Слонімская сінагога: Розніца паміж версіямі

У [[1881]] годзе сінагога моцна пацярпела ад вялікага пажару. Адразу пасля пажару на ахвяраванні прыхаджан дзейнасць сінагогі была ўзноўлена, хоць мясцовыя ўлады не давалі на гэта дазвол<ref>Слонімскія падмуркі : гісторыка-краязнаўчыя і літаратуразнаўчыя артыкулы / Сяргей Чыгрын.  — Мінск : Кнігазбор, 2012.  — 296 с. ISBN 978-985-7007-87-5.</ref>.

У [[2001]]  г. была перададзена ва ўласнасць Іўдзейскаму рэлігійнаму аб'яднаннюаб’яднанню ў Рэспубліцы Беларусь. Знаходзіцца на рэстаўрацыі, якая, зрэшты, практычна застапарылася.

Слонімская сінагога — магутнае збудаванне, абнесенае па перыметры радам нізкіх пазнейшых пабудоў, з'яўляласяз’яўлялася галоўным аб'ектамаб’ектам старадаўняй плошчы, да якой сыходзіліся вуліцы. Манументальная плоскасць галоўнага фасада сінагогі з буйнамаштабнай пластыкай арыентавана на вуліцу Савецкую, заходні фасад — на Школьную. З вузкага праезду ад [[плошча Леніна, Слонім|плошчы Леніна]] барочны [[франтон]] будынка ўспрымаецца ў моцным ракурсе. Радавая гістарычная навакольная забудова арганічна звязаная з сінагогай.

Слонімская сінагога ўяўляе сабой квадратны ў плане [[цэгла|цагляны]] будынак пад высокім двухсхільным дахам, з цэнтрычнай дзевяціпольнай планіровачнай схемай, характэрнай дла сінагог XVII—XVIII стст.: канструкцыя перакрыцця вырашана дзевяццю скляпеністымі пралётамі. Цэнтрычнасць збудавання падкрэслена і двух'яруснымідвух’яруснымі [[фасад]]амі. Мэты бяспекі абумовілі [[абарончы храм|абарончы]] характар архітэктуры збудавання: тоўстыя сцены, адсутнасць архітэктурнага дэкору і [[раскрапоўка|раскраповак]], высока ўзнятыя арачныя аконныя праёмы. Асабліва манументальны ніжні ярус з радам нізкіх лучковых [[Байніца|вокнаў-байніц]] і таўшчынёй сцен 1,7 м. Пластычны акцэнт у прыёмах барока створаны на галоўным усходнім фасадзе будынка — высокі [[Шчыт, архітэктура|фігурны шчыт]] на [[філёнга]]вым [[Парапет|парапеце]]. Шчыт раскрапаваны здвоенымі [[пілястра]]мі, [[ніша]]мі ў тонка прафіляваным абрамленні. У цэнтры размешчана круглае [[акно-разетка]].

=== Інтэр'ерІнтэр’ер ===

[[Файл:Будынак былой сынагогі 4.jpg|міні|злева|Інтэр'ерІнтэр’ер сінагогі]]

Своеасаблівасць вырашэння [[інтэр'ер]]а сінагогі абумоўлена характарам культавага рытуалу. У цэнтры шырокай залы ўсталявана [[біма]]. [[Балдахін|Навісь]] над бімай, паднятая на чатырох магутных [[слуп]]ах і [[аркада, архітэктура|аркадзе]], уяўляе сабой паруснае скляпенне з ліхтаром. Купал бімы дэкарыраваны [[Стука|стукавым]] паліхромным [[арнамент]]ам з [[Акант, арнамент|лісцяў аканта]] і [[пальмета|пальмет]]. Біма кампазіцыйна аб'ядноўваеаб’ядноўвае прастору інтэр'ераінтэр’ера і адначасова з'яўляеццаз’яўляецца цэнтральнай апорай [[крыжовыя скляпенні|крыжовых скляпенняў]], якія перакрываюць малітоўную залу вышынёй 11,8 м. Пяты скляпенняў абапіраюцца на [[пілястра|пілястры]], філёнгі якіх распісаны фрэскамі першай палова [[XIX ст.]] з рамантычнымі пейзажамі з руінамі, [[вазонВазон (архітэктура)|вазонамі]]амі з кветкамі. Традыцыйная перагародка паміж мужчынскай і жаночай палавінамі сінагогі заменена металічнай [[галерэя]]й на чатырох тонкіх калонах у заходняй частцы храма.

[[Файл:Будынак былой сынагогі 6.jpg|thumb|злева|Акно-разетка і алтарны картуш ]]

Арыгінальнасць і своеасаблівасць насычаных дэкаратыўна-арнаментальных матываў інтэр'ераінтэр’ера сінагогі звязаны з культавай сімволікай: матывы з жывёльнага і расліннага свету, культавыя атрыбуты (карона, скрыжалі). У дэкаратыўным вырашэнні інтэр'ераінтэр’ера выкарыстана тэхніка [[Грызайль|грызайлю]]. Кампазіцыйна-дэкаратыўным цэнтрам усходняй сцяны з'яўляеццаз’яўляецца {{нп3|Сінагагальны каўчэг|арон-кадэш|ru|Синагогальный ковчег}} («свяшчэнны каўчэг» — ніша для захоўвання скрутку торы). Над ім размешчаны накладны фігурны [[Картуш (архітэктура)|картуш]] — ляпная кампазіцыя ў выглядзе дзвюх [[скрыжаль|скрыжалей]], якія падтрымліваюцца з абодвух бакоў [[леў|ільвамі]] і ўвенчаны [[карона]]й. Усе элементы дэкаратыўнай [[ляпніна|ляпніны]] пакрыты [[пазалота]]й і паліхромнай афарбоўкай. Па баках алтарнага картуша — насценныя фрэскі з [[Карынфскі ордар|карынфскімі калонамі]] і антаблементам, на якім размешчаны выявы львоў, ваз, [[букет]]аў, драпіровак. Паміж ілюзорнымі калонамі — фрэскавыя выявы абрадавых (трубныя рогі, [[валторна]], «[[арфа Давіда]]») і свецкіх ([[гітара]], [[віяланчэль]], [[кларнет]] і інш.) музычных інструментаў, драпіровак, букетаў кветак. Вось алтарнай сцяны завяршаецца ляпным [[балдахін|балдахінам]]ам у выглядзе кароны з [[Зорка Давіда|зорказоркай]]й і спушчанымі драпіроўкамі.

* В.  Б.  Караткевіч, А.  М.  Кулагін. Помнікі Слоніма. Мінск, Навука і тэхніка, 1983

[[Катэгорыя:З’явіліся1642 ўгод 1642у годзеЕўропе]]