Вікіпедыя

Казімір Адамавіч Равяка: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{Навуковец
|Імя = КазімірРавя́ка Адамавіч(або РавякаРэвя́ка), Казімі́р Адáмавіч
|Арыгінал імя =
|Фота =
Радок 6:
|Подпіс =
|Навуковая сфера = [[антычная гісторыя]]
|Месца працы = [[Беларускі_дзяржаўны_ўніверсітэт]]
|Навуковая ступень = {{Навуковая ступень|доктар|гістарычных навук}}
|Навуковае званне = {{Навуковае званне||0}}
|Альма-матэр =
|Навуковы кіраўнік = [[Фёдар Макаравіч Нячай|Ф. М. Нячай]]{{sfn|Прафесары і дактары навук БДУ|2001|с=144}}
|Знакамітыя вучні =
|Вядомы як =
Радок 18:
|Шырыня роспісу =
|Сайт =
|Вікікрыніцы =
}}
{{цёзкі2|Равяка}}
'''КазімірКазімі́р АдамавічАдáӤмавіч РавякаРавя́ка{{sfn|Беларуская энцыклапедыя. Т. 18. Кн. 2|2004|с=470}}{{sfn|Энцыклапедыя гісторыі Беларусі|2001|с=38}} (або Рэвя́ка{{sfn|Прафесары і дактары навук БДУ|2001|с=144}}{{sfn|Гістфак. Да 70-годдзя заснавання|2004|с=93}})''' ({{ДН|9|8|1937}}, [[Смалянікі]], цяперцяперашні [[Ляхавіцкі раён]], [[Брэсцкая вобласць]] — {{ДС|9|7|2013}}) — савецкі і беларускі [[гісторык]], [[доктар гістарычных навук]], [[прафесар]] ([[Беларускі_дзяржаўны_ўніверсітэт|БДУ]]){{sfn|Прафесары і дактары навук БДУ|2001|с=144}}. Даследаваў[[Антыказнаўства|Антыкавед]], даследаваў гісторыю [[Пунічныя войны|Пунічных войнаў]] і культуру [[Старажытны Рым|старажытнага Рыма]]{{sfn|Гістфак. Да 70-годдзя заснавання|2004|с=93}}.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў [[1937]] г. у вёсцы [[Смалянікі]]. У [[1955]] г. скончыў школу ў в. [[Мядзведзічы]] [[Ляхавіцкі раён|Ляхавіцкага раёна]]. У тым жа годзе паступіў у [[Мінскі бібліятэчны тэхнікум імя А. С. Пушкіна]], які скончыў з адзнакай<ref name="hist">[http://www.hist.bsu.by/images/stories/files/nauka/izdania/istochnik/9/Maluygin_OI.pdf Малюгин, О. И. Казимир АдамовичРевяко (1937 – 2013) / О. И. Малюгин // Крыніцазнаўства і спецыяльныя гістарычныя дысцыпліны: навук. зб. / рэдкал.: С. М. Ходзін (адк. рэд.) [і інш.]. Вып. 9 – Мн.: БГУ, 2014. – с. 254 –
257.]</ref>.
 
=== Дзяцінства, вучоба ===
У [[1962]] г. скончыў [[гістарычны факультэт БДУ]]. Працоўную дзейнасць пачаў настаўнікам у школе ў вёсцы [[Сінкевічы]] [[Лунінецкі раён|Лунінецкага раёна]]. Пазней, з [[1967]] па [[1972]] гг., працаваў выкладчыкам у [[Краснабярэжскі сельскагаспадарчы тэхнікум|Краснабярэжскім сельскагаспадарчым тэхнікуме]] ([[Жлобінскі раён]])<ref name="hist"/>.
Нарадзіўся ў [[1937]] г. у вёсцы [[Смалянікі]]. Рос у сялянскай сям'і, перажыў [[Вялікая_Айчынная_вайна|Вялікую Айчынную вайну]] і першыя пасляваенныя гады{{sfn|Евтухов|2015|с=108-109}}. У [[1955]] г. скончыў школу ў в. [[Мядзведзічы]] [[Ляхавіцкі раён|Ляхавіцкага раёна]]. У тым жа годзе паступіў у [[Мінскі бібліятэчны тэхнікум імя А. С. Пушкіна]], які скончыў з адзнакай{{sfn|Малюгин|2014|с=254}}.
 
