Смаленск: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Artsiom91Bot (размовы | уклад) др вікіфікацыя, аўтаматычная перапрацоўка спасылкі на ЭнцВКЛ з дапамогай AWB |
|||
Радок 83:
[[Выява:POL województwo smoleńskie IRP COA.svg|thumb|110px|злева|Герб Смаленскага ваяводства]]
* кан. [[13 стагоддзе|ХIII]] — [[15 стагоддзе|ХV]] стст.: буйны цэнтр беларускага летапісання ([[Летапісы смаленскія]], [[Смаленская хроніка]], [[Беларуска-літоўскі летапіс, 1446|Беларуска-літоўскі летапіс]], магчыма, [[Радзівілаўскі летапіс]]).<ref name="evkl">
* [[1395]]: у Смаленску пачалі кіраваць намеснікі вялікага князя [[Вітаўт]]а, але ў [[1401]] годзе горад выйшаў з-пад апекі ВКЛ.
* [[24 чэрвеня]] [[1404]]: вярнуўся ў склад Вялікага Княства Літоўскага; паводле некаторых звестак, Вітаўт даў месту прывілей на [[Магдэбургскае права]] (калі гэтая інфармацыя праўдзівая, то атрымліваецца, што Смаленск уваходзіць у першую пяцёрку беларускіх магдэбургскіх гарадоў<ref name="cit">[http://knihi.com/hierb/smale.html Смаленск] // {{Крыніцы/Геральдыка беларускіх гарадоў}}</ref>).
Радок 100:
* [[16 верасня]] [[1610]]: войскі [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта III Вазы]] акружылі Смаленск. Пасля [[Смаленская абарона, 1609-1611|20 месяцаў аблогі]] [[3 чэрвеня]] [[1611]] года горад вызвалілі і вярнулі да Вялікага Княства Літоўскага. Маскавіты безвынікова спрабавалі адбіць яго ў [[1613]]—[[1615]] гадах.
* [[4 лістапада]] [[1611]]: атрымаў [[Магдэбургскае права]]; меў 2 двухтыднёвыя кірмашы, штонядзельныя таргі, склад тавараў, вагі гарадскія, лазню, гасціны двор з даходамі ад іх на карысць усяго горада, дазвол на стварэнне рамесных цэхаў і г. д., а таксама герб «у чырвоным полі постаць арханёла Міхала».
* [[1620]]—[[1654]]: у месце дзейнічаў [[Касцёл і калегіум езуітаў, Смаленск|езуіцкі калегіум]] (у [[1646]] — 700 вучняў).<ref>{{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=2|старонкі=601|артыкул=Смаленскі езуіцкі калегіум
* [[1625]]: утварэнне Смаленскай грэка-каталіцкай архіепархіі, якая ахоплівала Смаленскае і Чарнігаўскае ваяводствы.
Радок 180:
|}}
[[Клімат]] у Смаленску [[умерана-кантынентальны клімат|ўмерана-кантынентальны]] са значным уплывам атлантычнага марскога паветра. У Смаленску параўнальна цёплае лета і ўмерана-халодная зіма. Значныя ваганні сярэдняй тэмпературы па сезонах: ад −9
На працягу года 178 дзён пераважае пахмурнае надвор'е, 103 дні з туманамі, 28 дзён з навальніцамі. Найбольш вільготным з'яўляецца летні перыяд. Сярэдняя велічыня [[адносная вільготнасць паветра|адноснай вільготнасці паветра]] — 81 %.
Радок 355:
| Подпіс = [[Уладзімір Сідаравіч Клішэвіч]], 1965
}}
Яшчэ ў [[1677]] годзе ў Смаленску па-беларуску была надрукавана кніга Міколы Дылецкага «Граматыка мускуійская»<ref>Иванов Ю. Г.//500 вопросов и ответов о любимом городе. — Смоленск: Русич, 2011, 108 с.</ref>. У 19 стагоддзі [[І. І. Арлоўскі]] пісаў пра смаленскія кірмашы: «Чуецца сакавітая беларуская гаворка, чуваць гукі дудак, скрыпак і свісцёлак, ідзе жвавы гандаль дзеравяным таварам»<ref>Иванов Ю. Г.//500 вопросов и ответов о любимом городе. — Смоленск: Русич, 2011, 141 с.</ref>. Паводле перапісу 1859 года ў Смаленску і Смаленскім павеце жылі 82,636 [[беларусы|беларусаў]] і толькі 7,611 рускіх і 1,077 прадстаўнікоў іншых нацыянальнасцей. У 1917 годзе ў горад прыязджае [[Максім Гарэцкі]] і паступае ў Археалагічны інстытут. Працаваў на савецкай службе<ref>Адамовіч, Чыгрын, С.92.</ref>, у Смаленскім савеце<ref>Адзначаецца яго добрае знаёмства з [[В. Кнорын]]ым. Адамовіч, С.89, Чыгрын.</ref>, камендантам жыллёвага аддзела<ref>Кіраваў рэквізіцыяй «лішкаў жытла ў буржуазіі».</ref> ў Смаленску (1918), паралельна, потым і стала супрацоўнічаў у газетах «Известия Смоленского Совета», «Западная коммуна», «[[Звязда (1917)|Звезда]]» (з жніўня 1918<ref>Запрошаны на сталую працу ў «Звязду» Кнорыным пасля абвяшчэння [[БССР]]. Пшыркоў, С.7.</ref>). З восені 1917 да 21 студзеня 1919 года ў Смаленску жыў [[Янка Купала]] разам са сваёй жонкай на вуліцы Малой Багаслоўскай, 5 (сёння вуліца Пушкіна) і працаваў агентам забеспячэння<ref>Иванов Ю. Г.//500 вопросов и ответов о любимом городе. — Смоленск: Русич, 2011, 170—171 с.</ref>. У 1922-23 і 1925-27 дзейнічала [[
== Вядомыя ўраджэнцы і жыхары ==
| |||