Гандрый Зэйлер: Розніца паміж версіямі

'''Га́ндрый Зе́йлерЗэ́йлер''' (1 лютага 1804, [[ЗальцэнфорстЗальценфорст]] — 15 кастрычніка 1872, [[Лоза (Германія)|Лоза]]) — [[Лужычане|сорбскі]] паэт, актывіст, даследчык фальклору. Заклаў асновы літаратурнай [[Лужыцкія мовы|лужицкай мовы]].

Гандрый Зейлер нарадзіўся ў Слонай Боршчы (Słona Boršć / Salzenforst), якая цяпер увайшла ў склад Будзішына ([[Баўтцэн|Бауцена]]). У 1818-1825 гг. вучыўся ў Будзішынскай гімназіі. Каталіцкі епіскап [[Франц Юрый Лок]] дапамог ЗейлеруЗэйлеру паступіць у [[Лейпцыгскі ўніверсітэт|Лейпцыгскі універсітэт]]. Там ён навучаўся ў 1825-1829 гг. (на багаслоўскім факультэце). Будучы студэнтам, удзельнічаў у дзейнасці [[Сербалужыцкае прапаведніцкае таварыства|Сербалужыцкага прапаведніцкага таварыства]]. У супрацоўніцтве з [[Гендрых Крыгар|Гендрыхам Крыгарам]] выдаваў рукапісны часопіс «Serbska nowina»<ref>Anett Brězanec, [http://www.rozhlad.de/nastawk_134.html Abejcejowe knižki], [[Rozhlad]], 09/ 2011</ref>.

У падлеткавым узросце ЗейлерЗэйлер пісаў патрыятычныя песні на тэмы сорбскага (серба-лужицкого) фальклору. Адна з гэтых песень — «[[Гімн лужыцкіх сербаў|Цудоўная Лужыца]]» — праславілася пад музыку Корлы Аўгута Коцара (1845) і стала сорбскім нацыянальным гімнам. Той ж кампазітар напісаў музыку да іншага вядомага вершу Зейлера. Гэта — напісаны накшталт [[Гімн Польшчы|Мазуркі Дамброўскага]], гімн ''Лужыца яшчэ не памерла''.

Дзейнасць ЗейлераЗэйлера не абмяжоўвалася песнямі і гімнамі. У 1825 годзе Гандрый Зейлер ўступіў у шэрагі серба-лужыцкага студэнцкага брацтва «[[Сарабія]]». У 1826 г. Зейлер пазнаёміўся ў [[Лейпцыг|Лейпцыгу]] з. Ф. Палацким і [[Сіма Мілуцінавіч|С. Мілуцінавічам]]; пад іх уплывам захапіўся ідэяй славянскай узаемнасці і ўзяўся за вывучэнне славянскіх моў.

У 1830 годзе ён апублікаваў у нямецкай газеце ''Кароткую граматыку сорбскай мовы (Kurzgefasste Grammatik der Sorben-wendischen Sprache)''. Прымаў бачнае удзел у складанні слоўніка сербалужыцкай мовы, выдадзенага Пфулем (1857-66). Шэраг сваіх работ ЗейлерЗэйлер апублікаваў у часопісах у 1841-1848 гадоў, быў рэдактарам газеты ''[[Tydźenska Nowina]]''. У 1841 годзе быў адным з ініцыятараў выдання літаратурнай газеты «[[Jutnička]]». У 1847 г. ЗейлерЗэйлер з'явіўся адным з заснавальнікаў [[Маціца серба-лужыцкая|Маціцы серба-лужыцкай]], а затым супрацоўнічаў у яе «Часопісе». Менавіта ў гэты перыяд часу пачынаецца яго супрацоўніцтва з кампазітарам Коцарам, які стварае музычнае суправаджэнне ўсіх вершаў Зейлера.

Шматлікія працы ЗейлераЗэйлера, асабліва патрыятычныя песні, заснаваныя на казках і легендах сорбскага народа.

* Яго імем названая [[Прэмія імя Гандрыя ЗейлераЗэйлера|дзяржаўная прэмія]] Міністэрства навукі і мастацтва федэральнай зямлі Саксонія.

{{DEFAULTSORT:ЗейлерЗэйлер}}