Уладзімір Іванавіч Адамушка: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
дадана літаратура, нямнога перароблены артыкул з публіцістычнага стылю на энцыклапедычны
Радок 15:
|Шырыня роспісу =
|Сайт =
|Вікікрыніцы =
}}
{{цёзкі2|Адамушка}}
'''Уладзімір Іванавіч АдамушкаАдаму́шка''' (нар. {{ДН|1|1|1952}}, [[Вёска Падгайна|в. Падгайна]], {{МН|Карэліцкі раён|у Карэліцкім раёне|}}, [[Гродзенская вобласць]], [[Беларуская ССР]]) — беларускі гісторык, дзяржаўны дзеяч. Кандыдат гістарычных навук (1988).
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў сям’і сельскага настаўніка. Бацькі шмат чаго зрабілі для будучыні сына: маці Зінаіда Уладзіміраўна і бацька Іван Міхайлавіч, дарэчы, настаўнік беларускай мовы і літаратуры. ДыВучыўся іў ЦырынскаяЦырынскай сярэдняясярэдняй школашколе. заклалаЗакончыўшы добры фундамент ведаў. Тамушколу, атрымаўшыпаспрабаваў [[Атэстат|атэстат]],паступіць хлопецна смелагістарычны рушыў уфакультэт [[Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя М. В. Ламаносава|МаскоўскіМаскоўскага дзяржаўныдзяржаўнага ўніверсітэтўніверсітэта]]<ref>Міністэрства, юстыцыі Рэспублікі Беларусь</ref> на гістарычны факультэт. І тут лёс паслаў яму сур’ёзнае выпрабаванне: паступіцьаднак не атрымаласязмог. Уладзімір Іванавіч вярнуўся на малую радзіму і ўладкаваўся ў паляводчую брыгаду. Але ў хуткім часе прафесійны шлях прывёў яго ўУ [[Беражна|Беражна]] ў школушколе працавацьпрацаваў настаўнікам шырокага профілю: выкладаў фізічнае выхаванне, працоўнае навучанне і шэраг іншых прадметаў, пакуль не стаў студэнтам [[Філалагічны факультэт БДУ|філалагічнага факультэта]]<ref>http://philology.bsu.by/by/</ref> [[Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта]]<ref>https://bsu.by/</ref>. Вучоба заўжды была ў прыярытэце юнака, але і на актыўнае грамадскае жыццё хапала часу. Уладзімір Іванавіч выконваў абавязкі старасты курса, удзельнічаў у жыцці [[Камсамол|камсамола]] і ў дзейнасці студатрадаў. А пасляПасля атрымання дыплома(1973) паспеўў яшчэ1973 ігодзе паслужыцьслужыў у [[Ракетных войсках стратэгічнага прызначэння Узброеных сіл СССР]]<ref>https://diatlovonews.by/2015/05/55-gadou-raketnyim-voyskam-strate-gichnag/</ref> (з 1973 па 1975).
 
ПасляУ дэмабілізацыі1975—1988 не прайшло і двух тыдняў, як дыпламаванаму спецыялісту прапанавалі месца настаўніка ў [[Карэліцкі раён|Карэліцкім раёне]]гг. Але адначасова маладога чалавека запрасілі працавацьпрацаваў рэферэнтам у Бюро міжнароднага турызму «Спадарожнік», а затым і адказным сакратаром Камітэта моладзевых арганізацый БССР. 13 год аддаў Уладзімір Іванавіч гэтай цікавай і важнай справе, дзе было месца арганізацыі міжнародных мерапрыемстваў, сустрэчам з замежнымі дэлегацыямі, падарожжам і незабыўным знаёмствамПазнаёміўся з выбітнымі асобамі са старшынёй Дзяржаўнага савета ГДР [[Эган Крэнц|Эганам Крэнцам]], цяперашнім кіраўніком Федэральнага архіўнага агенцтва Расіі Андрэем Артызавым і шматлікімі беларускімі і замежнымі навукоўцамі. З падзей асабліва запомніліся сумесныя лагеры дружбы з французамі, балгарамі і фінамі, XII Сусветны фестываль моладзі і студэнтаў у [[Масква|Маскве]] ў 1985 годзе. У [[1988]] г.годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю «Вклад молодежи Белорусской ССР в борьбу за мир и дружбу между народами (1976—1985 гг.)» (навуковы кіраўнік — [[Давыд Барысавіч Мельцэр]]). Пасля абароны дысертацыі працаваў старшым выкладчыкам кафедры сусветнай палітыкі Мінскай вышэйшай партыйнай школы.
Нарадзіўся ў сям’і сельскага настаўніка. Бацькі шмат чаго зрабілі для будучыні сына: маці Зінаіда Уладзіміраўна і бацька Іван Міхайлавіч, дарэчы, настаўнік беларускай мовы і літаратуры. Ды і Цырынская сярэдняя школа заклала добры фундамент ведаў. Таму, атрымаўшы [[Атэстат|атэстат]], хлопец смела рушыў у [[Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя М. В. Ламаносава|Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт]]<ref>Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь</ref> на гістарычны факультэт. І тут лёс паслаў яму сур’ёзнае выпрабаванне: паступіць не атрымалася. Уладзімір Іванавіч вярнуўся на малую радзіму і ўладкаваўся ў паляводчую брыгаду. Але ў хуткім часе прафесійны шлях прывёў яго ў [[Беражна|Беражна]] ў школу працаваць настаўнікам шырокага профілю: выкладаў фізічнае выхаванне, працоўнае навучанне і шэраг іншых прадметаў, пакуль не стаў студэнтам [[Філалагічны факультэт БДУ|філалагічнага факультэта]]<ref>http://philology.bsu.by/by/</ref> [[Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта]]<ref>https://bsu.by/</ref>. Вучоба заўжды была ў прыярытэце юнака, але і на актыўнае грамадскае жыццё хапала часу. Уладзімір Іванавіч выконваў абавязкі старасты курса, удзельнічаў у жыцці [[Камсамол|камсамола]] і ў дзейнасці студатрадаў. А пасля атрымання дыплома(1973) паспеў яшчэ і паслужыць у [[Ракетных войсках стратэгічнага прызначэння Узброеных сіл СССР]]<ref>https://diatlovonews.by/2015/05/55-gadou-raketnyim-voyskam-strate-gichnag/</ref> (з 1973 па 1975).
 
