Вікіпедыя

Удзельнік:Lš-k./Пясочніца2: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
'''Рада Народных Міністраў БНР''' — выканаўчы орган [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Створана [[Рада БНР|Радай Беларускай Народнай Рэспублікі]] ў адпаведнасці з Часовай Канстытуцыяй БНР ад 11 кастрычніка 1918 года замест [[Народны Сакратарыят Беларусі|Народнага сакратарыята Беларусі]]. Называлася таксама Радай Міністраў БНР.
Соф’я Сяргееўна Шамардзіна
 
У склад 1-й Рады Народных Міністраў, якая была пятым [[Урад Беларускай Народнай Рэспублікі|урадам БНР]], уваходзілі прадстаўнікі [[Беларуская партыя сацыялістаў-федэралістаў|Беларускай партыі сацыялістаў-федэралістаў]] (БПС-Ф) і [[Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя (1918—1924)|Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі]] (БСДП): [[Антон Іванавіч Луцкевіч|Антон Луцкевіч]] (старшыня і міністр замежных спраў), [[Язэп Якаўлевіч Варонка|Язэп Варонка]] (міністр унутраных спраў), [[Васіль Іванавіч Захарка|Васіль Захарка]] (намеснік старшыні да верасня 1919, міністр фінансаў), [[Яўген Міхайлавіч Ладноў|Яўген Ладноў]] (міністр ваенных спраў), [[Аркадзь Антонавіч Смоліч|Аркадзь Смоліч]] (міністр асветы), [[Аляксандр Іванавіч Цвікевіч|Аляксандр Цвікевіч]] (міністр юстыцыі). Пасля таго як Варонка ўзначаліў [[Міністэрства беларускіх спраў Літвы|Міністэрства беларускіх спраў Літоўскай Рэспублікі]], на яго месца быў прызначаны [[Кузьма Юр’евіч Цярэшчанка|Кузьма Цярэшчанка]].
== Біяграфія ==
Нарадзілася ў 1894 годзе ў Нясвіжы, дзе ў той акцызным чыноўнікам служыў яе бацька — былы вайсковы афіцэр. Бацька — Сяргей Іванавіч Шамардзін, паходзіў з сібірскіх татар, аднак Соф’я Шамардзіна ў 1924 годзе ў партыйнай анкеце пазначыла сябе як беларуска.
 
[[13 снежня]] [[1919]] года адбыўся раскол Рады БНР на [[Народная рада БНР|Народную раду БНР]] і [[Найвышэйшая рада БНР|Найвышэйшую раду БНР]]. Найвышэйшая Рада пацвердзіла паўнамоцтвы Антона Луцкевіча. У склад кабінета ўваходзілі сацыял-дэмакраты Аркадзь Смоліч і Кузьма Цярэшчанка. У сувязі з перашкодамі, якія чынілі дзейнасці польскія акупацыйныя ўлады, 28 лютага 1920 года Антон Луцкевіч пакінуў пасаду старшыні Найвышэйшай Рады і выехаў у [[Вільнюс|Вільню]]. Больш свой урад Найвышэйшая рада не фармавала. 20 кастрычніка 1920 года на [[Нацыянальна-палітычная нарада (1920)|Нацыянальна-палітычнай нарадзе]] ў [[Рыга|Рызе]] Кузьма Цярэшчанка склаў паўнамоцтвы Найвышэйшай Рады і прызнаў Народную Раду адзіным паўнамоцным прадстаўніком беларускага народа.
Напачатку XX ст. сям’я Шамардзіных пераехала ў Мінск. У 1913 годзе скончыла Мінскую жаночую гімназію, выправілася на вучобу ў Санкт-Пецярбург на Бястужаўскія курсы, якім дагэтуль быў нададзены статус вышэйшай навучальнай установы.
 
