Амерыкана-аўстрыйскі мірны дагавор (1921): Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
KrBot (размовы | уклад)
др + {{ізаляваны артыкул}}
Няма тлумачэння праўкі
Радок 5:
| шырыня выявы =
| подпіс выявы =
| тып = мірнаямірны дамовадагавор
| дата_падрыхтоўкі =
| дата_падпісання = [[10 жніўня]] [[1921]]
Радок 23:
| wikisource =
}}
'''МірнаяМірны дамовадаговор паміж Злучанымі Штатамі Амерыкі і Аўстрыяй''' ({{lang-en|Treaty of Peace between Austria and the United States of America}}) былабыў падпісанападпісаны ў [[Вена|Вене]] 24 жніўня 1921 года па выніках [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]]. Неабходнасць падпісання [[сепаратны мір|сепаратнага міраміру]] была ў тым, што [[Сенат ЗША|амерыканскі Сенат]] адмовіўся [[ратыфікацыя|ратыфікаваць]] шматбаковы [[Сен-Жэрменскі дагавор (1919)|Сен-Жэрменскі мірны дагавор]], падпісаны паміж краінамі [[Антанта|Антанты]] і новастворанай рэспублікай [[Аўстрыя]] (як адной з правапераемнікаў [[Аўстра-Венгрыя|Аўстра-Венгрыі]], якая атрымала паражэнне ў вайне ў складзе альянсу «[[Цэнтральныя дзяржавы|Чацвяртнога саюза]]»).
 
== Гісторыя падпісання ==
6 красавіка 1917 года ЗША далучыласядалучыліся да [[Антанта|Антанты]] ў барацьбе супраць [[Германская імперыя|Германскай імперыі]] ў якасці «асацыяванай сілы» у межах [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]].
 
4 снежня, выступаючы перад [[Кангрэс ЗША|Кангрэсам]], [[прэзідэнт ЗША]] [[Вудра УілсанВільсан]] настойваў на прыняцці Рэзалюцыі, якая дазваляе яго краіне абвясціць вайну [[Аўстра-Венгрыя|Аўстра-Венгрыі]], якая, паводле яго слоў, з'яўляласяз’яўлялася «васалам нямецкага ўрада»<ref>{{артыкул |аўтар=Scott, James Brown |загаловак=War Between Austria-Hungary and the United States |спасылка=https://www.jstor.org/stable/2187624?seq=1#metadata_info_tab_contents |мова=en |выданне=The American Journal of International Law |год=1918 |месяц=Jan. |том=12 |нумар=1 |старонкі=165—172 |doi= |issn=}}</ref>. 7 снежня Сумесная рэзалюцыя 169 была практычна аднагалосна прынятая Кангрэсам; у той самы дзень падпісаў яе, прэзідэнт абвясціў вайну імперыі Габсбургаў<ref>{{кніга |аўтар=Elsea, Jennifer |спасылка=https://fas.org/sgp/crs/natsec/RL31133.pdf |назва= Declarations of War and Authorizations for the Use of Military Force: Historical Background and Legal Implications |выдавецтва=Federation of American Scientists: Congressional Research Service |год=2014 |pages=4 |allpages=107 |серыя= |isbn= |тыраж= |ref= }}</ref>.
 
17 кастрычніка 1918 года [[Венгерская народная рэспубліка (1918-1919)|Венгрыя]] скасавала унію з Аўстрыяй, паклаўшы тым самым пачатак [[Распад Аўстра-Венгрыі| распаду імперыі]], які юрыдычна быў аформлены [[Сен-Жэрменскі дагавор (1919)|Сен-Жэрменскім]] і [[Трыянонскі дагавор|Трыянонскім дагаворамі]]. Нягледзячы на ​​тое, што абодва гэтыя дагаворы амерыканскімі прадстаўнікамі на [[Парыжская мірная канферэнцыя|Парыжскай мірнай канферэнцыі]] былі падпісаны, [[Сенат ЗША|Сенат]] адмовіўся [[ратыфікацыя|ратыфікаваць]] іх з-за нежадання ЗША звязваць сябе ўдзелам у [[Ліга Нацый|Лізе Нацый]].
 
У выніку ўрад Злучаных Штатаў і [[Першая Аўстрыйская Рэспубліка|Аўстрыі]] пачалі перамовы аб заключэнні [[сепаратны мір|сепаратнага мірнага дагавора]], не звязанага з новастворанай міжнароднай арганізацыяй. 24 жніўня 1921 года пагадненне было падпісана ў [[Вена|Вене]], пасля чаго 8 кастрычніка яго ратыфікаваларатыфікаваў аўстрыйскі бок, 18 кастрычніка - — Сенат ЗША, 21 кастрычніка - — амерыканскі прэзідэнт. 8 лістапада 1921 года ў Вене адбыўся абмен ратыфікацыйнымі граматамі, які пацвердзіў, што мірнаямірны дагавор дамованабыланабыў моц<ref name=LNTS>{{кніга |назва=League of Nations Treaty Series |спасылка=https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/LON/Volume%207/v7.pdf |месца= |выдавецтва= |год= |volume=7 |pages=156—161 |allpages=467}}</ref>.
 
== Умовы дагаворыдагавора ==
Артыкул 1 ДамовыДагавора абвяшчае, што аўстрыйскі ўрад дае ўраду ЗША ўсе правы і прывілеіпрывілегіі, якія былі прадастаўлены іншым краінам-супольнікам, якія падпісалі Сен-Жэрменскі дагавор. У артыкуле 2 ДамовыДагавора ўдакладняецца, якія пункты Сен-Жэрменскага дагавора будуць ужытыя да Злучаных Штатаў. Згодна з артыкулам 3 прадугледжваецца абмен ратыфікацыйнымі граматамі<ref name=LNTS />.
 
== Наступствы ==
МірнаяМірны дамовадагавор заклалазаклаў асновы амерыкана-аўстрыйскіх адносін у абыход строгага кантролю з боку [[Ліга Нацый|Лігі Нацый]]. Як вынік, ЗША часткова садзейнічалі ўраду [[Першая Аўстрыйская Рэспубліка|Першай Аўстрыйскай Рэспублікі]] ў палягчэнні цяжару ваенных рэпарацый у адпаведнасці з Сен-Жэрменскім дагаворам.
 
26 лістапада 1924 года ў [[Вашынгтон]]е была дадаткова створана сумесная амерыкана-аўстра-венгерская камісія для вызначэння велічыні рэпарацый, якія павінны быць выплачаныя амерыканцам з боку аўстрыйскага і венгерскага ўрадаў<ref>{{кніга |назва=League of Nations Treaty Series |спасылка=https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/LON/Volume%2048/v48.pdf |месца= |выдавецтва= |год= |volume=48 |pages=70—75 |allpages=47}}</ref>.
Радок 50:
{{ізаляваны артыкул}}
 
[[Катэгорыя:1921 год у палітыцы]]
[[Катэгорыя:Жнівень 1921 года]]
[[Катэгорыя:Падзеі 24 жніўня]]
[[Катэгорыя:Мірныя пагадненнідагаворы XX стагоддзя]]
[[Катэгорыя:Распад Аўстра-Венгрыі]]
[[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы Аўстрыі]]
[[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы ЗША]]