Настаў перыяд кардынальных зменаў у грамадстве: распаўся Савецкі Саюз. Але Уладзімір Іванавіч у няпросты час перабудовы цвёрда і ўпэўнена ішоў шляхам навукоўцы. ЗУ 1991 года ёнгодзе паступіў на працу ў [[Архівы і справаводства|Дзяржаўны камітэт па архівах і справаводстве Беларусі]], дзе з 1995 года па 2001 гг. займаў пасаду намесніка старшыні Дзяржаўнага камітэта па архівах і справаводству Рэспублікі Беларусь. Менавіта ў гэты прамежак часу выйшлі яго асабістыя і ў сааўтарстве з іншымі навукоўцамі кнігі «Помилуйте… Документы по репрессиям 1939-19411939—1941 гг. в Вилейской области» і «Палітычныя рэпрэсіі 20-5020—50 гадоў на Беларусі», зборы дакументаў і матэрыялаў «Белорусские остарбайтеры» і «Нацистское золото» из Беларуси».
Пасля дэмабілізацыі не прайшло і двух тыдняў, як дыпламаванаму спецыялісту прапанавалі месца настаўніка ў [[Карэліцкі раён|Карэліцкім раёне]]. Але адначасова маладога чалавека запрасілі працаваць рэферэнтам у Бюро міжнароднага турызму «Спадарожнік», а затым і адказным сакратаром Камітэта моладзевых арганізацый БССР. 13 год аддаў Уладзімір Іванавіч гэтай цікавай і важнай справе, дзе было месца арганізацыі міжнародных мерапрыемстваў, сустрэчам з замежнымі дэлегацыямі, падарожжам і незабыўным знаёмствам з выбітнымі асобамі – са старшынёй Дзяржаўнага савета ГДР [[Эган Крэнц|Эганам Крэнцам]], цяперашнім кіраўніком Федэральнага архіўнага агенцтва Расіі Андрэем Артызавым і шматлікімі беларускімі і замежнымі навукоўцамі. З падзей асабліва запомніліся сумесныя лагеры дружбы з французамі, балгарамі і фінамі, XII Сусветны фестываль моладзі і студэнтаў у [[Масква|Маскве]] ў 1985 годзе. У [[1988]] г. абараніў кандыдацкую дысертацыю «Вклад молодежи Белорусской ССР в борьбу за мир и дружбу между народами (1976—1985 гг.)» (навуковы кіраўнік — [[Давыд Барысавіч Мельцэр]]).
 
Пачынаючы зЗ 2002 года, Уладзімір Адамушка працаваў у Міністэрстве юстыцыі Беларусі. У ліпені [[2002]]—[[2006]] гг. старшыня Камітэта па архівах і справаводству [[Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь]]. З [[2002]] г.года — намеснік старшыні Геральдычнага савета пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь. З кастрычніка [[2006]] да снежня 2016 гг. — дырэктар Дэпартамента па архівах і справаводству [[Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь|Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь]]<ref>https://minjust.gov.by/be/</ref>. Пасада дырэктара Дэпартамента давала выдатныя магчымасці для цікавых навуковых даследаванняў. Гэтаму спрыяла і назначэнне намеснікам старшыні Геральдычнага савета пры Прэзідэнце Беларусі. Гады выдаліся плённымі, і светСвет пабачылі наступныя выданні: «Гербы и флаги », «Геральдычны вянок Віцебшчыны», «Лагерь смерти Тростенец», «Освобожденная Беларусь», «Хатынь. Трагедия и память», «Ты з Заходняй, Я з Усходняй нашай Беларусі…», «Чернобыльская катастрофа 1986—1991» і іншыя.
Таксама важную частку працы складалі лекцыі перад моладдзю. Уладзімір Іванавіч надзвычай сур’ёзна ставіўся да такіх сустрэч, у сваіх выступленнях надаваў асаблівую ўвагу экскурсам у мінулае. Такі падыход дапамог яму ў 1988 годзе паспяхова абараніць дысертацыю і атрымаць навуковую ступень кандыдата гістарычных навук. Пасля чаго яго чакала пасада старшага выкладчыка кафедры сусветнай палітыкі Мінскай вышэйшай партыйнай школы.
 
