах (так у англійскі [[Лондан|London]] па-іспанску ''Londres'', [[нідэрландская мова|па-галандску]] ''Londen'', [[фінская мова|па-фінску]] ''Lontoo''). Таксама з'яўляюцца экзонімы шляхам [[Калька (лексіка)|калькавання]]: так французская назва [[Нідэрланды|Нідэрландаў]] ''Pays-Bas'' атрымалася перакладам эндоніма Nederland, што азначае "нізінныя землі".
== Змяніць экзонімы на эндонімы ==
Вельмі часта ўрады дзяржаў вітаюць ужыванне эндонімаў ў дачыненні да іх па-за межамі краіны. Так афіцыйная Беларусь (ды і простыя грамадзяне) у ХХІ стагоддзі даволі беспаспяхова спрабуюць адвучыць братэрскую [[Расія|Расію]] ад экзоніма ''Белоруссия''<ref>https://people.onliner.by/2014/02/26/bel-17</ref>. А вось іншыя прыклады з гісторыі.
* У 1935 Рэза-Шах папрасіў замежныя дзяржавы ўжываць у міжнародных адносінах традыцыйную з пачатку 1 тыс.н.э. для [[Іран|яго краіны]] назву ''Іран'' замест прынятай тады ''Персіі'', што паходзіць ад грэчаскага Персіс (Περσίς), у сваю чаргу ўтворанага ад назвы правінцыі Фарс.
* У 1949 урад [[Таіланд|Сіама]] змяніў імя краіны на ''Таіланд'', аднак прыметнік ''сіамскі'' захаваўся побач з коткай, рыбай (сіамскі пеўнічак) і [[Сіямскія блізняты|блізнятамі]].
* У 1972 годзе [[Шры-Ланка|Цэйлон]] стаў ''Шры-Ланкай'' (у перакладзе — «блаславёная зямля»), хаця стары тапонім пасюль асацыюецца з гарбатай
* У 1985 урад [[Кот-д'Івуар|Берага Слановай Косці]] вырашыў, што іх краіна больш не павінна перакладацца з французскай мовы. У беларускай і рускай мовах назва ''Кот-д'Івуар'' увайшла ва ўжытак, але большасць народаў працягваюць перакладаць "Бераг".
* Адным днём 1989 Бірма прачнулася [[М'янма]]й. Зрэшты, старая назва засталася ў назве выдатнага рамана [[Джордж Оруэл|Джорджа Оруэла]] «Дні ў Бірме».
* У 1995 Індыя змяніза назву [[Мумбаі|свайго найбуйнейшага горада]] з Бамбея на ''Мумбаі''.
== Экзонімы для Беларусі ==
Беларускі ўрад і беларусы лічаць, што эндонім ''Беларусь'' мусіць ужывацца ва ўсіх мовах. Але дагэтуль большасць моваў свету аддае перавагу форме "Белорусія" або калькам: дацкая форма Hviderusland, галандская Wit-Rusland, эстонская Valgevene, фарэрская Hvítarussland, фінская Valko-Venäjä, нямецкая Weißrussland, грэчаская Lefkorosía (Λευκορωσία), венгерская Fehéroroszország, ісландская Hvíta-Rússland, шведская Vitryssland, турэцкая Beyaz Rusya, кітайская 白俄罗斯 — усё літаральна 'Белая Русь'), або французская Biélorussie, італьянская Bielorussia, партугальская Bielorrússia, і іспанская Bielorrusia. Народ Беларусі працягвае змагацца за сваю праўду. Хоць гэта і няпроста, але ёсць надзея, што, як Шры-Ланка або Таіланд, мы з цягам часу пераможам.
{{Зноскі}}
[[Катэгорыя:Этнаграфія]]
| |||