Вайна ў Персідскім заліве: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др выдал. шаблона, replaced: {{Link GA| → {{subst:Void| (2) using AWB |
дапаўненне |
||
Радок 1:
{{Узброены канфлікт
[[Image:Gulf War Photobox.jpg|thumb|З лева на права: Авіяцыя ЗША, брытанскія войскі, выгляд з камеры самалёта Lockheed AC-130; шаша смерці; танк M728.]]▼
| канфлікт = Вайна ў Персідскім заліве
| частка = Gulf War Photobox.jpg
| выява =
▲
| дата = [[2 жніўня 1990]] — [[28 лютага]] [[1991]]
| месца = [[Кувейт]], [[Ірак]], [[Сірыя]], [[Ізраіль]], [[Саудаўская Аравія]]
| прычына = [[Уварванне Ірака ў Кувейт]]
| вынік = Перамога міжнароднай кааліцыі
| праціўнік1 = {{Сцягафікацыя|Кувейт}}<br>{{Сцягафікацыя|ЗША}}<br>{{Сцягафікацыя|Францыя}}<br>{{Сцягафікацыя|Вялікабрытанія}}<br>{{Сцягафікацыя|Саудаўская Аравія}}<br>{{Сцягафікацыя|Канада}}<br>{{Сцягафікацыя|Францыя}}<br>{{Сцягафікацыя|Сірыя}}<br>{{Сцягафікацыя|Егіпет}}<br>{{Сцягафікацыя|Катар}}<br>{{Сцягафікацыя|ААЭ}}<br>{{Сцягафікацыя|Бангладэш}}<br>{{Сцягафікацыя|Аман}}<br>{{Сцягафікацыя|Ізраіль}}
| праціўнік2 = {{Сцягафікацыя|Ірак}}
| камандзір1=
| камандзір2=
| сілы1 = 700 000 вайскоўцаў<ref>Gulf War Coalition Forces (Latest available) by country {{cite web |url=http://www.nationmaster.com/graph/mil_gul_war_coa_for-military-gulf-war-coalition-forces |title=www.nationmaster.com |accessdate=2007-09-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131105011128/http://www.nationmaster.com/graph/mil_gul_war_coa_for-military-gulf-war-coalition-forces |archivedate=2013-11-05 }}</ref><ref>{{cite book |last=Hersh |first=Seymour |title=Chain of Command |year=2005 |publisher=Penguin Books |page=181}}</ref>
| сілы2 = ад 350 000 да 650 000 вайскоўцаў
| страты1 = ад 4500 да некалькi дзесяткаў тысяч забiтых<ref>[https://evrasiansk.livejournal.com/5583.html Рассекречены данные об количестве убитых в Ираке американцах. Потери оказались коллосальны.]</ref>
| страты2 = ад 8000 да 10 000 забiтых<ref name="инфа"/>
| агульныя страты = ~4000 забітых мiрных грамадзян }}
'''Вайна ў Персідскім заліве''' ([[17 студзеня]] — [[28 лютага]] [[1991]]) — [[вайна]] паміж шматнацыянальнымі сіламі на чале з [[ЗША]] і [[Ірак]]ам за вызваленне і аднаўленне незалежнасці [[Кувейт]]а. Канфлікт вядомы нябачаным раней у гісторыі размахам ужывання авіяўдараў, і, па меркаванні шматлікіх спецыялістаў, абазначыў новую эпоху ў ваенным мастацтве. Адзін з найболей вядомых ваенных канфліктаў другой паловы [[20 стагоддзе|XX стагоддзя]].
== Прычыны i перадгiсторыя ==
Пасля заканчэння [[Ірана-іракская вайна|вайны з Іранам]] [[Ірак]] перажываў цяжкі эканамічны крызіс. Каб хоць як палепшыць фінансавы стан краіны, урад [[Садам Хусэйн|Садама Хусэйна]] запатрабаваў ад сусудняга [[Кувейт]]а кампенсацыі «страт» у 2,4 млрд. долараў за незаконную здабычу нафты з радовішча Румайла; спісання запазычанасці па пазыках, атрыманых ад Кувейта падчас ірана-ірацкай вайны (17 млрд. дол.); саступкі або здачы ў арэнду астравоў Варба і Бубіян. Вядома, патрабаванні былі адхіленыя<ref>[https://w.histrf.ru/articles/article/show/voina_v_piersidskom_zalivie ВОЙНА В ПЕРСИДСКОМ ЗАЛИВЕ]</ref>. Тым часам у самім Іраку вылучылі тэорыю, што Кувейт з’яўляецца штучным дзяржавай, якая заснаваная брытанскімі каланізатарамі на тэрыторыі iракскага ўзбярэжжа<ref name="инфа">[http://history-doc.ru/vojna-v-persidskom-zalive/ Война в Персидском заливе]</ref>. У Багдадзе пачалі падрыхтоўку да ўварвання, мяркуючы, што цяпер, таксама як і ў час вайны з Іранам, [[ЗША]] падтрымаюць іх альбо зоймуць нейтральную пазіцыю<ref>Friedman, Alan. Spider's Web: The Secret History of How the White House Illegally Armed Iraq, Bantam Books, 1993.</ref>.