У [[1962]] скончыў [[гістарычны факультэт БДУ]]. У тым жа годзе пачаў працаваць настаўнікам у школе ў вёсцы [[Сінкевічы]] [[Лунінецкі раён|Лунінецкага раёна]]. З [[1967]] працаваў выкладчыкам у Краснабярэжскім сельскагаспадарчым тэхнікуме ([[Жлобінскі раён]]){{sfn|Республика Беларусь, том 6|2008|с=414}}.
З [[1969]] па [[1972]] гг. навучаўся ў аспірантуры БДУ. У [[1974]] г. абараніў кандыдацкую дысертацыю «Роль римского и италийского плебса во 2-й Пунической войне» (навук. кір. – [[Фёдар Макаравіч Нячай|Ф. М. Нячай]]. З [[1972]] г. працаваў на кафедры гісторыі старажытнага свету і сярэдніх вякоў (з [[1997]] — прафесарам). У [[2001]] г. абараніў доктарскую дысертацыю «Борьба Рима и Карфагена за мировое господство».
 
=== Праца ў БДУ ===
== Узнагароды ==
Па запрашэнні загадчыка кафедры гісторыі старажытнага свету і сярэдніх вякоў [[Беларускі_дзяржаўны_ўніверсітэт|БДУ]] [[Фёдар Макаравіч Нячай|Ф. М. Нячая]] паступіў, а пазней скончыў [[Аспірантура|аспірантуру]] таго ж універсітэта. З [[1972]] г. працаваў на кафедры гісторыі старажытнага свету і сярэдніх вякоў. «Профессор Нечай предложил своему ученику для исследования принципиально важный для романистики вопрос о роли [[плебс]]а. Решить проблему предстояло на примере конкретного исторического события — II Пунической войны»{{ref-ru}}, — пісаў [https://bsu.by/main.aspx?guid=58451&map=61581 І. А. Еўтухоў]{{sfn|Евтухов|2015|с=109}}.
* Ганаровая грамата Міністэрства вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі БССР (1978, 1987);
 
* Ганаровая грамата Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (1980);
У [[1974]] абараніў кандыдацкую дысертацыю «Роля рымскага і італійскія плебсу ў 2-й Пунічнай вайне» (навуковы кіраўнік – Ф. М. Нячай). І. А. Еўтухоў адзначыў: Казімір Адамовіч «пераканаўча паказаў, што пасля бітвы пры Канах Рым панізіў цэнз рымскіх грамадзян для службы ў войску, у выніку чаго прызваныя ў войска пралетарыі (плебеі шостага разраду) амаладзілі яе, павысілі баяздольнасць і спрыялі перамозе Рыма»{{sfn|Евтухов|2015|с=109-110}}. У сваю чаргу, у [[1982]] Равяка дэпаніраваў [[Манаграфія|манаграфію]] «Нямецкая [[гістарыяграфія]] пра [[Пунічныя войны]]», а ў [[1988]] апублікаваў абагульняючую манаграфію «Пунічныя войны»{{sfn|Евтухов|2015|с=109-110}}.
* Ганаровая грамата БДУ да 50-годдзя гістарычнага факультэта (1984);
 
* Ганаровая грамата да 80-годдзя БДУ (2001).
«Это первое комплексное исследование Пунических войн в советской историографии, ссылки на которое присутствуют во всех исследованиях по истории [[Рымская_рэспубліка|Римской республики]] и [[Ваенная_справа|военного дела]] [[Антычнасць|античности]]»{{ref-ru}}, — падагульніў [https://bsu.by/?guid=58531 А. І. Малюгін]{{sfn|Малюгин|2014|с=255}}.
 
У [[1990-я|1990-х]] К. А. Равяка ўдзельнічаў у напісанні навукова-папулярных работ. У [[1993]] разам з чэшскім антыказнаўцам І. А. Лісавым. У [[1996]] выйшла кніга тых жа аўтараў «Антычны свет у тэрмінах, імёнах і назвах» (у [[1997]] годзе выйшла 2-е выданне, у [[200]]1 годзе — трэцяе; агульны тыраж — 30 тысяч асобнікаў){{sfn|Евтухов|2015|с=110}}<ref>[http://e-catalog.nlb.by/Search/Results?lookfor=Античный+мир+в+терминах%2C+именах+и+названиях&type=AllFields%7C З электроннага каталога [[Нацыянальная_бібліятэка_Беларусі|Нацыянальнай бібліатэкі Беларусі]].]</ref>{{sfn|Малюгин|2014|с=255-256}}.
 
