Генадзь Бураўкін: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Yana Ivaniuk (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
|||
Радок 111:
== Біяграфія ==
Гeнaдзь Бypaўкiн нapaдзiўcя 28 жнiўня 1936 гoдa ў вёcцы Шyляцiнa, цяпep Tpoдaвiчы Рacoнcкaгa paёнa Biцeбcкaй вoблacцi ў cям'i cлyжaчaгa iльнoзaвoдa. Бaцькa ягo, Мiкaлaй Сцяпaнaвiч, y гaды Bялiкaй Айчыннaй вaйны быў y пapтызaнax, пaзнeй пepaйшoў лiнiю фpoнтa, вaявaў y дзeючaй apмii, быў цяжкa пapaнeны пaд Ржэвaм.
Вучыўся будучы паэт у Расонскай школе да восьмага класа, а потым у [[Полацк|Полацку]], куды пераехалі бацькі. Дзяцiнcтвa ягo былo цяжкiм i змpoчным, янo cyпaлa з пaчaткaм вaйны. Генадзь Бураўкін успамінае:«Калі пачылася Вялікая Айчынная вайна мне была пяць гадоў. Бацька пайшоў на фронт, а маці засталася з намі. Страх за дзяцей, трывожная насцярожанасць, калі паблізу хаты з’яўляліся паліцаі, голад, нястачы – праз усё гэта прайшла маці паэта, Феадосія Ягораўна. Самае страшнае было наперадзе, калі зімой 1943-га года прыйшлі ў вёску карнікі, помсцячы сем’ям партызан і ўсім вяскоўцам. Карнікі выгналі людзей з хат, выстраілі перад кулямётам і доўга трымалі на холадзе. Мы стаялі на ўзгорку трымя радамі: першы рад мужчыны і дзяды, другі – заплаканыя жанчыны з малымі на руках і трэці – мы, каму шэсць – дзесяць – дванаццаць гадоў. На нас быў нацэлены кулямёт. Мы чакалі стрэлаў. Плачуць жанчыны, маўчат дзяды. А стрэлаў усё няма. Пад вечар нас сагналі ў лазню на ўскрайку вёскі. Было цёмна і цесна. Для малых адвялі палок, мы сагрэліся на ім і пачалі валтузню, а маці нашы плакалі і чамусьці пачалі абдымацца. Я тады не ведаў, што дзверы лазні забіты цвікамі, што лазня абкладзена саломай і паліцаі пайшлі шукаць бянзіну. Я тады многае не разумеў. Шчаслівы выпадак выратаваў людзей. Я не памятаю твару таго, хто вызваліў нас. Памятаю толькі, што гэта быў стары немец-салдат. Ён не ўмеў гаварыць па-рускі і ўсё махаў рукамі ў бок лесу. Мы ўсё ўцяклі і выратаваліся».
Сяpэднюю шкoлy Гeнaдзь Бypaўкiн зaкoнчыў y [[1954]] гoдзe ў Пoлaцкy. Уce тыя гaды ў бyдyчaгa пaэтa былa пpaгa дa вyчoбы i вeдaў. Ён пacтyпiў y [[Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|Бeлapycкi дзяpжaўны ўнiвepciтэт]] нa aддзялeннe жypнaлicтыкi [[Філалагічны факультэт БДУ|фiлфaкa]], якoe cкoнчыў y 1959-тым гoдзe. Свaю пpaцoўнyю дзeйнacць Гeнaдзь Бypaўкiн пaчaў y чacoпice «Кaмyнicт Бeлapyci», пoтым пepaйшoў нa paдыё, зaтым быў зaгaдчыкaм aддзeлa i нaмecнiкaм гaлoўнaгa pэдaктapa ў [[Літаратура і мастацтва (газета)|гaзeцe «Лiтapaтypa i мacтaцтвa»]]. У 1968-1972 гaдax пpaцaвaў yлacным кapэcпaндэнтaм пa Бeлapyci [[Правда (газета)|гaзeты «Пpaвдa»]], з 1972 пa 1973 гoд yзнaчaльвaў pэдaкцыю чacoпica «Мaлaдocць». З «Мaлaдocцi» ён тpaпляe нa пacaдy cтapшынi Дзяpжкaмiтэтa БССР пa тэлeбaчaннi i paдыёвяшчaннi (1978-1990). Гэтaя пacaдa зaбpaлa шмaт ciл i здapoўя, aлe зaбяcпeчылa пaэтy выcoкi гpaмaдcкi i пapтыйны cтaтyc. Гeнaдзь Мiкaлaeвiч cтaў дэпyтaтaм Bяpxoўнaгa Сaвeтa БССР (1980-1990) i члeнaм ЦК КПБ (1981-1990). У КПСС ён ycтyпiў y 1964 гoдзe. З 1990 пa 1994 гoд быў пacтaянным пpaдcтaўнiкoм Бeлapyci ў ААН. У 1994-1995 гг. быў нaмecнiкaм мiнicтpa кyльтypы, a з 1995 пa 2001 гoд пpaцaвaў y чacoпice «Boжык».
