Тэадор Нарбут: Розніца паміж версіямі

'''Тэадор Нарбут''', '''Фёдар Яўхімавіч Нарбут''' ({{lang-pl|Teodor Narbutt}}; {{ДН|8|11|1784|28|10}}, маёнт. [[Шаўры]] Лідскага павета Віленскай губерні, цяпер {{МН|Воранаўскі раён|у Воранаўскім раёне|}}, [[Гродзенская вобласць]] — {{ДС|26|11|1864|14}}, [[Вільня]]) — беларускі [[гісторык]], [[археолаг]], інжынер.

З роду [[Род Нарбутаў|Нарбутаў]]. Скончыў [[Віленскі ўніверсітэт]] (1803). Вучыўся ў Пецярбургскім кадэцкім корпусе. Удзельнічаў у расійска-пруска-французскай (1806—1807) і расійска-шведскай (1808—1809) войнах; капітан, ваенны інжынер. Удзельнічаў у праектаванні і будаўніцтве [[Бабруйская крэпасць|Бабруйскай крэпасці]]. З 1812 у адстаўцы. Жыў у сваім маёнтку, даследаваў гісторыю [[ВКЛ]], праводзіў археалагічныя раскопкі. Найбольш значны яго твор — «Гісторыя літоўскага народа» (т. 1-9, 1835-41), дзе, разам з іншым, апісаны народныя абрады літоўцыбеларусаў Лідчыны. Друкаваўся ў газеце [[Kurier Wileński (1840)|«Kurier Wileński» («Виленский вестник»)]]. Арыштаваны ў сувязі з падзеямі [[Паўстанне 1863-1864|паўстання 1863—1864 гадоў]].

Тэадор Нарбут першы на Беларусі даў вызначэнне курганам як месцам старажытных пахаванняў. Вёў раскопкі ў Падняпроўі, пазней — на радзіме. У 1820 адкрыў ямнае пахаванне непадалёку ад в. Шаўры Лідскага пав. Апісаў руіны крэпасці на Нёмане каля в. Лыскава Гродзенскага пав. Сцвярджаў, што [[дрыгавічы]] невядомага паходжання жылі каля Кіева. Памылкова адносіў ятвягаў да скіфскіх плямён. Геральдыку Беларусі не лічыў старажытнай, бо аналагічная існавала і ў суседніх народаў. Даследаваў [[Лідскі замак]]. Збіраў і вывучаў помнікі археаграфіі. Аўтар «Гісторыі літоўскага народа» (т. 1-9, 1835-41; давёў падзеі да 1569), у 1-м томе якой змясціў табліцу сваіх знаходак. Увёў у навуковы ўжытак «[[Хроніка Быхаўца|Хроніку Быхаўца]]» (1846). Меў багатую калекцыю археалагічных матэрыялаў. Апублікаваў шэраг артыкулаў пра Ліду, [[Навагрудак]], [[Індура|Індуру]] інш. Займаўся пытаннямі старажытнай міфалогіі, этнаграфіі, фалькларыстыкі.

* {{Крыніцы/Маракоў/Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы…|РЛ|2|0|РЛ1-3|РЛ1-3}}