Італія: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Skip405 (размовы | уклад)
Няма тлумачэння праўкі
Радок 14:
|год=2009
|шчыльнасць насельніцтва=192.96
|грашовая адзінка=[[Еўра|Еўра]]
|часавы пояс=
|гімн="Il Canto degli Italiani"
|нумарныя знакі=
|TLD=[[.it|.it]]
|міжнародны тэлефонны код=+39
|схем.карта=It-map.png
Радок 56:
[[Image:Languages spoken in Italy.svg|thumb|upright|right|150 px|Дыялекты i iншыя мовы ў Iталii]]
{{main|Насельніцтва Італіі}}
Італьянцы этнічна не гамагенны, што было выклікана працяглай гісторыі падзеленасці і міграцыі, і мноства псіхічных тыпаў прэзентуе папуляцыю. Мноства людзей размаўляе не на літаратурнай [[італьянская мова|італьянскай мове]], а на [[дыялект]]ах альбо неітальянскіх мовах. Гэтыя дыялекты і мовы залежаць ад рэгіёна і найбольш абасобленнай раманскай мовай з’яўляецца мова [[Сардынія|Сардыніі]], якая бліжэй за ўсіх да [[лацінская мова|лацінскай мовы]] і на якой размаўляе 1.2 мільёна жыхароў Сардыніі. Фрыўльская, альбо [[Рэта-Раманская мова]], на якой размаўляе 520.000 чалавек ў паўночна-заходнім рэгіёне Фрыўліі; [[Ладіна]], Рэта-Раманская мова, на якой размаўляюць у гарах [[Трэнціна -Альта-АдзіджэАдыджэ]]. Цалкам неітальянскай группай з’яўляюцца 260.000 германа-італьянцаў, якія жывуць у [[Трэнціна Альто Адзіджэ-Альта-Адыджэ]] (былы аўстрыйскі Паўднёвы Тыроль) і размаўляюць на паўднёва-нямецкім дыялекце [[Аўстрыя|Аўстрыі]] ды [[Баварыя|Баварыі]]. Таксама італьянскія славяне, колькасьцю 53.000 чалавек, якія жывуць у рэгіёне [[Фрыўлія|Фрыўліі]] і [[Венецыя-Джулія|Венецыі-Джуліі]]. Ізаляванымі групамі з’яўляюцца грэцкія камунны, якія пражываюць часткова ў [[Апулія|Апуліі]], часткова ў [[Калабрыя|Калабрыі]] (на поўдні краіны); албанскія калоніі ў [[Сыцылія|Сыцыліі]] і [[Калабрыя|Калабрыі]] ; серба-харваты ў [[Молiза|Молізе]]; і франкамоўныя группы ў Аосце, на поўначы краіны.
 
=== Рэлігія ===
Радок 88:
 
=== Энэргія ===
[[Нафта]] з’яўляецца галоўным палівам і на 84% яна імпартнае. Каля 80% усёй энэргетыкі вырабляецца на цеплавых электрычных станцыях, рэштэ вырабляецца на гідраэлектрастанцыях. У апошні час, урад Італіі распрацаваў шэраг праграмаў па зніжэнню забруджвання экалогіі і пераходзіць на “чыстую”«чыстую» энэргію – сонечныя і ветраныя станцыі.
 
=== Сельская гаспадарка ===
Радок 98:
== Урад ==
На рэферэндуме 2 ліпеня [[1946]] года, [[італьянцы]] адмовіліся ад манархіі і Італія стала рэспублікай. Канстытуцыя Італьянскай рэспублікі прымаліся з 22 снежня [[1947]] года і канчаткова была прынята 1 студзеня [[1948]] года. Згодна Канстытуцыі, заканадаўчая ўлада падпарадкавана 630 сябрам парламенту і 315 сябрам сената. Прэзідэнт рэспублікі абіраецца на 7-мі гадовы тэрмін шляхам галасавання на чарговай сэсіі парламенту і трох дэлегатаў ад розных рэгіёнаў краіны. Выканаўчая ўлада падпарадкоўваецца кабінету міністраў, які фармаваўся з партый парламента, на чале з прэм’ер-міністрам, які фармалёва падпарадкоўваецца прэзідэнту краіны.
У 20 рэгіёнах краіны абіраецца свой урад, які выконвае ўладу на мясцовым узроўні. Пяць рэгіёнаў – [[Фрыўлі-Венецыя Джулія]], [[Сардынія]], [[Сыцылія]], [[Трэнціна-Альта Адзіджэ-Адыджэ]] і [[Валле д’Аоста]] маюць спецыяльны аўтаномны статус згодна з Канстытуцыяў.
 
Асноўнымі палітычнымі партыямі ў Італіі з’яўляюцца Хрысціянская Дэмакратычная партыя Італіі, якая была створана ў [[1945]] годзе. Іншымі значнымі партыямі з’яўляюцца Дэмакратычная партыя Левых (альбо Камуністыя за рэформы) і Сацыялістая партыя. Значную папулярнасць на поўначы набыла вультраправая партыя Ліга Поўначы. Маленькімі партыямі ў Італіі з’яўляюцца Сацыяльная Дэмакратычная партыя, Рэспубліканская партыя, Ліберальная партыя, і неа-фашыстая Італьянскі Сацыяльны Рух.