== Храналогiя ==
* [[2 жніўня]] [[1990]] — пачалося ўварванне ірацкай арміі ў Кувейт. Да канца дня Кувейт амаль цалкам акупаваны. [[Савет Бяспекі ААН]] асуджае ўварванне і патрабуе неадкладнага адводу іракскіх войскаў<ref>[http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/teach/gulfguide/gwtimeline.html PBS' Gulf War Timeline]</ref>.
* [[6 жніўня]] — Савет Бяспекі ААН ўводзіць гандлёвае [[эмбарга]] супраць Ірака ў адказ на акупацыю Кувейта.
* [[7 жніўня]] — [[Узброеныя Сілы ЗША|УС ЗША]] пачынаюць аперацыю «[[Аперацыя «Шчыт пустыні»|Шчыт пустыні]]» для абароны [[Саудаўская Аравія|Саудаўскай Аравіі]] ад магчымага ірацкага ўварвання.
* [[8 жніўня]] — Садам Хусэйн аб’яўляе аб анэксіі Кувейта.
* [[12 жніўня]] — [[Ваенна-марскія сілы ЗША|ВМС ЗША]] пачынаюць марскую блакаду краiны.
* [[14 верасня]] — [[Вялікабрытанія]] і [[Францыя]] абвяшчаюць аб адпраўцы сваіх войскаў у Саудаўскую Аравію.
* [[29 лістапада]] — прыняцце рэзалюцыі СБ ААН 678, якая дае Іраку тэрмін да [[15 студзеня]] для вываду сваіх войскаў з Кувейта. У адваротным выпадку сілы шматнацыянальная кааліцыі атрымліваюць права «выкарыстаць усе неабходныя сродкі» для спынення акупацыі Кувейта.
* [[9 студзеня]] — перамовы ў [[Жэнева|Жэневе]] паміж дзаржсакратаром ЗША Джэймсам Бэйкерам і міністрам замежных спраў Ірака Тарыка Азіза сканчаюцца безвынікова.
* [[15 студзеня]] [[1991]] — Заканчваецца тэрмін ультыматуму [[ААН]]. Ірак працягвае акупацыю Кувейта.
* [[17 студзеня]] — Шматнацыянальныя сілы пачынаюць ваенную аперацыю супраць Ірака «[[Аперацыя «Бура ў пустыні»|Бура ў пустыні]]».
* [[18 студзеня]] — Ірак пачынае абстрэльваць тэрыторыю [[Ізраіль|Ізраіля]] аператыўна-тактычнымі ракетамі СКАД.
* [[25 студзеня]] — Іракская армія выпускае велізарная колькасць нафты ў заліў Фарсі.
* [[29 студзеня]] — Іракская армія [[Бітва пры Хафджы|ўрываецца на тэрыторыю Саудаўскай Аравіі]] ў раёне кінутага горада Хафджы. На працягу некалькіх дзён наступ адбіты з удзелам войскаў Саудаўскай Аравіі, [[Катар]]а і [[Марская пяхота|марской пяхоты ЗША]].
* [[1 лютага]] — разгром iракскай армii пры Хафджы.
* [[13 лютага]] — Бамбаванне бамбасховішчы Амір. У выніку ўдару амерыканскай авіяцыі па бамбасховішча гінуць сотні мірных іракцаў.
* [[22 лютага]] — [[Прэзідэнт ЗША]] [[Джордж Герберт Уокер Буш|Дж. Буш]] дае Іраку 24 гадзіны на вывад сваіх войскаў з Кувейта.
* [[24 лютага]] — Шматнацыянальныя сілы пачынаюць аперацыю «Шабля пустыні» — наземны наступ.
* [[25 лютага]] — Іракская ракета СКАД падае на амерыканскія казармы ў Дахране, [[Сірыя]]. Загінула 28 амерыканцаў — самыя вялікія адначасовыя страты шматнацыянальная кааліцыі за ўсю вайну.
* [[26 лютага]] — Вызвалены [[Эль-Кувейт]]. Садам Хусейн аддае загад іракскай арміі пакінуць тэрыторыю Кувейта.
* [[27 лютага]] — Бамбаванне амерыканскай авіяцыяй «[[Шашы смерці]]».
* [[28 лютага]] — Вайна ў Персідскім заліве скончана. Кувейт вызвалены.
* [[3 сакавіка]] — падпісанне афіцыйнага пагаднення аб спыненні агню ў Сафване.
* [[3 красавіка]] — Савет Бяспекі ААН прымае рэзалюцыю 687, якая падводзіць вынікі вайны.
{{Гісторыя ЗША}}
{{Саддам Хусейн}}
{{Бібліяінфармацыя}}
| |||