Член Беларускага {{нп3|ПЭН-клуб|ПЭН-Цэнтру|ru|ПЕН-клуб}}, сустаршыня ўсебеларускага з’езду за Незалежнасць ([[2000]]), Член Рады беларускай інтэлігенцыі.
Радок 128 ⟶ 123:
Сябраваў з шэрагам вядомых беларускіх мастакоў свайго пакалення. Часта прамовай Генадзя Бураўкіна адкрываліся іх мастацкія выставы.
Генадзь Мікалаевіч памёр 30 мая 2014 г. Пахаваны ў Мінску на Усходніх могілках.
Знаходзячыся ў цяжкім стане і прадчуваючы свой немінучы сыход, ён за два тыдні да смерці назваў сваё галоўнае жаданне — убачыць выдадзенай кнігу вершаў апошняга часу «Нагаварыцца з зоркамі». Апошняя воля Генадзя Мікалаевіча была здзейсненая. Яго даўні сябар паэт [[Уладзімір Пракопавіч Някляеў|Уладзімір Някляеў]] потым напісаў: «За тры дні да ягонай смерці мы прынеслі яму ягоную кнігу вершаў. Апошнюю. Ён проста прагнуў яе ўбачыць, бо разумеў, ведаў, што яна — развітальная… І трэба было бачыць ягоны твар, калі ён узяў кнігу ў рукі. Гэта было не шчасце ці радасць, цяжка шчасцю ці радасці выявіцца на мяжы жыцця і смерці, — гэта было Вялікае Супакаенне. Што жыццё пражыў, як належыць. Зрабіў у ім, што мог. Так сыходзяць паэты».
<center><gallery caption="" widths=150 heights=150 perrow="4">
Радок 137 ⟶ 136:
== Творчасць ==
Першыя свае вершы ён надрукаваў у полацкай абласной газеце ў 1952<ref name="БС"/>. Пазней выйшлі яго кнігі «Майская просінь» (1960), «З любоўю і нянавісцю зямною» (1963), «Дыханне» (1966), «Жніво» (1971), «Выток» (1974), «Варта вернасці» (1978), «Гняздо для птушкі радасці» (1986). Аўтар зборнікаў паэзіі «Узмах крыла» (1995), «Паміж зоркай і свечкай» (2000), кніга «Выбранае» (1998).▼
▲
Вершы канца 20 стагоддзя склалі зборнік паэта «Жураўліная пара» (2004). Надзвычай багатая і разнастайная [[інтымная лірыка]] паэта, яна ўключалася ва ўсе яго зборнікі, але асобна сабраная ў кнігах «Пяшчота» (1985) і «Чытаю тайнапіс вачэй» (2001). На вершы Г. Бураўкіна напісана шмат папулярных песень («Белы снег», «Зачараваная», «Матылі», «Малітва» і інш.). У паэта ёсць зборнік песенных тэкстаў «Табе, Беларусь» (1984). «Калыханку» на словы Г. Бураўкіна кожны вечар па тэлебачанні пяюць малым Беларусі.▼
▲Вершы канца 20 стагоддзя склалі зборнік паэта «Жураўліная пара» (2004). Надзвычай багатая і разнастайная [[інтымная лірыка]] паэта, яна ўключалася ва ўсе яго зборнікі, але асобна сабраная ў кнігах «Пяшчота» (1985) і «Чытаю тайнапіс вачэй» (2001). На вершы Г. Бураўкіна напісана шмат папулярных песень («Белы снег», «Зачараваная», «Матылі», «[[Малітва]]» і інш.). У паэта ёсць зборнік песенных тэкстаў «Табе, Беларусь» (1984). «Калыханку» на словы Г. Бураўкіна кожны вечар па тэлебачанні пяюць малым Беларусі.
Аўтар двух кніг паэзіі для дзяцей «Тры казкі пра Зая» (1974) і «Сінія арэлі» (1987), дакументальных аповесцяў «Тры старонкі з легенды» (1971), выступаў ў друку з нарысамі, публіцыстычнымі і крытычнымі артыкуламі. Аўтар сцэнарыяў некалькіх дакументальных фільмаў, двухсерыйнага мастацкага фільма «{{нп3|Полымя, фільм, 1974|Полымя|ru|Пламя (фильм, 1974)}}» (1974, сумесна з {{нп3|Уладзімір Трафімавіч Халіп|У. Халіпам|ru|Халип, Владимир Трофимович}} і [[Фёдар Ягоравіч Конеў|Ф. Коневым]])<ref name="БС"/>.
