Геалогія: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→‎Гісторыя: вікіфікацыя, арфаграфія
Радок 9:
 
== Гісторыя ==
[[Файл:Jean-André Deluc.jpg|thumb|left|150px|[[Жан-Андрэ Дэлюк]]  — адзін з пачынальнікаў сучаснай геалогіі]]
Першыя звесткі пра мінералы[[мінерал]]ы, [[горныя пароды]], [[падземныя воды]] і пошукі [[Карысныя выкапні|карысных выкапняў]] ёсць у пісьмовых помніках [[Старажытны Егіпет|Старажытнага Егіпта]], рукапісах [[Кітай|Кітая]], працах антычных працах вучоных [[Старажытная Грэцыя|Старажытных Грэцыі]] і [[Старажытны Рым|Старажытнага Рыма]]: [[Піфагор]]а, [[Герадот]]а, [[Арыстоцель|Арыстоцеля]], [[Пліній Старэйшы|Плінія Старэйага]]. Перыяд да 18 стагоддзя адметны назапашваннем разнастайных фактаў пра склад горных парод, мінералаў, падземных вод. Паняцце ''геалогія'' ў сённяшнім разуменні сустракаецца ў навуковых працах [[Жан-Андрэ Дэлюк]]а (1727—1817). [[Арас Бенедыкт дэ Сасюр]] (1740—1799) увёў у навуковы ўжытак тэрмін ''геалогія'' ў [[1779]] годзе. Да гэтага часу выкарыстоўвалася паняцце ''геагносія''. [[Жорж Леапольд Кюўе|Ж. Кюўе]], Л. Элі дэ Бамон, [[Аляксандр Браньяр|А. Браньяр]] ([[Францыя]]), [[Хрысціян Леапольд фон Бух|Х. Л. фон Бух]], [[Абраам Готлаб Вернер|А. Г. Вернер]] ([[Германія]]), У. Сміт, [[Адам Седжвік|А. Седжвік]], [[Родэрык Імпі Мурчысан|Р. І. Мурчысан]], [[Чарльз Лаель|Ч. Лаель]], Дж. Гетан ([[Вялікабрытанія]]), А. Грэслі (Швейцарыя) сістэматазавалісістэматызавалі геалагічныя звесткі, прапанавалі шэраг аснаватворныхасноватворных уяўленняў геалогіі, заклалі падмурак геалагічнай навукі, якая канчаткова аформілася ў другой палове 19XIX — пачатку 20XX стагоддзя.
 
Тэарэтычны асновы складаюць вучэнні аб глабальнай [[Тэктоніка пліт|тэтконіцы пліт]], платформах і [[геасінкліналі|геасінкліналях]], фацыях і фармацыях, літагенезе, магматызме[[магматызм]]е, рудаўтварэнні, падземных водах. Уклад у развіццё геалогіі зрабілі [[Андрэй Дзмітрыевіч Архангельскі|А.Дз. Архангельскі]], М. Бертран, С. М. Бубнаў, [[Альфрэд Лотар Вегенер|А. Вегенер]], [[Уладзімір Іванавіч Вярнадскі|У. І. Вярнадскі]], І. М. Губкін, [[Джэймс Дуайт Дана|Дж. Дана]], А. М. Заварыцкі, [[Эдуард Зюс|Э. Зюс]], [[Уладзімір Ануфрыевіч Кавалеўскі|У. А. Кавалеўскі]], [[Аляксандр Пятровіч Карпінскі|А. П. Карпінскі]], Ф. Ю. Левінсон-Лесінг, [[Георгій Фёдаравіч Мірчынк|Г. Ф. Мірчынк]], [[Дзмітрый Васілевіч Наліўкін|Дз. В. Наліўкін]], [[Уладзімір Апанасавіч Обручаў|У. А. Обручаў]], Э. Ог, А. П. Паўлаў, Ф. Дж. Петыджан, М. М. Страхаў, Я. С. Фёдараў, А. Я. Ферсман, В. Я. Хаін, Дж. Хол. М. С. Шацкі, Г. Штыле, А. Л. Яншын і іншыя.
 
Найбольш раннія геалагічныя даследваннідаследаванні ў [[Беларусь|Беларусі]] вядомы з канца 18XVII — пач.пачатку 19XIX ст.
 
== Гл. таксама ==