Ліштва: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
вікіфікацыя
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
[[Файл:Завулак Паўночны, 9 (Менск) 003.JPG|250px|мініЛіштва]]
'''Лі́штва''' — накладная, часам фігурная [[планка]] вакол [[акно|аконнага]] ці [[Дзверы|дзвярнога]] праёма. У [[драўлянае дойлідства|драўляным дойлідстве]] — адзін з элементаў [[дэкор|аздаблення]] знадворнай часткі [[Жыллё|жылля]] і [[грамадскі будынак|грамадскіх пабудоў]]. Найбольш пашыраная форма ліштвы — прамавугольная з трохвугольным, [[лучковая арка|лучковым]] або складанай канфігурацыі завяршэннем. Асноўныя сродкі аздобы: [[краявая разьба|краявая]] і [[скразная разьба|скразная]] [[Разьба па дрэве|разьба]] [[геаметрычны арнамент|геаметрычнага]], [[раслінны арнамент|расліннага]] ці [[зааморфны арнамент|зааморфнага]] характару, прафіляваныя накладныя элементы, [[Паліхромія|паліхромная]] [[афарбоўка]].
'''Ліштва''' — аздабленне [[Акно|аконнага праёму]] ў народнай драўлянай архітэктуры. Першапачаткова мела характар канструктыўнай дэталі (дошкі, што прыкрывала асадачны паз). З цягам часу ліштва атрымала характар высокамастацкага элементу вонкавага ўпрыгожвання сялянскай хаты.
 
== Беларусь ==
Выдзяляюць наступныя тыпы ліштваў:
На [[Беларусь|Беларусі]] ліштвы адметныя шматслойнай ажурнай разьбой [[раслінны арнамент|расліннага характару]], шматпланавасцю кампазіцый завяршэнняў. Разьбяныя ліштвы вядомы з [[11 ст.]], фрагмент знойдзены пры раскопках [[Полацк]]а. Па-мастацку дэкарыраваныя ліштвы рабілі пераважна ў [[Гарады Беларусі|гарадах]] і [[мястэчка]]х. У другой палове [[19 ст.]] разнастайны дэкор ліштваў паявіўся і ў [[Народнае дойлідства Беларусі|сялянскім жыллёвым будаўніцтве]]. Упрыгожаныя разьбой і пафарбаваныя ліштвы выкарыстоўваюць у сучасным народным жыллёвым будаўніцтве. На [[Міншчына|Міншчыне]], [[Гродзеншчына|Гродзеншчыне]], захадзе [[Віцебшчына|Віцебшчыны]] пашыраны ліштвы з гладкімі прафіляванымі фігурна выпілаванымі з адной дошкі завяршэннямі, з дэкорам геаметрычнага, зааморфнага ці расліннага характару. У цэнтральным [[Беларускае Палессе|Палессі]] ([[Пінскі раён|Пінскі]], [[Столінскі раён]]ы) завяршэнні аздабляюцца шматслойнымі прафіляванымі планкамі, точанымі элементамі. Разнастайнасцю і багаццем дэкору вызначаюцца лиштвы на ўсходзе Гомельшчыны (гл. [[Веткаўская разьба]]).
* з класічнай прамавугольнай ці трохвугольнай формай [[карніз]]а,
* трохвугольныя арачныя нішы,
* ліштвы, прапіленыя разьбою.
 
== Літаратура ==
* Беларуская народная архітэктурная разьба. Мн., 1958;
* ''Сабаленка, Э. Р.; Гуркоў, У. С.; Іваноў, У. М.; Супрун, Дз. Д.'' Беларускае народнае жыллё. Мн., [[1973]].
* Беларускае народнае жыллё. Мн., 1973. С. 61—70;
* [[Я. М. Сахута|Сахута Я. М.]] Народная разьба па дрэву. Мн., 1978;
* Сахута Е. М. Народное искусство и художественные промыслы Белоруссии. Мн., 1982;
* [[А. І. Лакотка|Локотко А. И.]] Белорусское народное зодчество. Мн., 1991. С. 174—195.
 
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}
* [http://svetlahorsk.belarda.org/index.php?id=86 ''Рассадзін, С. Я.; Рызнаокі, Г. М.; Петухоў, А. В.'' Надваконныя ўпрыгожванні ў мястэчку Парычах: сімволіка драўляных кружаваў // Рэгіянальны партал — Светлагорск.]
{{Бібліяінфармацыя}}
 
[[Катэгорыя:Будаўнічыя элементы і канструкцыі]]
[[Катэгорыя:Этнаграфія]]