Шостым урадам БНР лічыцца Рада Народных Міністраў, створаная 13 снежня 1919 года Народнай Радай. У склад гэтага кабінета ўваходзілі прадстаўнікі [[Беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў|Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў]] (БПС-Р) і БПС-Ф: [[Вацлаў Юстынавіч Ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]] (старшыня), [[Яфім Яфімавіч Бялевіч|Яфім Бялевіч]] (міністр фінансаў), [[Тамаш Тамашавіч Грыб|Тамаш Грыб]] (міністр унутраных спраў), [[Клаўдзій Сцяпанавіч Дуж-Душэўскі|Клаўдзій Дуж-Душэўскі]] (дзяржаўны сакратар), [[Яўген Міхайлавіч Ладноў|Яўген Ладноў]] (міністр замежных спраў), [[Лявон Заяц]] (дзяржаўны кантралёр), [[Аляксандр Іванавіч Цвікевіч|Аляксандр Цвікевіч]] (намеснік старшыні, міністр юстыцыі). Праз 3 дні пасля стварэння ўрада яго старшыня Вацлаў Ластоўскі быў арыштаваны польскімі акупацыйнымі ўладамі на 2 месяцы.
У Санкт-Пецярбургу, паводле просьбы бацькоў Шамардзіной, ёй дапамагаў адаптавацца літаратурны крытык і журналіст Карней Чукоўскі, якога бацькі ведалі з папярэдніх прыездаў да мінскага сябра — хірурга Я. Шабада. Увосень 1913 года Шамардзіна пазнаёмілася з Уладзімірам Маякоўскім, з якім завязаліся любоўныя стасункі. У тым жа годзе зрабіла аборт. Напачатку 1914 года пасля непрацяглага знаходжання ў Мінску выпраўляецца з групай футурыстаў з канцэртамі на поўдзень Расійскай імперыі, дзе завязвае рамантычныя адносіны з І. Севяраніным.
 
Па вызваленні Вацлава Ластоўскага, сябры кабінета, а таксама Прэзідыума Народнай Рады [[Палута Аляксандраўна Бадунова|Палута Бадунова]] і [[Язэп Аляксеевіч Мамонька|Язэп Мамонька]], выехалі ў [[Рыга|Рыгу]]. Туды ж пераехалі старшыня Народнай Рады [[Пётр Антонавіч Крачэўскі|Пётра Крачэўскі]] і яго намеснік [[Васіль Іванавіч Захарка|Васіль Захарка]], якія ў студзені 1920 года мусілі пакінуць Беларусь і жыць у Германіі. У верасні 1920 года міністрам фінансаў замест Бялевіча стаў [[Аляксандр Іванавіч Вальковіч|Аляксандр Вальковіч]]. Пазней міністрам замежных спраў замест Ладнова прызначаны Цвікевіч. У сувязі з заключэннем паміж Латвіяй і РСФСР мірнага дагавора латвійскі ўрад не мог даваць прытулак органам БНР.
Пасля пачатку Першай сусветнай вайны Соф’я Шамардзіна кідае вучобу і накіроўваецца сястрой міласэрнасці на фронт, дзе трапляе ў ваенны шпіталь пад Люблінам. У пачатку 1917 года нараджае сына, які памірае ўзімку таго ж года. Пасля Лютаўскай рэвалюцыі вяртаецца ў Менск, працуе ў штабе гарадской міліцыі пад кіраўніцтвам М. Фрунзэ. У канцы лета 1917 года пераязджае ў Цюмень, дзе працуе на тэхнічнай рабоце ў земстве, а таксама ў мясцовай кааперацыі. У 1919 годзе ўступае ў РКП(б), пасля чаго пэўны час працуе ў калегіі Надзвычайнай камісіі ў Табольску. У 1920 годзе Шамардзіну пераводзяць на партыйную работу ў Краснаярск. Па заканчэнні савецка-польскай вайны вяртаецца ў Менск, дзе ў доме па адрасе вуліца Шырокая, 28 па-ранейшаму жылі яе маці, брат з сястрой і пляменніца.
 