У [[1990-я|1990-х]] у складзе розных аўтарскіх калектывах Казімір Равяка ўдзельнічаў у падрыхтоўцы першых пасля доўгага забыцця перавыданняў кніг Э. Рэнана «жыццё [[Ісус_Хрыстос|Ісуса]]» і «[[Апосталы]]», а таксама твораў [[Іосіф_Флавій|Іосіфа Флавія]] «[[Іўдзейская_вайна_(66—73)|Іўдзейская вайна]]» і «[[Іўдзейскія старажытнасці]]»{{sfn|Евтухов|2015|с=110}}. «…когда на кафедре развернулась подготовка к изданию „Иудейских древностей“ Иосифа Флавия, выяснилось, что в библиотеках [[Мінск|Минска]] и в ближайших крупных библиотечных центрах отсутствует русский перевод этого произведения, а делать самостоятельный перевод нет ни времени, ни возможностей, именно Казимир Адамович, воспользовавшись своими научными контактами, смог достать русский (крайне редкий) дореволюционный текст, который и лег в основу белорусского комментированного издания. При этом он всячески выступал против упоминания в издании своего имени, считая, что не совершил ничего особенного. Хотя, как вспоминает [[Віктар_Анатолевіч_Фядосік|В. А. Федосик]], без Казимира Адамовича само издание „Иудейских древностей“ было бы невозможно»{{ref-ru}}, — адзначыў А. І. Малюгін{{sfn|Малюгин|2014|с=257}}.
 
Яшчэ адзін напрамак дзейнасці Казіміра Адамовіча ў 1990-х і 2000-х — вучэбная літаратура. Разам з Г. І. Даўгяла і М. С. Корзунам падрыхтаваў вучэбны дапаможнік для 5-х класаў «Гісторыя старажытнага свету» на рускай і беларускай мовах (выданняў [[1996]], [[1998]], [[2001]]) і «Гісторыя цывілізацый Старажытнага свету» на беларускай і рускай мовах (выданняў [[1993]]), 8 карт і 5 контурных карт. Таксама ў [[1993]] К. А. Рэвяка апублікаваў вучэбны дапаможнік для студэнтаў / для вну «Уводзіны ў гісторыю Старажытнага Рыма» (А. І. Малюгін пісаў, што К. А. Равяка не змог завяршыць працу над падручнікам па гісторыі Старажытнага Рыма па прычыне цяжкай хваробы)[15], у [[1999]] — «Антычнасць на Беларусі» (абедзве кнігі — на беларускай мове), у [[2001]] «Заходнееўрапейская культура: антычнасць і Сярэднявечча» (у сааўтарстве){{sfn|Малюгин|2014|с=256}}{{sfn|Работы К. А. Равякі у электроным каталоге Нацыянальнай бібліатэкі Беларусі}}.
 
Доўгія гады К. А. Равяка кіраваў працай cтудэнцкага навуковага гуртка «Антычнасць і сучаснасць». Многія былыя чальцы гуртка ўжо маюць вучоныя ступені і займаюцца працай з будучымі гісторыкамі. Гурток працягнуў працу з назвай [https://hist.bsu.by/kafedry/kafedra-istorii-drevnego-mira-i-srednikh-vekov/kruzhki.html «Scriptorium»], з'яўляецца самым старым на факультэце і ў [[2014]] адзначыў паўвекавы юбілей{{sfn|Малюгин|2014|с=256}}{{sfn|Прафесары і дактары навук БДУ|2001|с=144}}.
 
У апошнія гады жыцця Казімір Равяка апублікаваў дзве манаграфіі: 1) «Войны Рыма з Карфагенам: асноўныя тэндэнцыі і напрамкі гістарыяграфіі» ([[2000]]) і «Антычная спадчына на Беларусі» ([[1998]]){{sfn|Работы Работы К. А. Равякі у электроным каталоге Нацыянальнай бібліатэкі Беларусі}}{{sfn|Малюгин|2014|с=255}}.
 
«Быть может, не столь впечатляющей была подготовка научных кадров высшей квалификации — Казимир Адамович подготовил лишь двух кандидатов наук, но в условиях [[1990-я|90-х гг. ХХ в.]] и это заслуживает уважения. Его ученики избрали для себя другие области специализации — историю [[Рымская_Брытанія|Римской Британии]] (Е. Е. Барсук) и историю Понтийских войн (А. Г. Зельский). Стоит только пожалеть, что К. А. Ревяко не удалось создать собственную научную школу»{{ref-ru}}, — заўважыў А. І. Малюгін{{sfn|Малюгин|2014|с=256}}.
 
