Рэпа: Розніца паміж версіямі

}}</ref><ref name="Верас">''[[Зоська Верас|З. Верас]],'' Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік, Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра. Вiльня, Субач 2, 1924</ref><ref>''[[Мікалай Васілевіч Шатэрнік|Шатэрнік М. В.]]'' Краёвы слоўнік Чэрвеньшчыны. Мінск, 1929</ref> (''Brassica rapa'') — [[Кветкавыя|кветкавая]] расліна сямейства крыжакветных{{Bt-bellat|Каgуставыя|Brassicaceae}}. Адна з першых культурных раслін.

Двухгадовая [[Трава|травяністая]] расліна з белым, жаўтаватым ці фіялетавым караняплодам. У год пасеву развівае разетку буйнога, лірападобна рассечанага [[Лісце|лісця]] і караняплод, на другі год — кветаносныя парасткі. [[Кветкі]] жоўтыя, духмяныя, у гронкападобных суквеццях. Караняплоды бываюць рознай формы — ад пляскатай да круглай, у сярэднім маюць у сабе 8,5—12,6 % сухіх рэчываў, 3,5— 7 % [[Вугляводы|цукроў]], 0,8—2 % [[Бялкі|бялку]] і 19— 63 мг% [[Аскарбінавая кіслата|аскарбінавай кіслаты]]. Акрамя таго ў іх ёсць [[вітаміны групы ВB]], у невялікай колькасці [[карацін]] (калі караняплод жоўтага колеру).

Працягласць [[Вегетацыйны перыяд|вегетацыйнага перыяду]] сярэдняспелых сартоў складае 70—80 дзён.

Адрозніваецца 5 падвідаў. На поўдні [[Еўропа|Еўропы]] і ў [[Заходняя Азія|Заходняй Азіі]] як [[пустазелле]] распаўсюджана рэпа дзікая. У Еўропе, Азіі і [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыцы]] як агароднінная культура вырошчваецца рэпа еўрапейская, або культурная, вядомая народам старажытных [[Шумер]]а, Вавілона[[Вавілон]]а і [[Асірыя|Асірыі]]. На тэрыторыі [[Беларусь|Беларусі]] з ХІ ст. да з’яўлення [[бульба|бульбы]] была адной з асноўных харчовых культур.

У ежу спажываюць у свежым, тушаным і фаршыраваным выглядзе. Спецыфічны смак і пах рэпы абумоўлены наяўнасцю серазмяшчальнага гліказіду — глюканастурцыну, які пры распадзе дае [[Глюкоза|глюкозу]] і фенілгарчычны алей з процімікробнымі ўласцівасцямі. У караняплодах ёсць стэрыны, якія валодаюць прафілактычным і лекавым дзеяннем пры атэрасклерозе[[атэрасклероз]]е. Дзякуючы высокай колькасці [[Клятчатка|клятчаткі]] рэпа стымулюе перыстальтыку кішэчніка і аказвае слабіцельнае дзеянне. Пры запорах карысна спажываць нацёртыя сырыя караняплоды. Сок, выціснуты са свежых караняплодаў, аказвае мачагоннае, заспакаяльнае і адхарквальнае дзеянне. Побач з сокам выкарыстоўваюць таксама адвары рэпы. Мазь з рэпы на гусіным тлушчы ўжываюць пры абмаражэннях. Рэпа проціпаказана пры вострых і хранічных гепатытах і халецыстытах, пры захворваннях [[ЦНС|цэнтральнай нервовай сістэмы.]]<ref>Энцыклапедыя сельскага гаспадара. Мн., 1993.</ref>.

Рэпа — холадаўстойлівая, скараспелая расліна. Добра расце на супясчаных і лёгкасугліністых перагнойных глебах. Вырошчваюць яе на 2— 3-і год пасля ўнясення [[Арганічныя ўгнаенні|арганічных угнаенняў]]. Перад пасадкай уносяць мінеральныя ўгнаенні. На рост, ураджайнасць і ўстойлівасць супраць кілы дабратворнае дзеянне аказвае драўняны попел. На кіслых глебах рэпа развіваецца слаба. Рэпа ўстойлівая да нізкіх тэмператур, высяваюць яе ў канцы красавіка — пачатку мая радкамі з адлегласцю паміж імі 35—40 см, на глыбіню 1—1,5 см. Ранняя сяўба дае магчымасць памацнець расліне і пазбегнуць пашкоджання [[Земляныя блохі|землянымі блошкамі]], якія часам цалкам знішчаюць усходы. У сярэдняй паласе магчымы паўторны ўраджай. Для зімовага захоўвання і атрымання насення рэпу высяваюць у канцы чэрвеня — пачатку ліпеня.