Настаў перыяд кардынальных зменаў у грамадстве: распаўся Савецкі Саюз. Але Уладзімір Іванавіч у няпросты час перабудовы цвёрда і ўпэўнена ішоў шляхам навукоўцы. З 1991 года ён паступіў на працу ў [[Архівы і справаводства|Дзяржаўны камітэт па архівах і справаводстве Беларусі]], дзе з 1995 года па 2001 займаў пасаду намесніка старшыні Дзяржаўнага камітэта па архівах і справаводству Рэспублікі Беларусь. Менавіта ў гэты прамежак часу выйшлі яго асабістыя і ў сааўтарстве з іншымі навукоўцамі кнігі «Помилуйте… Документы по репрессиям 1939-1941 гг. в Вилейской области» і «Палітычныя рэпрэсіі 20-50 гадоў на Беларусі», зборы дакументаў і матэрыялаў «Белорусские остарбайтеры» і «Нацистское золото» из Беларуси».
 
Пачынаючы з 2002 года, Уладзімір Адамушка працаваў у Міністэрстве юстыцыі Беларусі. У ліпені [[2002]]—[[2006]] гг. старшыня Камітэта па архівах і справаводству [[Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь]]. З [[2002]] г. — намеснік старшыні Геральдычнага савета пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь. З кастрычніка [[2006]] да снежня 2016 — дырэктар Дэпартамента па архівах і справаводству [[Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь|Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь]]<ref>https://minjust.gov.by/be/</ref>. Пасада дырэктара Дэпартамента давала выдатныя магчымасці для цікавых навуковых даследаванняў. Гэтаму спрыяла і назначэнне намеснікам старшыні Геральдычнага савета пры Прэзідэнце Беларусі. Гады выдаліся плённымі, і свет пабачылі наступныя выданні: «Гербы и флаги », «Геральдычны вянок Віцебшчыны», «Лагерь смерти Тростенец», «Освобожденная Беларусь», «Хатынь. Трагедия и память», «Ты з Заходняй, Я з Усходняй нашай Беларусі…», «Чернобыльская катастрофа 1986—1991» і іншыя.
 
З’яўляецца прадстаўніком [[Урад Рэспублікі Беларусь|Урада Рэспублікі Беларусь]] у Папячыцельскім савеце Фонду ФРГ «Памяць, адказнасць і будучыня».
 
== Навуковыя інтарэсы ==
Даследуе праблемы палітычных рэпрэсій 1920-19501920—1950-х гадоў на Беларусі і рэабілітацыі іх ахвяр, вывазу цывільнага насельніцтва на прымусовыя работы ў Германію і яго рэпатрыяцыі пасля [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]. Сааўтар кніг «Сыны і пасынкі Беларусі» (1996), «Памілуйце…» (1992, з Н. Івановай), «Беларускія остарбайтэры» (кн.1-3 1—3, 1996-981996—1998) і іншых<ref>Адамушка Уладзімір Іванавіч // {{Крыніцы/ЭГБ|6-2к}} — С. 314.</ref>.
 
== Узнагароды ==
 
* [[Ордэн Дружбы народаў, Беларусь|Ордэн Дружбы народаў]];
* [[ордэн Францыска Скарыны|Ордэн Францыска Cкарыны]];
* 3 ганаровымяганаровыя граматы Савета Міністраў РБ;
* Нагрудны знак Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь «За адзнаку» II ступені;
* Нагрудны знак Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь «За адзнаку» I ступені;
* НагруднНагрудны знак Дэпартамента па архівах і справаводству Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь «Ганаровы архівіст Беларусі»;
* НагруднНагрудны знак Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі;
* "Юбілейны медаль «У гонар 80-годдзю нацыянальнай акадэміі наук Беларусі»;
* Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь 2002 г. у галіне навукі (2002).
* Званне “Ганаровы архiвicт Беларусi;
* Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь 2002 г. у галіне навукі.
 
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2004|том=18|старонкі=330|старонак=472|isbn=985-11-0295-4 (Тт. 18. Кн. 1)|тыраж=10&nbsp; 000}}
* [http://archives.gov.by/index.php?id=478006 Адамушко Владимир Иванович [Біяграфія]]
* {{Крыніцы/ЭГБ|6-2}} — С. 314.
* {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2004|том=18|старонкі=330|старонак=472|isbn=985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1)|тыраж=10&nbsp;000}}
 
== Спасылкі ==
* [http://archives.gov.by/index.php?id=478006 Адамушко Владимир Иванович [(Біяграфія])]
* [http://philology.bsu.by/by/nashy-vypusknk/329-adamushka Адамушка Уладзімір Іванавіч]