Бранева: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Радок 50:
}}
'''Бране́ва'''<ref>{{ТКП-Польшча}}</ref> ({{lang-pl|Braniewo}}, {{lang-de|Braunsberg}} — '''Браўнсберг''') — [[горад]] на поўначы [[Польшча|Польшчы]], адміністрацыйны цэнтр [[Бранеўскі павет|Бранеўскага павета]] [[Вармінска-Мазурскае ваяводства|Вармінска-Мазурскага ваяводства]]. Утварае гарадскую гміну, таксама з’яўляецца сядзібай вясковай [[Гміна Бранева|гміны Бранева]].
[[File:Braniewo 1684.jpg|thumb|left|Горад на сярэдневяковай гравюры (1684)]]
 
== Гісторыя ==
Найстаражытны горад [[Вармія | Варміі]] ва [[Усходняя Прусія|Усходняй Прусіі]]. Упершыню згадваецца ў крыніцах пад [[1240]] годам як уладанне [[Дзяржава Тэўтонскага ордэна| дзяржавы]] [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэна]]. Заснаваны, магчыма, на месцы прускага паселішча. Мураваны [[Браўнсбергскі замак]] быў пабудаваны пасля [[1273]] года. Яго разабралі ў [[1873]]—[[1874]]1873—1874 гадах, а таксама ў [[1928]]—[[1930]]1928—1930 гадах. У [[1254]] годзе атрымаў прывілей на самакіраванне. У той час гэта быў важны гандлёвы цэнтр.
[[File:Braniewo 1684.jpg|thumb|left|Горад на сярэдневяковай гравюры (1684)]]
 
Браўнсберг ужо з XV стагоддзя быў членам [[Ганза | Ганзы]] а таксама адным з марскіх партоў Варміі. Паводле [[Другі Торуньскі мір | Торуньскага міру]] ў [[1446]] годзе ўвайшоў у склад нямецкага [[Вармінскага княства | Вармінскага княства-біскупства]], аўтаноміі ў межах [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]].
 
У [[1565]] годзе вармінскі біскуп [[Станіслаў Гозій]] адкрыў [[Браўнсбергскі езуіцкі калегіум]], важны цэнтр [[Контррэфармацыя | Контррэфармацыі]] ва Усходняй Еўропе. У гэтыя часы Браўнсберг стаў важным цэнтрам школьнай адукацыі і культуры. У [[1589]] годзе была заснавана прыватная друкарня. Шмат разоў (да [[1738]] года) жыхары горада змагаліся за адкрыццё ўніверсітэта, але гэта не ўдалося. Спадчыннікам традыцыі стаў «Liceum Hosianum».
 
У выніку [[Першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу Рэчы Паспалітай]] у [[1772]] годзе далучаны да [[Прускае каралеўства|Прускага каралеўства]]; з [[1871]] года — частка [[Германская імперыя|Германскай імперыі]]. У [[1945]] годзе, у час [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], акупіраваны [[Савецкая армія |савецкімі савецкія войсківойскамі]]. Пасля вайны [[Вернутыя тэрыторыі | перададзены Польшчы]] па рашэнні [[Патсдамская канферэнцыя|Патсдамскай канферэнцыі]]; [[Паланізацыя | паланізаваны]] шляхам [[Дэпартацыя немцаў пасля Другой сусветнай вайны|дэпартацыі нямецкага насельніцтва]].
 
== Славутасці ==
У горадзе захаваліся шматлікія помнікі — гатычная базіліка святой Кацярыны Александрыйскай (1346 г.), вежа [[Браўнсбергскі замак | біскупскага замка]] (13 ст.), [[Калегіум езуітаў у Браўнсбергу|калегіум езуітаў]] (1566 г.).
 
{{Зноскі}}