Вал (фартыфікацыя): Розніца паміж версіямі

'''Вал''' — прасцейшая [[інжынерная загарода]] з [[грунт|землянога]], [[каменне|каменнага]] ці [[снег|снежна]]-[[лёд|ледзянога]] [[насып]]у, звычайна з [[роўРоў (фартыфікацыя)|ровам]] спераду. Служыць перашкодай ад нападнікаў і сховішчам для абаронцаў. У шырокім сэнсе: [[сістэма]] [[умацаваная паласа|ўмацаваных палос]] і [[умацаваная пазіцыя|пазіцый]].

'''Таксама''': элемент абарончых умацаванняў [[паселішча]] або частка [[крэпасць|крэпасці]]. Звычайна з [[роўРоў (фартыфікацыя)|ровам]] наперадзе, з [[бруствер]]ам і [[валганг]]ам; часта — у некалькі (да трох і болей) [[абвод, фартыфікацыя|абводаў]]. Часта дапаўняўся [[тын]]ам і іншымі загародамі.

У старажытнасці — пераважна земляныя, часам [[жвір]]овыя. Пазней часта ўмацоўваліся [[каркас]]нымі драўлянымі канструкцыямі ([[клець|клецямі]], [[гародня, фартыфікацыя|гароднямі]], [[тарас]]амі). Часам драўляны каркас дапаўняўся канструкцыямі з неабпаленай [[цэгла|цэглы]]. У [[яцвягі|яцвяжскіх]] [[гарадзішча]]х вонкавы схіл вала часта замошчваўся [[валун]]амі<ref>Костачкін, Піваварчык.</ref>. Земляны вал мог перабудоўвацца, цалкам ці часткова, у каменны, утвараючы [[вала-каменная крэпасць|вала-каменную крэпасць]]<ref name=mak>Макееў.</ref>. Германскія гарадзішчы ў часы рымскага заваявання ([[1I ст. да н.э.]]) мелі валы, складзеныя з чаргаваных слаёў грунту, камення і бярвення<ref>Fortification and siegecraft // {{крыніцы/Брытаніка 1911}}</ref>.