У цэлым жа Казімір Равяка напісаў 3 манаграфіі і каля 100 артыкулаў і тэзісаў выступленняў на навуковых канферэнцыях. І да, і пасля распаду Савецкага Саюза К. А. Равяка прынімаў актыўны ўдзел у працы навуковых канферэнцый у [[Мінск]]у, [[Масква|Маскве]], [[Вільнюс|Вільні]], [[Львоў|Львове]], [[Ерэван]]е і многіх іншых гарадах, быў у навуковых камандзіроўках і ў краінах [[Сацыялістычныя_краіны|сацыялістычнага блока]] ([[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]], [[Польшча|Польшчы]], [[Германская_Дэмакратычная_Рэспубліка|ГДР]]){{sfn|Малюгин|2014|с=256}}.
 
У [[1997]] К. А. Рэвяке было прысуджана вучонае званне прафесара. [[25 лютага]] [[2001]] Казімір Адамавіч выступіў з абаронай доктарскай дысертацыі на тэму «Барацьба Рыма і Карфагена за сусветнае панаванне»{{sfn|Евтухов|2015|с=110}}{{sfn|Малюгин|2014|с=255}}. У тым годзе гісторык быў адзначаны Ганаровымі граматай Міністэрства вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі БССР ([[1978]], [[1987]]), Ганаровай граматамі БДУ ([[1980]], [[2001]]), Ганаровая грамата БДУ да 50-годдзя гістарычнага факультэта ([[1984]]) і іншымі ўзнагародамі{{sfn|Малюгин|2014|с=257}}.
 
=== З успамінаў аб Казіміры Адамавічы Равяке ===
 
{{пачатак цытаты}}
{{Цытата|А. І. Малюгін: «С. Г. Карпюк, ведущий научный сотрудник Института всеобщей истории [[Расійская_акадэмія_навук|РАН]], которому доводилось встречаться с К. А. Ревяко в Москве на конференциях, отмечает, что для него Казимир Адамович является образцом белорусского интеллигента, эрудита, превосходного собеседника, отличного специалиста. Думается, что к этой характеристике присоединятся все знавшие Казимира Адамовича»{{sfn|Малюгин|2014|с=257}}.}}
{{канец цытаты}}
 
{{пачатак цытаты}}
{{Цытата|Стралец М. В., Старыкаў В. І.: «[[30 чэрвеня|30 июня]] [[2003|2003 года]] в зале заседаний Президиума [[Нацыянальная_акадэмія_навук_Беларусі|НАНБ]] одновременно получали докторские дипломы один из авторов этих строк и учившаяся в данном техникуме во времена преподавания К. А. Ревяко женщина, ставшая доктором [[Сельская_гаспадарка|сельскохозяйственных]] наук, а сам Ревяко К. А. — аттестат профессора. В момент, когда один из авторов этих строк, которого Казимир Адамович учил в БГУ в 1976—1977 учебном году, получал поздравления от своего педагога, подошла эта женщина и выразила Казимиру Адамовичу благодарность за знания, полученные во время его преподавания»{{sfn|Стрелец, Стариков}}.}}
{{канец цытаты}}
 
== Творы ==
Радок 53 ⟶ 79:
* [http://www.hist.bsu.by/bel/kafedry/kaf_old/revjako.htm Сайт Гістарычныга факультэта БДУ]
* [http://www.respublika.info/3747/science/article8208/ В начале первого столетия до нашей эра…] Рэспубліка [[30 сакавіка]] [[2005]]
* {{cite web
| url = http://e-catalog.nlb.by/Search/Results?lookfor=Ревяко%2C+К.+А.&type=AllFields&limit=20&sort=relevance
| title = Работы К. А. Равякі у электроным каталоге Нацыянальнай бібліатэкі Беларусі
|accessdate = 2018-08-22
| ref = Работы К. А. Равякі у электроным каталоге Нацыянальнай бібліатэкі Беларусі
}}
 
