Першы падзел Рэчы Паспалітай: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі |
дапаўненне, афармленне |
||
Радок 3:
'''Першы падзе́л Рэ́чы Паспалі́тай''' (1772) — першы з трох [[Падзелы Рэчы Паспалітай|падзелаў]], пасля якіх [[Рэч Паспалітая]] знікла з палітычнай карты Еўропы.
== Перадгісторыя ==
Еўропе пагражаў новы шырокамаштабны канфлікт з прычыны таго, што [[Аўстрыйская імперыя|Аўстрыя]], занепакоеная поспехамі [[Расійская імперыя|Расіі]] ў [[Расійска-турэцкая вайна, 1768—1774|вайне з Турцыяй]], была гатова да ўзброенага выступу ў абарону Турцыі. [[Каралеўства Прусія|Прусія]] была звязана з дваром [[Кацярына II|Кацярыны II]] саюзам, які ўцягнуў бы ў канфрантацыю і яе.
Скарыстаць слабасць Рэчы Паспалітай першай вырашыла Аўстрыя, захапіўшы яшчэ ў [[1769]] і [[1770]] гадах частку Паўднёвай Польшчы. Прусія таксама пад умовай «санітарнага кардону» ў [[1770]] годзе акупавала частку Паўночнай Польшчы т.зв. «Прусаў Каралеўскіх» і актыўна штурхала Расійскую імперыю да падзелу Рэчы Паспалітай. Кацярына II вымушана была саступіць.
Значна паслабіла пазіцыі [[Кароль Рэчы Паспалітай|караля]] [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Панятоўскага]] і чатырохгадовая [[Барская канфедэрацыя]], які перастаў быць моцным гарантам расійскага [[пратэктарат]]у над Рэччу Паспалітай.
Радок 9 ⟶ 12:
Тры дзяржавы правялі шырокую кампанію дэзінфармацыі, каб падрыхтаваць да падзелу грамадскую думку еўрапейцаў. Іх жаданне падзелу грунтавалася на прэтэнзій на «гістарычныя» землі ў складзе Рэчы Паспалітай.
== Падзел ==
[[18 верасня]] [[1772]] года Расія, Аўстрыя і Прусія паставілі Рэч Паспалітай перад фактам падзелу, патрабуючы склікання сойма для ўхвалення [[Цэсія|цэсіі]]. Падпісанне дагавора з умовамі падзелу адбылося [[5 жніўня]] 1772 года. [[30 верасня]] [[1773]] гэта рашэнне ратыфікаваў скліканы ў [[Варшава|Варшаве]] [[Падзельны сойм]]. Супраць выказаліся толькі тры паслы на Сойм: [[Тадэвуш Рэйтан]], [[Самуэль Корсак]] і [[Станіслаў Багушэвіч]].
Радок 16 ⟶ 20:
* '''Прусія''' анексавала [[Вармія|Вармію]] i [[Каралеўская Прусія|Гданьскае Памор'е]], але без [[Гданьск]]а і [[Торунь|Торуні]] (36 тыс. км² з 580 тыс. чал.).
* '''Расія''' заняла [[Латгалія|Інфлянты]] і ўсходнія ўскраіны Рэчы Паспалітай за [[Дняпро]]м, [[Друць|Друццю]] і [[Дзвіна|Дзвіной]] (92 тыс. км² з 1,3 млн чал.).
{{зноскі}}
== Літаратура ==
Радок 26 ⟶ 32:
== Спасылкі ==
* [http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/skarb,Traktaty_polsko-austriackie_dotyczace_I_rozbioru_zawarte_dnia_18_IX_1773_roku_i_16_III_1775_roku,gid,111073,cid,1779.htm Польска-аўстрыйскія дагаворы, датычныя I падзелу РП]
[[Катэгорыя:Падзелы Рэчы Паспалітай]]
| |||