Жабінка: Розніца паміж версіямі

'''Жа́бінка'''<ref name="NNP"/> ([[Інструкцыя па транслітарацыі, 2007|афіц. транс.]]: ''Žabinka'')  — горад у [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтр [[Жабінкаўскі раён|Жабінкаўскага раёна]], пры ўпадзенні [[рака Жабінка|р. Жабінка]]<ref name="raka"/> ў [[рака Мухавец|р. Мухавец]]. За 30  км на паўночны ўсход ад [[Брэст]]а. [[Станцыя Жабінка|Чыгуначны вузел]] (напрамкі на [[Горад Брэст|Брэст]], [[Горад Бяроза|Бярозу]] і [[Горад Кобрын|Кобрын]]). Аўтадарогі на Брэст, Кобрын, [[Каменец]]. Насельніцтва 13&nbsp;299 чал. (2017)<ref name="2017-Estimate"/>.

На гербе горада стылізаваныя выява двух рэчак  — [[Рака Жабінка|Жабінкі]] і [[Рака Мухавец|Мухаўца]] ў месцы іх зліцця, а таксама [[жабнік звычайны]]  — тыповая для наваколля водная расліна.

На працягу 16—20 ст. на тэрыторыі сучаснага горада існавалі паселішчы Абрамавічы, Галінова, Купіна, Малая Жабінка, Мышчыцы Пакроўскія. Жабінка заснаваная ў кан. 18 ст. і з'яўляласяз’яўлялася мызай (хутарам) фальварка Плошча. У 1816  г. належала Галецкім, складалася з 3 двароў, дзе жылі 10 сялян. У 1830-я  — 1939 Жабінкай валодалі Трэмбіцкія.

З 1871 Жабінка  — [[Станцыя Жабінка|станцыя]] Маскоўска-Брэсцкай чыгункі. Першыя жыхары  — сяляне навакольных вёсак. Пасля будаўніцтва Жабінка-Пінскай веткі Палескіх чыгунак Жабінка чыгуначны вузел. У 1892  — 30 двароў, 282 жыхары, 6 крамаў, гасцініца, пошта, 3 карчмы, 2 саматужныя майстэрні, царква ў суседніх Мышчыцах (з 1885). У 1902 уключана ў межы яўрэйскай аселасці, паколькі звыш 40  % жыхароў Жабінкі паводле веравызнання з'яўлялісяз’яўляліся іудзеямі. У 1897  — 45 дамоў, насельніцтва ўзрасло да 332 чалавек. У 1901 пабудаваны нафтавы склад для продажу газы, у 1902  — паравы млын, а ў хуткасці  — сукнавальня і лесапільня. У 1888—1905 была пракладзена шаша Федзькавічы—Жабінка—Камянец. З 1907 пачало дзейнічаць Жабінкаўскае пазыкова-ашчаднае таварыства, якое ўтварылі 47 найбольш заможных жыхароў Жабінкаўшчыны. Кожнае 15 чысло месяца (згодна дазволу гродзенскага губернатара ад 9.10.1908  г.) у пасёлку адбываліся кірмашы. Існавала народнае вучылішча.

У верасні 1939 увайшла ў склад БССР. З 15.1.1940 вёска Жабінка  — цэнтр Жабінкаўскага раёна і сельсавета (с/с праіснаваў да 1952 і адноўлены ў 1998). У час Вялікай Айчыннай вайны, з 23.6.1941 па 21.7.1944  г. акупавана нямецкімі захопнікамі. Дзейнічалі падпольныя міжрайком КП(б)Б Брэсцкага і Жабінкаўскага раёнаў, райком камсамола. У ліпені—жніўні 1943-га актывізавалася партызанская дзейнасць на чыгунцы, участак, блізкі да станцыі Жабінка ўзрываўся 10 разоў. У 1941—1945 загінула 249 жыхароў Жабінкі. З 16.4.1952  — пасёлак гарадскога тыпу. У жніўні 1959  г. Жабінкаўскі раён скасаваны. З 1959 Жабінка ў Камянецкім, у 1962—1966 у Кобрынскім раёнах. З 30.7.1966 Жабінкаўскі раён адноўлены, ён налічваў (у 1969) 24,2 тыс. жыхароў (у т.л. 6,7 тыс. жылі ў пасёлку). Пасля пабудовы Жабінкаўскага цукровага завода (1963) Жабінка пачала хутка разрастацца, у яе межы сталі далучацца суседнія вёскі, што дазволіла рэзка павялічыць колькасць насельніцтва і атрымаць 23.12.1970 статус горада.

У 2017 годзе до горада былі далучаны суседнія вёскі [[Здзітава (Жабінкаўскі раён)|Здзітава]], [[Курпічы]], [[Сцяброва]], [[Шчэглікі]]<ref>[http://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917b0085919&p1=1 Решение Брестского областного Совета депутатов от 22 сентября 2017  г. №  278 Об изменениях в административно-территориальном устройстве Жабинковского района Брестской области]</ref>.

* '''[[19 стагоддзе|XIX стагоддзе]]''': [[1816]]  — 10 чал.; [[1892]]  — 282 чал.; [[1897]]  — 332 чал.; [[1935]]  — 368 чал.

* '''[[20 стагоддзе|XX стагоддзе]]''': [[1959]]  — 2,9 тыс. чал.; [[1969]]  — 6,7 тыс. чал.; [[1989]]  — 11,5 тыс. чал. (перапіс); [[1998]]  — 12,5 тыс. чал.

* '''[[21 стагоддзе|XXI стагоддзе]]''': [[2006]]  — 12,8 тыс. чал.; [[2008]]  — 13,0 тыс. чал.; [[2016]]  — 13&nbsp;357 чал.<ref name="2016-Estimate"/>; [[2017]]  — 13&nbsp;299 чал.<ref name="2017-Estimate"/>

Самая старая вуліца Жабінкі  — Леніна Касцюшкі (да 1939  — Т. Касцюшкі) забудавана ў асноўным прыватнымі драўлянымі дамамі і магазінамі. У паўночна-заходняй частцы горада за чыгункай размешчаны пасёлак цукровага завода. У цэнтральнай частцы Жабінкі  — парк.

* [[Свята-Пакроўская царква, Жабінка|Свята-Пакроўская царква]] ([[1885]]), вул. Камсамольская  — {{ГККРБ 4|113Г000230}}

* Магіла С.  Ф.  Чубук ([[1942]]), вул. Міру  — {{ГККРБ 4|113Д000226}}

* Магіла А.  Д.  Дзмітрука ([[1942]]), вул. Міру  — {{ГККРБ 4|113Д000227}}

* Магіла ахвяр фашызму ([[1942]]), вул. Міру  — {{ГККРБ 4|113Д000228}}

* Брацкая магіла ([[1941]]—[[1944]]), вул. Кірава  — {{ГККРБ 4|113Д000229}}

* Бензярук А.  Р.  Жабінка // Памяць: Жабінкаўскі раён / рэд. Р.  Я.  Смірноў.  — Мінск : Ураджай, 1998.  — 510 с. : каляр. іл.  — (Гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі).  — ISBN 985-04-0272-5 : Б. ц.