== Літаратура ==
 
* Корзенко, Г. В. Историки Беларуси в начале XXI столетия: биобиблиографический справочник / Г. В. Корзенко; НАН Беларуси, Ин-т истории. – Мн.: Белорусская наука, 2007. – 469, [1] с. – С. 351 – 352. – ISBN 978-985-08-0855-4.
# {{артыкул
* Равяка Казімір Адамавіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі / БелЭн; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. Т. 6. Кн. 1: Пузыны – Усая. – Мн.: БелЭн, 2001. – 591 с.: іл. – С. 38. – ISBN 985-11-0214-8.
| загаловак = Гістарычныя навукі
| выданне = Беларуская энцыклапедыя: У 18 тамах
| том = 18. Кніга 2: Рэспубліка Беларусь
| выдавецтва = {{Мн.}}: Беларуская Энцыклапедыя
| год = 2004
| старонкі = 468-475
| isbn = 985-11-0295-4
| мова = be
| ref = Беларуская энцыклапедыя. Т. 18. Кн. 2
}}
# {{артыкул
| аўтар = Евтухов, И. О.
| загаловак = К. А. Ревяко (1937—2013)
| выданне = [http://elib.bsu.by/handle/123456789/142032 Кафедра истории древнего мира и средних веков БГУ. К 80-летию создания]
| выдавецтва = {{Мн.}}: БГУ
| год = 2015
| старонкі = 108-110
| isbn = 978-985-566-128-4
| мова = ru
| ref = Евтухов
}}
# {{артыкул
| аўтар = Корзенко, Г. В.
| загаловак = Ревяко Казимир Адамович
| выданне = [http://adverbum.org/ru/korzenko-istoriki-belarusi Историки Беларуси в начале XXI столетия: биобиблиографический справочник] / Г. В. Корзенко; [[Нацыянальная_акадэмія_навук_Беларусі|НАН Беларуси]], [[Інстытут_гісторыі_НАНБ|Институт истории]]
| выдавецтва = {{Мн.}}: Белорусская наука
| год = 2007
| старонак = 469, [1]
| старонкі = 316-317
| isbn = 978-985-08-0855-4
| мова = ru
| ref = Корзенко
}}
# {{артыкул
| загаловак = Равяка Казімір Адамавіч
| выданне = Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 тамах
| том = 6. Кніга 1: Пузыны — Усая
| выдавецтва = {{Мн.}}: Беларуская Энцыклапедыя
| год = 2001
| старонкі = 38
| isbn = 985-11-0214-8
| мова = be
| ref = Энцыклапедыя гісторыі Беларусі
}}
# {{артыкул
| загаловак = Рэвяка Казімір Адамавіч
| выданне = Гістарычны факультэт. Да 70-годдзя заснавання
| выдавецтва = {{Мн.}}: БДУ
| год = 2004
| старонкі = 93
| isbn = 985-485-332-2
| мова = be
| ref = Гістфак. Да 70-годдзя заснавання
}}
# {{артыкул
| загаловак = Рэвяка Казімір Адамавіч
| выданне = Прафесары і дактары навук Беларускага Дзяржаўнага Універсітэта / Склад. А. А. Яноўскі
| выдавецтва = {{Мн.}}: БДУ
| год = 2001
| старонкі = 244
| isbn = 985-485-332-2
| мова = be
| ref = Прафесары і дактары навук БДУ
}}
# {{артыкул
| аўтар = Малюгин, О. И.
| загаловак = [http://elib.bsu.by/bitstream/123456789/116194/1/Maluygin_OI.pdf Казимир Адамович Ревяко (1937–2013)]
| ссылка =
| выданне = Крыніцазнаўства і спецыяльныя гістарычныя дысцыпліны: навук. зб. / рэдкал.: С. М. Ходзін (адк. рэд.) [і інш.] - Вып. 9
| выдавецтва = {{Мн.}}: БДУ
| год = 2014
| старонкі = 254—257
| isbn = 1995-5650
| мова = ru
| ref = Малюгин
}}
# {{артыкул
| загаловак = Ревяко Казимир Адамович
| выданне = Республика Беларусь: Энциклопедия. — Том 6. Пейзаж — Снегирёв
| выдавецтва = {{Мн.}}: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі
| год = 2008
| старонкі = 414
| isbn = 978-985-11-0407-5
| мова = ru
| ref = Республика Беларусь, том 6
}}
# {{артыкул
| аўтар = Стрелец, М. В.
| загаловак = Казимир Адамович Ревяко: портрет ученого и педагога
| выданне = Гісторыя і грамадазнаўства : навукова-метадычны часопіс / заснавальнік РУП "Выдавецтва «Адукацыя і выхаванне» Рэспублікі Беларусь"
| выдавецтва = {{Мн.}}: Адукацыя і выхаванне
| год = 2012
| номер = 8
| старонкі = 71-72
| мова = ru
| ref = Стрелец
}}
# {{артыкул
| аўтар = Стрелец, М. В., Стариков, В. И.
| загаловак = [https://hist.bsu.by/nauka/izdaniya-fakulteta/listapadaskiya-sustrechy/vypusk-10/578-2011-02-17-11-33-07/listapadaskiya-sustrechy/vypusk-9/2403-plenarnae-pasyadzhenne.html Научно-педагогическая деятельность Казимира Адамовича Ревяко в интерьере советских и постсоветских реалий: Статья]
| мова = ru
| ref = Стрелец, Стариков
}}
 
{{Бібліяінфармацыя}}
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Казімір_Адамавіч_Равяка"