Выбарг: Розніца паміж версіямі

|катэгорыя ў Commons = Vyborg

|сайт = http://www.city.vbg.ru/

}}

'''Вы́барг''' ({{lang-ru|Выборг}}, {{lang-fi|Viipuri}}, {{lang-sv|Viborg}}, {{lang-de|Wiborg}}) — горад (з 1403 года) ў [[Расія|Расіі]], адміністрацыйны цэнтр [[Выбаргскі раён Ленінградскай вобласці|Выбаргскага муніцыпальнага раёна]] [[Ленінградская вобласць|Ленінградскай вобласці]]. Горад знаходзіцца на беразе [[Выбаргскі заліў|Выбаргскага заліва]].

 

== Гісторыя ==

 

У [[1403]] годзе горад-крэпасць Выбарг быў ураўнаваны ў статусе горада з горадам [[Упсала]]: шведскі кароль Эрык Памеранскі дараваў яму роўныя гарадскія прывілеі, у тым ліку і гандлёвыя, дзякуючы якім горад хутка ператварыўся ў буйны гандлёвы цэнтр. Горад часта наведвалі нямецкія купцы з гарадоў [[ганзейскі саюз|ганзейскага гандлёвага саюза]]. Выбарг стаў цэнтрам лена.

На першую палову 1918 прыпадаюць пераломныя падзеі ў лёсе горада — пасля [[абвяшчэнне незалежнасці Фінляндыі|абвяшчэння незалежнасці]], у студзені 1918 года ў Фінляндыі пачалася грамадзянская вайна, і Выбарг стаў адным з галоўных цэнтраў чырвоных фінаў. 29 красавіка апошнія чырвоныя атрады паўсюдна былі разбітыя.

 

 

У 1929 годзе гарадскі архітэктар Ота-Івары Меўрман распрацаваў горадабудаўнічы план Вялікага Выбарга, асноўныя ідэі якога рэалізоўваліся да 1970-х гадоў. У Выбарзе былі пабудаваны шматлікія важныя грамадскія будынкі: мастацкі музей і школа (1930 год), акруговы архіў (1933 год), новая гарадская бібліятэка (1935). Да 1930-х гадоў цэнтр дзелавога жыцця горада перамясціўся з раёна Лінойтус (тэрыторыя былой Выбаргскай крэпасці) у раёны Салакалахты і Рэпала, бліжэй да чыгуначнага вакзала.

[[ападкі|Ападкаў]] выпадае больш летам, восенню і зімой, істотна менш — вясной. Гадавая колькасць ападкаў 677 мм, у зімовы перыяд выпадаюць пераважна ў выглядзе снегу. Сярэднегадавая адносная вільготнасць паветра — 80 %. Пераважаюць паўночна-заходнія вятры. Сярэднегадавая хуткасць ветру — 3,4 м/с.

 

 

== Прамысловасць ==

* ААТ «Выбарскі суднабудаўнічы завод» — спецыялізуецца на будаўніцтве марскіх платформаў для асваення шэльфавых запасаў, суднаў малога і сярэдняга танажу;

* ТАА «Кіруючая кампанія „Горнае кіраванне“ ВА „Адраджэнне“» — здабыча і вытворчасць гранітных вырабаў;

* ТАА «Порт Выбаргскі» — спецыялізуецца, у асноўным, на накатных грузах;

* ТАА «Роквул-поўнач» — вытворчасць ізаляцыйных матэрыялаў;

 

== Вядомыя асобы ==

* [[Маса Ніемі]], фінскі акцёр

* [[Вейка Хухтанен]], фінскі гімнаст

 

== Літаратура ==

 

{{DEFAULTSORT:Выбарг}}