Беларусь: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
(удзельнік выдалены)
(выдаленае кароткае апісанне змен)
(удзельнік выдалены)
(выдаленае кароткае апісанне змен)
Радок 58:
|Заўвагі =
}}
'''Белару́сь''' ({{Audio|Be-Belarus.oga|вымаўленне}}; афіцыйная назва — {{Audio|Be-Republic of Belarus.oga|'''Рэспу́бліка Белару́сь'''}}; {{lang-ru|Респу́блика Белару́сь}}) — [[дзяржава]] ва [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропе]], на захадзе [[Усходне-Еўрапейская раўніна|Усходне-Еўрапейскай раўніны]]. Тэрыторыя краіны — 207,6 тыс. км² (84-я ў свеце). Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2019 года — 9 475 600 чалавек (92-я ў свеце). Працягласць з поўначы на поўдзень 560 км, з захаду на ўсход 650 км.
 
Дзяржаўныя мовы — [[беларуская мова|беларуская]] і [[руская мова|руская]]. У краіне 6 [[Вобласць|абласцей]], якія складаюцца са 118 раёнаў, у якіх маюцца 113 гарадоў, 109 пасёлкаў гарадскога тыпу, 24583 сельскія населеныя пункты ([[вёска|вёскі]], [[аграгарадок|аграгарадкі]], [[пасёлак|пасёлкі]], [[хутар]]ы).
'''Белару́сь''' ({{Audio|Be-Belarus.oga|вымаўленне}}; афіцыйная назва — '''Рэспу́бліка Белару́сь'''; {{lang-ru|Респу́блика Белару́сь}}) — [[дзяржава]] ва [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропе]], на захадзе [[Усходне-Еўрапейская раўніна|Усходне-Еўрапейскай раўніны]]. Тэрыторыя краіны — 207,6 тыс. км² (84-я ў свеце). Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2019 года — 9 475 600 чалавек (92-я ў свеце). Працягласць з поўначы на поўдзень 560 км, з захаду на ўсход 650 км.
 
Дзяржаўныя мовы — [[беларуская мова|беларуская]] і [[руская мова|руская]]. У краіне 6 [[Вобласць|абласцей]], 118 раёнаў, 113 гарадоў, 109 пасёлкаў гарадскога тыпу, 24583 сельскія населеныя пункты.
 
Сталіца Рэспублікі Беларусь і самы буйны горад дзяржавы — [[Мінск]]. Горад мае асаблівы статус горада рэспубліканскага падпарадкавання.
Радок 71 ⟶ 70:
Грашовая адзінка — [[беларускі рубель]].
 
1 студзеня 1919 года была створана [[Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусі]], якая была адной з 4 савецкіх рэспублік, якая падпісала 30 снежня 1922 года Дагавор аб утварэнні СССР ужо як [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]]. 19 верасня 1991 гады краіна стала называцца Рэспубліка Беларусь, у гэты ж час былі прынятыя новыя герб і сцяг (заменены на сучасныя герб і сцяг 7 чэрвеня 1995 года па выніках рэферэндуму), а таксама новая канстытуцыя і грамадзянскі пашпарт. 8 снежня 1991 года было падпісана з Расiяй і Украінай Пагадненне[[Белавежскае пагадненне|пагадненне аб стварэнні]] [[Саюз Суверэнных Дзяржаў|Саюза Суверэнных Дзяржаў]].
 
З’яўляецца членам-заснавальнікам [[ААН]] (як БССР), [[СНД]], [[АДКБ]], [[ЕўрАзЭС]], [[Саюзная Дзяржава|Саюзнай Дзяржавы]] і [[ЕАЭС]].
 
== Назва ==
{{main|Белая Русь}}
Назва ''Белая Русь'' пачала зрэдку ўжывацца ў адносінах да невялікай часткі беларускіх зямель (Полаччыны) у канцы [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] З 1620-х гэтая назва замацоўваецца за ўсходнімі землямі [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] — падзвінскімі і падняпроўскімі ваяводствамі і паветамі. Такім чынам адбылася пэўнае абмежаванне ''Белай Русі'', насельніцтва якой было пераважна [[хрысціянства|хрысціянскім]], ад [[Чорная Русь|Чорнай Русі]], большая частка якой вызнавала [[паганства]]<ref>Аб паходжанні назваў Белая і Чорная Русь, Язэп Юхо, 1956</ref>. Для абазначэння жыхароў Белай Русі з’яўляецца паняцце [[беларусцы]], хоць адначасова існавалі азначэнні[[этнонім]]ы [[літвіны|літоўцы (літвіны)]] і [[Русіны, гістарычны этнонім|рускія (русіны)]].
 
Другая тэорыя назвы гаворыць пра белае адзенне тагачаснага славянскага насельніцтва тых земляў. Таксама існуе тэорыя, якая зацвярджае, што землі [[Старажытная Русь|Старажытнай Русі]], якія не былі захопленыязахоплены падчас [[Мангола-татарскае нашэсце|Мангола-татарскага нашэсця]], былі празваныяпразваны пазней ''белымі''<ref name="Zaprudnik 1993 2">{{Harvnb|Zaprudnik|1993|p=2}}</ref>.
 
У XIX ст., калі беларускія землі ўваходзілі ў склад [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], з развіццём рускамоўнай сістэмы адукацыі сярод мясцовага насельніцтва распаўсюджваецца этнонім [[беларусы]]. З [[1890]]-х назва ''Беларусь'' стала агульнапрынятай назвай [[этнічная тэрыторыя беларусаў|усіх тэрыторый, дзе кампактна]] пражываў [[беларусы|беларускі этнас]]. У [[1918]] была абвешчана [[Беларуская Народная Рэспубліка]], а ў [[1919]] — [[ССРБ]] (з [[1991]] — Рэспубліка Беларусь).
 
[[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)]] падае назвунапісанне як ''Respublika Bielaruś''. Назва на рускай (другой дзяржаўнай) мове — ''Республика Беларусь''.
 
== Гісторыя ==