Вікіпедыя

Кальмарская вайна: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др арфаграфія
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
<!--[[Файл:Wojna Kalmarska 1611 ubt.jpeg|thumb|right|300px|Кальмарская вайна [[1611 год]]а]]-->
{{Дацка-шведскія войны}}
'''Кальмарская вайна''' (1611—1613) — вайна паміж [[Данія|Даніяй]]й і [[Швецыя|Швецыяй]]й за паўднёвую частку [[Скандынавія|Скандынаўскага паўвострава]] і за панаванне на [[Балтыйскае мора|Балтыйскім моры]]. Галоўнай прычынай вайны было імкненне Швецыі вярнуць сабе паўднёвыя правінцыі, якія заставаліся пад уладай Даніі пасля распаду [[Кальмарская унія|Кальмарскай уніі]] і замацаваныя за ёй [[Штэцінскі мір|Штэцінскім мірным дагаворам]] 1570 года, які завяршыў [[Паўночная сямігадовая вайна|Паўночную сямігадовую вайну]] 1563—1570 года. Іншай мэтай вайны для Швецыі была спроба захапіць частку паўночнага ўзбярэжжа [[Нарвегія|Нарвегіі]].
 
Вайне папярэднічалі спробы мірнага ўрэгулявання спрэчак, якія заставаліся нявырашанымі з часу Паўночнай сямігадовай вайны. Усе яны ні да чаго не прывялі, толькі абвастрылі ўзаемную варожасць. Падрыхтоўкі Швецыі да вайны вымусілі [[Крысціян IV|Крысціяна IV]] абвясціць вайну [[Карл IX, кароль Швецыі|Карлу IX]]. У маі 1611 года дацкі кароль асабіста ўзначаліў 6-тысячнае войска і ўварваўся ў шведскія межы.
Радок 11:
24 мая 1612 года пасля трохтыднёвай аблогі датчане авалодалі [[Эльвсбарг]]ам — другой найважнейшай шведскай крэпасцю і адзіным шведскім портам у праліве [[Катэгат]] і рушылі на поўнач краіны, да Ёнчэпінга. Дацкі флот разгарнуў актыўныя дзеянні на моры, пагражаючы [[Стакгольм]]у. Аднак аблога Ёнчэпінга была няўдалай, а паўстанне шведскіх сялян, якое выбухнула ў тыле датчан, вымусіла Хрысціяна IV зняць аблогу і адступіць на поўдзень.
 
Увосень 1612 года пры пасрэдніцтве [[Англія|Англіі]], [[Нідэрланды|Галандыі]] і [[Брандэнбург]]а, зацікаўленых у актыўным уцягванні скандынаўскіх дзяржаў у агульнаеўрапейскую палітыку, паміж ваюючымі бакамі пачаліся мірныя перамовы. Яны завяршыліся ў студзені 1613 года падпісаннем [[кнерэдскі мір|Кнерэдскага міру]], які пацвердзіў выгодныя для Даніі ўмовы [[Штэцінскі мір|Штэцінскага міру]] 1570 года. Усе заваяванні датчан былі вернуты шведам, але Швецыя павінна была на працягу 6 гадоў выплаціць Даніі кантрыбуцыю ў памеры 1 млн талераў (да выканання гэтай умовы Данія акупавала Эльфсборг з наваколлямі). Дазваляўся бязмытны гандаль датчанам у Швецыі і шведам у Даніі, гандаль з [[Рыга|Рыгай]]й і [[Курляндыя|Курляндыяй]]й аб'яўляўсяаб’яўляўся свабодным.
 
 
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Кальмарская_вайна"