У лістападзе 1920 года Рада Народных Міністраў пераехала ў сталіцу [[Літва|Літвы]] [[Каўнас|Коўна]] (Каўнас). На [[Першая Усебеларуская канферэнцыя|Першай Усебеларускай канферэнцыі 1921 года]] ў [[Прага|Празе]] Рада Народных Міністраў была прызнаная адзіным законным органам выканаўчае ўлады ў Беларусі. 20 траўня 1922 года пачаўся ўрадавы крызіс у сувязі з тым, што на [[Генуэзская канферэнцыя|Генуэзскай канферэнцыі 1922 года]] па эканамічных і фінансавых пытаннях Ластоўскі і Цвікевіч прызналі права Літоўскай Рэспублікі на [[Вільнюс|Вільню]] і [[Віленскі край]].
Займае пасады ў Народным камісарыяце асветы, Народным камісарыяце юстыцыі, аддзеле па рабоце сярод жанчын пры ЦК КП(б)Б. Знаёміцца з наркамам ваенных і ўнутраных спраў Язэпам Адамовічам, з якім паводле тагачасных норм сумесна жыве без афармлення шлюбу. Неўзабаве становіцца памочнікам пракурора. У 1922 годзе паступае на завочнае аддзяленне 1-га Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта. У 1925 годзе займае пасаду старшыні Галоўпалітасветы — структуры ў складзе Наркамасветы БССР, якая адказвала за камуністычнае выхаванне рабочых. Сябра нарады жанаддзела ЦК КП(б)Б. У 1926 годзе абраная сябрам Менскага гарадскога савета. У 1927 годзе абраная сябрам Усебеларускага з’езда саветаў ад Магілёўскай акругі.
 
У 1927 годзе Язэп Адамовіч прызначаны сябрам Прэзідыума Вышэйшага савета народнай гаспадаркі СССР, таму Соф’я Шамардзіна з ім пераязджае ў Маскву. У Маскве Шамардзіна займае пасаду ў ЦК Усесаюзнага прафесійнага саюза работнікаў мастацтваў, дзякуючы чаму ўваходзіць у кола тагачаснай савецкай эліты.
 
У 1932 годзе разам з Адамовічам пераязджае ў Варашылаў, на будоўлі цукровага завода. У 1934 годзе пераязджаюць у Петрапаўлаўск-Камчацкі, куды Адамовіча прызначылі начальнікам рыбапрамысловай арганізацыі, тут Шамардзіна займае пасаду загадчыка аддзела кіруючых партыйных органаў абкама.
 
22 красавіка пасля публічных абвінавачанняў у сувязі з трацкістамі Язэп Адамовіч застрэліўся. У лістападзе 1937 года Соф’я Шамардзіна арыштаваная. Паводле пастановы асобай нарады пры НКУС СССР ад 22 снежня 1937 года Соф’я Шамардзіна прысуджаная да 10 гадоў працоўных лагераў за «контррэвалюцыйную дзейнасць». Тэрмін адбывала ў паўночных лагерах Архангельскай вобласці. Праз два гады пасля вызвалення арыштаваная супрацоўнікамі Куйбышаўскага раённага аддзела УМДБ па Маскоўскай вобласці, змешчаная ў Бутырскую турму. У траўні 1949 года прыгавораная да спецпасялення ў горадзе Ігарка Краснаярскага краю, дзе ішло будаўніцтва Транспалярнай чыгуначнай магістралі.
 
15 ліпеня 1955 года Ваенная калегія Вярхоўнага суда СССР адмяніла абедзве пастановы асобаў нарады ў адносінах да Соф’і Шамардзіной, крымінальныя справы спыненыя праз адсутнасць складу злачынства.
 
Жыла ў невялікім пакоі камунальнай кватэры ў Маскве. Апошнія гады, паводле пратэкцыі Лілі Брык, атрымала месца ў пансіянаце ў Перадзелкіна, дзе памерла ў 1980 годзе. Пахаваная на пасялковых могілках Перадзелкіна.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Удзельнік:Lš-k./Пясочніца2"