Гуканне вясны: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Тэгі: Праўка з маб. прылады Праўка праз мабільную версію сайта |
адкат правак з выдаленнем зместу |
||
Радок 2:
== Распаўсюд ==
Даследчыкі лічаць, што Гуканне вясны было найбольш уласцівае
== Час святкавання ==
Як і многія іншыя язычніцкія абрады, Гуканне вясны не мела канкрэтнай даты.
* У некаторых мясцінах Гуканне вясны супадала з канцом масленкавага тыдню. Магчыма, гэта выклікана [[Хрысціянства|хрысціянскім]] уплывам і забаронай танцаваць і спяваць у [[пост]].
* У некаторых раёнах
*
* У іншых мясцінах вясну пачыналі гукаць на [[Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы|Дабравешчанне]] (Звеставанне), якое святкавалася 25 сакавіка.
* Беларускія неапаганцы вясну гукаюць па сонечнаму календару 5 красавіка{{fact}}.
Пасля пераходу на [[Грыгарыянскі каляндар]] ўсе праваслаўныя святы «зрушыліся» на 13 дзён наперад. Саракі «пераехалі» на 22 сакавіка, і вясну найчасцей гукаюць у 10-20-х лічбах сакавіка.
== Святкаванне ==
=== Месца святкавання ===
Найчасцей збіраліся на адкрытым месцы (горцы, беразе ракі, краі лесу ці нават даху хаты ці лазні). Справа ў тым, што менавіта высокія месцы вясною першымі вызваляюцца ад снегу. Так апісана Гуканне вясны ў [[Гомельскі павет|Гомельскім павеце]] ([[Магілёўская губерня]]), у кнізе [[Павел Васілевіч Шэйн|П. В. Шэйна]]: «Звычайна само гуканне адбываецца ў нас так: гурты дзяўчат збіраюцца на самыя ўзвышаныя месцы ў вёсцы, каля гумнаў; пасцілаюць там салому і, пасеўшы на яе ў рады, пяюць да позняй ночы веснавыя песні. Гэтыя песні разносяцца тады па ўсіх навакольных „зборных пунктах“. Часта спяваюць па чарзе: у адным месцы пачнуць і спыняцца, у другім працягваюць». На Палессі была традыцыя збірацца на беразе возера ці ракі.
=== Паленне агню ===
Сяляне складалі вогнішча з рознай старызны і спявалі вакол яго песні-вяснянкі. Часам моладзь, як і на [[Купалле|купальскія]] ігрышчы, ладзіла скокі праз вогнішча. У [[Чачэрскі раён|Чачэрскім раёне]] нават падпальвалі старое кола і пускалі яго на плыце па рэчцы (што пераклікаецца з аналагічным купальскіх абрадам). Спальванне старызны сімвалізавала развітанне з зімою, аднаўленне свету, амалоджванне прыроды.
Найчасцей пяклі сорак кавалкаў [[печыва]] ў выглядзе птушак і раздавал дзецям. Часам дзяўчаты бралі палатно і хісталі яго, падкідваючы на ім уверх печаных жаваронкаў. Гэта як бы імітыравала палёт і павінна было паскорыць вяртанне птушак з [[Вырай|Выраю]]. Адным з першых кожную вясну прылятаў [[Жаваранкавыя|жаўрук]]. Ён і лічыўся
=== «Затанцоўванне вясны» ===
Гэты абрад існаваў у [[Салігорскі раён|Салігорскім раёне]] [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. Ён нагадваў калядныя і валачобныя абыходы вёскі. Моладзь збіралася і абыходзіла двары. Гаспадарам яна жадала добрага ўраджаю і багацця, а потым вадзіла ў двары карагод. Лічылася, што, «дзе карагод ходзіць — там жыта родзіць».
▲=== Печаныя ”жаваронкі” ===
Абстрактнае для старажытных людзей паняцце надыходу вясны ўвасаблялася ў зразумелыя чалавечыя вобразы — прыгожую, квітнеючую дзяўчыну, зэяўленне якой звязывалі з прылетам птушак з выраю і таму іх клікалі-гукалі:
▲Найчасцей пяклі сорак кавалкаў [[печыва]] ў выглядзе птушак і раздавал дзецям. Адным з першых кожную вясну прылятаў [[Жаваранкавыя|жаўрук]]. Ён і лічыўся ”вястуном” вясны.
▲=== Веснавыя песни ===
{{Цытата|
:Жавароначкі, прыляціце - у-у-у-у!
Радок 29 ⟶ 40:
}}
У некаторых песнях Вясна і Зіма персаніфікуюцца, ператвараюцца ў жывых персанажаў.
{{Цытата|
| |||