[[File:Kola Sami women and a child.jpg|thumb|Паштоўка «Мурманъ. Лопарка» (1911).]]
[[File:АААнтонова.jpg|thumb|Саамская пісьменніца Аляксандра Антонава з Лавозера]]
Як сведчаць [[Гістарычная крыніца|гістарычныя крыніцы]], дадзеныя [[археалогія|археалогіі]] і [[Тапаніміка|тапанімікі]] ў мінулым саамы насялялі значныя тэрыторыі на поўдзень і ўсход ад сучаснага месца пражывання. На [[Кольскі паўвостраў]] яны трапілі ў перыяд [[неаліт]]а. У [[Русь|старажытнарускіх]] пісьмовых крыніцах саамы ўзгадваюцца з [[13 стагоддзе|XIII]] ст. У [[Наўгародская дзяржава|наўгародскіх]] і [[Вялікае Княства Маскоўскае|маскоўскіх]] дакументах [[14 стагоддзе|XIV]] - — [[16 стагоддзе|XVI]] ст. саамскія паселішчы фіксуюцца на паўночных берагах [[Ладажскае возера|Ладажскага]] і [[Анежскае возера|Анежскага азёр]], у [[17 стагоддзе|XVII]] ст. — у [[Карэлія|Карэліі]]. У канцы [[19 стагоддзе|XIX]] - — пачатку [[20 стагоддзе|XX]] ст. саамы насялялі амаль увесь Кольскі паўвостраў, акрамя яго паўднёвай часткі. <ref>Народы России: Энциклопедия. / Главный редактор В. А. Тишков. - — М.: Большая Российская Энциклопедия, 1994. С. 310</ref>. У наш час жывуць пераважна ў [[:ru:Ловозерский район|Лавозерскім раёне]] [[Мурманская вобласць|Мурманскай вобласці]], каля 40 % — у [[горад|гарадах]], шырока распаўсюджаны [[шлюб]]ы з прадстаўнікамі іншых народаў<ref>[http://www.endlessplanet.org/expeditions/lovozero/results/saami_life.htm Образ жизни саамов]</ref>.
Землі саамаў трапілі пад кантроль Ноўгарада ў XIII - XIV XIII—XIV стст., Маскоўскай дзяржавы — у канцы [[15 стагоддзе|XV]] ст. Саамы былі вымушаны выплочваць даніну, на іх тэрыторыях сяліліся [[рускія]] і [[карэлы]]. З [[16 стагоддзе|XVI]] ст. адбывалася паступовая [[хрысціянства|хрысціянізацыя]] саамаў Кольскага паўвострава. Значную ролю ў распаўсюджванні [[праваслаўе|праваслаўя]] адыграў [[:ru:Печенгский монастырь|Печангскі манастыр]], заснаваны ў [[1533]] г. Паводле граматы [[Іван IV Грозны|Івана IV]] ад [[1556]] г., манастыр атрымоўваў у карыстанне частку зямель саамаў, а тубыльцы ператвараліся ў залежных сялян. Кольскія саамы доўгі час працягвалі падтрымліваць шчыльныя стасункі са сваякамі з [[Нарвегія|Нарвегіі]] і [[Фінляндыя|Фінляндыі]], назіраліся перасяленні саамаў, выкліканыя [[эпідэмія|эпідэміямі]]мі або наступствамі [[Крымская вайна|Крымскай вайны]]. У [[1866]] г. з'яўляеццаз’яўляецца першае пісьмовае падцверджанне існавання аленегадоўлі ў саамаў Лавозера. Аднак перасяленне [[комі, народ|комі]] ў [[1887]] г., што занялі пашы для камерцыйнага выпасу аленяў, выклікала незадаволенасць лавозерскіх саамаў. Складаныя адносіны паміж саамамі і нашчадкамі комі заўважны і ў нашы дні<ref>[http://www.endlessplanet.org/expeditions/lovozero/results/saami_history.htm История саамов]</ref>.
У [[1927]] - —[[1928]] гг. у Мурманскай вобласці ствараліся нацыянальныя сельскія саветы саамаў, але іх насельніцтва было даволі стракатым. У [[1938]] г. [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|НКУС]] інспірыраваў справу нумар 46197, накіраваную на [[Рэпрэсіі ў СССР|рэпрэсіі]] супраць саамскай інтэлегенцыі<ref>[http://arctic.org.ru/new/kisel.htm Алексей КИСЕЛЕВ, СААМСКИЙ ЗАГОВОР (Дело № 46197)]</ref>. З 1980-ых гг. адбываецца паступовае адраджэнне культуры расійскіх саамаў. [[Саамскія мовы|Мова саамаў]] выкладаецца ў школах. З [[1990]] г. працуюць [[сродкі масавай інфармацыі]] на саамскай мове. Існуе шэраг грамадскіх арганізацый, якія займаюцца падтрыманнем мясцовай культуры і сувязяў з саамамі замежжа.
