Чагатайская мова: Розніца паміж версіямі

Сучасныя [[узбекская мова|ўзбекская]] і [[уйгурская мова|ўйгурская мовы]] з'яўляюццаз’яўляюцца «позняй формай»<ref>[http://www.primavista.ru/rus/dictionary/lang/uzbek Узбекская мова]</ref> ці прамымі спадкаемцамі чагатайскай<ref>The Turkic languages. Edited by Lars Johanson and Eva A. Csato. London and New York: Routledge,2006,p.357, 379</ref>, таму яе часам называюць «стараўзбекскай» ці {{няма АК 2|«стараўйгурскай»|2016|03|25}}.

Сярод цюрколагаў няма адзінства ў тлумачэнні чагатайскай мовы і вызначэння яе часавых межаў, але прынята лічыць, што на ёй пісалі ў Сярэдняй Азіі пачынаючы з XIII—XIV і практычна да пачатку XX стагоддзя. Чагатайская мова з'яўляласяз’яўлялася мовай міжнацыянальных зносін у [[Сярэдняя Азія|Сярэдняй Азіі]].

Чагатайская мова з'яўляеццаз’яўляецца нашчадкам [[Караханідская мова|караханідскай мовы]]<ref name=EckmannCharakteristik>János Eckmann: ''Zur Charakteristik der islamischen mittelasiatisch-türkischen Literatursprache'', in: ''Studia altaica'' : Festschrift für Nikolaus Poppe. Wiesbaden 1957, S. 51-59.</ref><ref name=EckmannManual9-10>János Eckmann: ''Chagatay manual''. Richmond, 1966. Reprint, Richmond, 1997, S. 9-10.</ref>, але ўвабрала ў сябе таксама элементы [[Самарканд|самаркандскага]] і [[Андыжан|андыжанскага дыялектаў]] (продкаў сучаснай [[Узбекская мова|узбекскай мовы]]), спадчынай [[Старажытнаўйгурская мова|старажытнаўйгурскай мовы]] з'яўляеццаз’яўляецца выкарыстанне [[Уйгурскае пісьмо|ўйгурскай графікі]], якой напісаны раннія чагатайскія сачыненні<ref>{{артыкул |аўтар = Благова Г. Ф. |загаловак =Чагатайский язык |спасылка = |мова = |аўтар выдання = |выданне = Языки мира. Тюркские языки. |тып = |месца = М |выдавецтва = |год = 1996 |том = |старонкі = 148-160 |isbn = 5-655-012146 |issn = |doi = |bibcode = |arxiv = |pmid = }}</ref>. З прычыны пастаяннага змяшання цюркскага насельніцтва і перамяшчэння геаграфічных цэнтраў мова ўвабрала ў сябе шматлікія дыялектныя формы розных цюркамоўных супольнасцей. Аднак у цэлым яна грунтавалася на карлукскай граматычных аснове. Апроч карлукскага лінгвістычнага каркаса ў чагатайскай мове прасочваюцца асаблівасці агузскага ўплыву (на тэрыторыі Харэзма), а таксама некаторыя рысы кіпчакскіх моў у месцах цеснага кантакту з іх носьбітамі<ref name="Кіпчакскія дыялекты ўзбекскай мовы"> [[Кыпчакскія дыялекты ўзбекскай мовы]]</ref> <ref>The Turkic languages. Edited by Lars Johanson and Eva A. Csato. London and New York: Routledge, 2006, с. 167</ref>.

* [[Аляксандр Канстанцінавіч Бараўкоў|Боровков А. К.]] Бадā'и'али’ал-лугат. Словарь Тāли Имāни Гератского к сочинениям Алишера Навои. М., 1961.