Міхайла Грамыка: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
JerzyKundrat (размовы | уклад) |
JerzyKundrat (размовы | уклад) |
||
Радок 3:
'''Міхайла (Міхаіл Аляксандравіч) Грамы́ка''' ({{ДН|12|11|1885|31|10}}, в. [[Вёска Чорнае|Чорнае]] [[Рэчыцкі павет (Расійская імперыя)|Рэчыцкі павет]], [[Мінская губерня]], цяпер {{МН|Рэчыцкі раён|у Рэчыцкім раёне|}}, [[Гомельская вобласць]] — {{ДС|30|6|1969}}, {{МС|Хімкі|ў Хімках|Горад Хімкі}}, [[Маскоўская вобласць]]; Псеўданімы і крыптанімы: ''М. Абданк'', ''Мих. Абданк'', ''Михаил Абданк'', ''М. Г.'', ''Міх. Г.'') — беларускі [[празаік]], [[паэт]], [[геолаг]], [[педагог]].
== Біяграфічныя звесткі ==
У час вучобы ў Магілеўскай гімназіі ўдзельнічаў у рабоце нелегальнага гуртка, які знаходзіўся пад уплывам магілеўскай арганізацыі РСДРП. У 1905 паступіў у [[Маскоўскі ўніверсітэт]] на медыцынскі факультэт, затым перавёўся на фізіка-матэматычны па спецыяльнасці [[геалогія]]. Удзельнічаў у маскоўскім снежаньскім паўстанні (1905). У 1906—1907 уваходзіў у сялянскую арганізацыю пры Магілеўскім акруговым камітэце РСДРП. Пасля заканчэння ўніверсітэта (1911) настаўнічаў у [[Адэса|Адэсе]] ў прыватным камерцыйным вучылішчы, у жаночых гімназіях. З 1917 удзельнічаў у рабоце культурна-асветніцкай арганізацыі беларускіх уцекачоў «[[Беларускі гай]]», у 1920 быў загадчыкам школы-інтэрната для беларусаў-бежанцаў. У 1921—1930 гадах працаваў у [[Інбелкульт|Інбелкульце]], выкладаў геалогію ў [[Белпедтэхнікум]]е, быў дацэнтам кафедры геалогіі [[БДУ|Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта]].
Падчас вучобы ў Магілёўскай гімназіі стаў членам рэвалюцыйнага гуртка. Літаратурную дзейнасць пачаў у 1907. У 1911 скончыў [[Маскоўскі ўніверсітэт]]. Настаўнічаў у [[Адэса|Адэсе]], з 1917 удзельнічаў у рабоце культурна-асветніцкай арганізацыі беларускіх уцекачоў «Беларускі гай». З 1921 у [[Мінск]]у; выкладаў геалогію і мінералогію ў [[Белпедтэхнікум]]е і [[БДУ]]; працаваў у [[Інбелкульт|Інбелкульце]], [[БелАН]]. Распрацоўваў беларускую навуковую тэрміналогію. Аўтар падручнікаў па геаграфіі і мінералогіі. Браў удзел у пошуках нафты на Палессі. П'есы М. Грамыкі ставіліся ў тэатрах. Арыштаваны [[ДПУ БССР]] [[13.7]].[[1930]] па справе «[[Саюз вызвалення Беларусі, справа|Саюза вызвалення Беларусі]]»; паводле пастановы Калегіі ДПУ БССР ад [[10.4]].[[1931]] высланы ў Іванава-Вазнясенск на 5 гадоў. Пасля сканчэння тэрміна высылкі ў 1936 выехаў з сям'ёй у [[Мурманская вобласць|Мурманскую вобласць]] (Кіраўск, Чусаў Гарадок (1941—1945)). У 1945—1948 жыў у Іжэўску, працаваў у Запалярным горным тэхнікуме. Потым жыў у Пермскай вобласці і Удмурціі. Рэабілітаваны [[15.11]].[[1957]]. Апошнія гады жыў у Хімках. Член [[СП БССР]] з 1965.▼
▲
== Навукова-даследчыцкая дзейнасць ==
Распрацоўваў беларускую навуковую тэрміналогію. Апублікаваў на беларускай мове падручнікі «Пачатковая геаграфія» (1923, 4 выданні), «Уводзіны ў навуку аб неарганічнай прыродзе» (ч. 1 - Крышталаграфія, ч. 2 - Мінералогія, 1926). Адным з першых браў удзел у пошуках нафты на [[Палессе|Палессі]].
== Літаратурная творчасць ==
Літаратурную дзейнасць пачаў у 1907 годзе (пісаў спачатку на [[руская мова|рускай мове]]). У 1922 годзе апублікаваў у часопісе «Полымя» паэму «Гвалт над формай», у 1927 выйшлі кнігі паэзіі «Плынь» (вершы і паэмы) і «Дзве паэмы». Аўтар п’ес «Змітрок з Высокай Буды» (1918), «Скарынін сын з Полацка» (пастаўлена ў 1926), «Каля тэрасы» (1929, паст. 1927, у новай рэдакцыі выйшла ў 1975), «Віно бушуе» (1929), «Над Нёманам» (паст. 1927), «Воўк» (1930). У 1967 годзе выдадзена «Выбранае», у 1987 — «Родная пушча» (п’есы, вершы, паэмы, успаміны, лісты).
Выступаў як крытык з артыкуламі пра творчасць [[Максім Багдановіч|М. Багдановіча]], пра пастаноўку «Цара Максімільяна» і інш.
Перакладаў творы [[Леў Талстой|Л. Талстога]], У. Сасюры.
Член [[СП БССР]] з 1965. П’есы М. Грамыкі ставіліся ў тэатрах.
== Творы ==
| |||