Паўднёвы Урал: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
шаблон |
дапаўненне |
||
Радок 22:
{{coord|display=title|54|0|0|N|58|0|0|E|type:mountain_region:RU}}
'''Паўднёвы Урал''' — частка [[Урал]]а, цягнецца ад [[рака Уфа|р. Уфы]] (у раёне пас. Ніжні Уфалей) да р. Урал. Даўжыня 550 км. Вышыня да 1640 м ([[гара Ямантау]]). Найбольш высокая і моцна пашыраная частка Паўднёвага Урала складзеная кварцытамі, [[гнейс]]амі, крышталічнымі сланцамі. Большая частка схілаў пакрыта тайговымі, радзей змяшанымі лясамі; сустракаюцца шыракалістыя лясы; на ўсходнім схіле і ў паўднёвай частцы — стэп.
== Рэльеф і геалагічная будова ==
Рэльеф складаны. Разновысотныя хрыбты паўднёва-заходняга і мерыдыянальнага напрамку раздзеленыя глыбокімі далінамі з падоўжнымі і папярочнымі паніжэннямі.
Воссю горнай сістэмы з’яўляецца хрыбет [[Уралтау]], які з’яўляецца водападзелам паміж басейнамі рэк [[Волга|Волгі]] і [[Урал (рака)|Урала]]. Хрыбет працягнуўся ва ўсходняй частцы на 500 км, маючы шырыню ад 5 да 30 км. Самая высокая вяршыня яго дасягае 1067 м (гара Арвяк-Разь (Арвякразь), на поўдзень ад горада [[Беларэцк]]а). Вышыня хрыбта 800—900 м, а прылеглыя даліны ляжаць на 400—500 м ніжэй. Хрыбет Уралтау складаецца з некалькіх паралельных град і невялікіх адгор’яў, якія падзеленыя шырокімі лагчынамі. Абрысы іх выраўнаваныя, мяккія. Толькі на некаторых вяршынях падымаюцца невялікія сопкі і грабяні са [[Сланец|сланцаў]], [[кварцыт]]аў і [[кангламерат]]аў.
[[Файл:40821335 YAmantau.jpg|міні|злева|Гара [[Ямантау]] — найвышэйшая кропка Паўднёвага Урала]]
Даліна ракі [[Белая (прыток Камы)|Белай]] аддзяляе на захад некалькі паралельных больш высокіх і скалістых ланцугоў. Самыя высокія хрыбты [[Ямантау]], [[Ірэмель]], [[Зігальга]], [[Машак]]. Яны складзеныя вельмі цвёрдымі кварцавымі пяшчанікамі і гліністымі сланцамі. Для рэльефу іх вельмі характэрныя ступеністыя схілы, шырокія нагорныя тэрасы і камяністыя вяршыні. Схілы горных масіваў пакрытыя хваёвым лесам да вышыні 1100 м, а вышэй гэтай лініі пераважаюць каменныя россыпы. На нагорных тэрасах і сопкападобных вяршынях захаваліся сценападобныя скалы (астанцы), складнікі грэбняў некаторых гор.
На захад ад ідзе паласа перадавых горных ланцугоў, якія маюць сярэднюю вышыню значна ніжэйшую за 1 000 м, толькі нешматлікія вяршыні паднімаюцца вышэй. Горныя ланцугі аддзеленыя адзін ад аднаго больш шырокімі падоўжнымі далінамі рэк, а вузкія папярочныя даліны падзяляюць кожны ланцуг на хрыбты і масівы. Гэта хрыбты [[Зільмердак]], [[Юрматау]], Колу, [[Каратау]].
На ўсход ад хрыбта Уралтау працягнуўся ланцуг перадавых ўсходніх хрыбтоў Паўднёвага Урала: Ірэндык і Крыктытау. Яны складзеныя не толькі ападкавымі, але і вулканічнымі пародамі. Горы моцна разбураныя, вяршыні іх плоскія, але там, дзе агаляюцца вулканічныя пароды, сустракаюцца скалы, грабяні. На поўдні Арэнбургскай вобласці горы сканчаюцца і пачынаецца стэп, а затым [[паўпустыня]].
== Cлавутасці ==
* Аркаім
* Возера Тургаяк
* [[Аргазінскае вадасховішча]]
* Возера Зюраткуль
* Ільменскі запаведнік
* Нацыянальны парк «Таганай»
* Сугамакская пячора
[[Катэгорыя:Уральскія горы]]
| |||