Радок 165:
=== Пераклады ===
Аcoбнaя гaлiнa твopчaй paбoты пaэтa – пepaклaды з нaйбoльш вядoмыx ямy cлaвянcкix мoў.
* Кровное: стихи: перевод с белорусского / Геннадий Буравкин. — М.: Советский писатель, 1980. — 127 с.
* Верю полдню: стихотворения и поэмы: избранное: перевод с белорусского / Геннадий Буравкин; автор предисловия П. Е. Панченко. — М.: Молодая гвардия, 1981. — 192 с.
* Три страницы из легенды / Г. Буравкин; сокращенный перевод с белорус. Э. Корпачева. — М.: Молодая гвардия, 1983. — 64 с.
* Синие качели: стихотворения, поэмы, 1956—1985: перевод с белорусского / Геннадий Буравкин; предисл. И. Шкляревского. — М.: Художественная литература, 1987. — 382 с.
=== Публіцыстыка ===
У публіцыстыцы Бураўкіна свае жанравыя формы, свой стыль і сродкі. Публіцысту яшчэ ў большай меры, чым паэту неабходна цвёрдая і ясная пазіцыя, каб аб’ектыўна ацэніваць палітычную сітуацыю. Многія з гэтых якасцей ёсць у Бураўкіна-публіцыста. Памяць вайны, абарона высокіх ідэйных і маральных каштоўнасцей, гуманістычных ідэалаў – адна з важнейшых тэм публіцыстыкі Г. Бураўкіна. Значнае месца ў публіцыстычных артыкулах займае камсамольская тэма, тады такая блізкая паэту «Я твой трубач, таварыш камсамол». Публіцыстычны пачатак яскрава праявіўся ў цыклах «Полацк. Нафтабуд» і «[[Старонкі з фестывальнага блакноту]]». Матэрыял для першага цыкла даў яму родны Полацк, для другога – паездка ў Фінляндыю на восьмы сусветны фестываль моладзі. Полацкая нізка Г. Бураўкіна складаецца з 10 вершаў і мае на мэце перадаць дух часу, пафас будоўлі.
Цікавыя артыкулы, кароткія нарысы, допісы паэта змешчаны ў «[[Правда|Праўдзе]]» пад час яго работы ў гэтай газеце на працягу 1968-1972-га гадоў карэспандэнтам па Беларусі. Заслугоўваюць увагі эсэ Бураўкіна, у якіх сродкамі публіцыстыкі ствараецца вобраз Беларусі. Адзін з іх «Калыска мая, гордасць мая – Беларусь» быў надрукаваны ў «Аганьке».
=== Драматургія ===
Генадзь Бураўкін спробаваў свае сілы і ў кінадраматургіі, напісаў 2 сцэнарыя для кароткамятражных фільмаў: «Падарожжа па зямлi» (1976) і «Апалённая памяць» (1975). Галоўная яго работа ў новай галіне – удзел у стварэнні кінасцэнарыя «Полымя» (1974), па якому быў пастаўлен двухсерыйны мастацкі фільм з той жа назвай. Г. Бураўкін выступіў у сааўтарстве з кінадраматургам [[Ягор Фёдаравіч Конеў|Ф. Коневым]] і мастацтвазнаўцам У. Халіпам у стварэнні кіно-эпапеі пра гераічную дзейнасць беларускіх партызан, якая пазней атрымала назву «Прарыў».
=== Крытыка ===
Нямала ўвагі аддае Генадзь Бураўкін і літэратурнай крытыцы, праяўляе шчырую зацікаўленнасць да работы сваіх равеснікаў і маладзейшых літэратараў. Аб гэтым сведчаць яго артыкулы пра [[Яўгенія Іосіфаўна Янішчыц|Я. Янішчыц]], [[Алесь Сцяпанавіч Разанаў|А. Разанава]] і [[Юрка Голуб|Ю. Голуба]] ў цэнтральным друку, а таксама рэцэнзія на зборнік [[Ігар Піліпавіч Хадановіч|І. Хадановіча]] «За акном». Патрабавальна і зычліва ставіцца ён да кнігі паэзіі [[Данута Іванаўна Бічэль-Загнетава|Д. Бічэль-Загнетавай]] «Запалінкі», сцвяржае, што паэтэса мае свае сталае месца ў беларускай паэзіі. Паэтэса добра перадае псіхалогію жанчыны-беларускі. «Нацыянальнае і духам сваёй творчасці і блізкасцю да фальклору і самім характарам лірычнага героя… І філасофія і публіцыстыка ў яе вырастаюць з быту, з штодзённых турбот, клопатаў і трывог радной зямлi.» Адзін з любімых пісьменнікаў Г. Бураўкіна – [[Васіль Уладзіміравіч Быкаў|В. Быкаў]]. Яму прысвечаны артыкул «Па доўгу і праву салдата», з яго відаць як удумліва прачытваецца Бураўкіным кожны твор празаіка, вылучаецца самае галоўнае. Талент В. Быкава, палемічныя героі, яны адстойваюць да апошняга не толькі агнявыя рубяжы, свае маральныя прынцыпы, свае ідэалы.
