Тэадор Нарбут: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі |
Rejected the last 5 text changes and restored revision 3059641 by Хомелка |
||
Радок 1:
{{Навуковец}}
{{цёзкі2|Нарбут}}
'''Тэадор Нарбут''', '''Фёдар Яўхімавіч Нарбут''' ({{lang-pl|Teodor Narbutt}}; {{ДН|8|11|1784|28|10}}, маёнт. [[Шаўры]] Лідскага павета Віленскай губерні, цяпер {{МН|Воранаўскі раён|у Воранаўскім раёне|}}, [[Гродзенская вобласць]] — {{ДС|26|11|1864|14}}, [[Вільня]]) — беларускі [[гісторык]], [[археолаг]], інжынер.
== Біяграфічныя звесткі ==
З роду [[Род Нарбутаў|Нарбутаў]]. Скончыў [[Віленскі ўніверсітэт]] (1803). Вучыўся ў Пецярбургскім кадэцкім корпусе. Удзельнічаў у расійска-пруска-французскай (1806—1807) і расійска-шведскай (1808—1809) войнах; капітан, ваенны інжынер. Удзельнічаў у праектаванні і будаўніцтве [[Бабруйская крэпасць|Бабруйскай крэпасці]]. З 1812 у адстаўцы. Жыў у сваім маёнтку, даследаваў гісторыю [[ВКЛ]], праводзіў археалагічныя раскопкі. Найбольш значны яго твор — «Гісторыя літоўскага народа» (т. 1-9, 1835-41), дзе, разам з іншым, апісаны народныя абрады
== Даследчыцкая дзейнасць ==
Тэадор Нарбут першы на Беларусі даў вызначэнне курганам як месцам старажытных пахаванняў. Вёў раскопкі ў Падняпроўі, пазней — на радзіме. У 1820 адкрыў ямнае пахаванне непадалёку ад в. Шаўры Лідскага пав. Апісаў руіны крэпасці на Нёмане каля в. Лыскава Гродзенскага пав. Сцвярджаў, што [[дрыгавічы]] невядомага паходжання жылі каля Кіева. Памылкова адносіў ятвягаў да скіфскіх плямён. Геральдыку Беларусі не лічыў старажытнай, бо аналагічная існавала і ў суседніх народаў. Даследаваў [[Лідскі замак]]. Збіраў і вывучаў помнікі археаграфіі. Аўтар «Гісторыі літоўскага народа» (т. 1-9, 1835-41; давёў падзеі да 1569), у 1-м томе якой змясціў табліцу сваіх знаходак. Увёў у навуковы ўжытак «[[Хроніка Быхаўца|Хроніку Быхаўца]]» (1846). Меў багатую калекцыю археалагічных матэрыялаў. Апублікаваў шэраг артыкулаў пра Ліду, [[Навагрудак]], [[Індура|Індуру]] інш. Займаўся пытаннямі старажытнай міфалогіі, этнаграфіі, фалькларыстыкі.
У сваіх творах выкарыстоўваў часам крыніцы, якія паводле меркавання сучасных даследчыкаў не існавалі і былі выдуманыя самім Нарбутам. Найбольш вядомая з падобных «уяўных крыніц» — Раўданская хроніка.<ref>[[Мікола Улашчык|Улащик Н. Н.]], предисловие…</ref>
Радок 22:
* ''Каханоўскі Г. А.'' Прадвесне навукі. Мн., 1990.
* ''Ненадавец А. М.'' Тэадор Нарбут. Мінск, 1996.
* {{Крыніцы/Маракоў
* ''Семянчук А.'' Тэадор Нарбут — гісторык Вялікага Княства Літоўскага і Браслаўшчыны // Браслаўскія чытанні. Матэрыялы VІ-й навуковай канферэнцыі, прысвечанай 150-й гадавіне з дня нараджэння браслаўскага лекара, грамадзскага дзеяча Стніслава Нарбута. Браслаў, 2003.
* ''Улащик.'' Очерки.
|