Не менш любімым пісьменнікам Бураўкіна з’яўляецца [[Іван Паўлавіч Мележ|І. Мележ]]. З глыбокай павагай гаворыцца аб ім у артыкуле «Тры дні развітання з Крымам». Там у Крыме, у санаторыі «Беларусь» сустрэліся І. Мележ з Г. Бураўкіным. Гутарылі пра самае заветнае – пра літаратуру, наведвалі любімыя мясціны. Артыкул Бураўкіна пра Мележа напоўнены смуткам па выдатнаму сыну роднай зямлі, што так заўчасна адышоў ад нас, не здзейсніўшы да канца сваіх шырокіх задум. Асобнае крытычнае выступленне паэта выклікана жаданнем сказаць свае слова. Так было з рэцэнзіей на раман І. Мележа «Завеі. Снежань.», з паэмай [[Рыгор Іванавіч Барадулін|Р. Барадуліна]] «Блакада». У актыве Бураўкіна-крытыка некалькі артыкулаў пра творчасць [[Пімен Емяльянавіч Панчанка|П. Панчанкі]], пра яго выдатны, непаўторны талент і сярод іх артыкул пад назвай «Нібы салдат у баі», дзе расказваецца аб першым знаёмстве з паэзіей П. Панчанкі. Асабліва ўразілі яго вершы ваенных гадоў: «Сінія касачы», «Коні», «Вока снайпера». У іх праўда народнага жыцця і праўда пачуццяў паэта. Франтавыя вершы Панчанкі, лічыць Бураўкін – адна з вяршынь яго творчасці. Г. Бураўкін аддае належную ўвагу кожнаму і перш за ўсё новым творам [[Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў|А. Куляшова]] і [[Пятрусь Броўка|П. Броўкі]]. Паэма «Далёка да акіяна» цікава аб’ектывізаваным падыходам да паказу жыцця. У зборніку «Калі ласка» П. Броўкі ён убачыў і роздум, і непасрэднасць пачуццяў, і шырокі погляд на сучасны свет. А таксама у кнізе «Хай будзе святло» [[Максім Танк|М. Танка]]. Добрыя словы былі сказаны пра [[Аляксей Васілевіч Пысін|А. Пысіна]], Ю. Голуба. Патрабавальна і добразычліва разглядае Г. Бураўкін аднатомнік [[Ніл Сымонавіч Гілевіч|Н. Гілевіча]] «Лісце трыпутніку», у які ўвайшлі лепшыя творы за 2 дзесяцігоддзі, а значыць можна было гаварыць аб усёй творчасці паэта. У связі з 50-годдзем Н. Гілевіча Бураўкін выступіў з яркім і змястоўным артыкулам «Перазовы майстра». Па-глыбакаму ўнутранаму абавязку напісан Г. Бураўкіным артыкул пра кнігу «Крывёю сэрца» (1967), у якой сабраны вершы загінуўшых на вайне маладых беларускіх паэтаў: [[Змітрок Астапенка|З. Астапенкі]], Л. Гаўрылава, А. Дубровіча і іншых. Яны розныя – гаворыць аўтар артыкула, але ў кожнага ёсць штосьці адметнае, арыгінальнае, праўдзівае.
=== Кiнaдpaмaтypгiя ===
Гeнaдзь Бypaўкiн cпpaбaвaў cвae ciлы i ў кiнaдpaмaтypгii, нaпicaў двa cцэнapыi для кapoткaмeтpaжныx фiльмaў: «Пaдapoжжa пa Бeлapyci» (1976) i «Апaлённaя пaмяць» (1975). Гaлoўнaя ягo paбoтa ў нoвaй гaлiнe – yдзeл y cтвapэннi кiнacцэнapыя «Пoлымя» (1974), пa якoмy быў пacтaўлeны двyxcepыйны мacтaцкi фiльм з тoй жa нaзвaй. Г. Бypaўкiн выcтyпiў y caaўтapcтвe з кiнaдpaмaтypгaм Ф. Кoнeвым i мacтaцтвaзнaўцaм У. Хaлiпaм y cтвapэннi кiнaэпaпei пpa гepaiчнyю дзeйнacць бeлapycкix пapтызaн, якaя пaзнeй aтpымaлa нaзвy «Пpapыў».
== Узнагароды ==
{{зноскі}}
|