Януш Радзівіл (1612—1655): Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Artsiom91Bot (размовы | уклад) др вікіфікацыя, аўтаматычная перапрацоўка спасылкі на ЭнцВКЛ з дапамогай AWB |
|||
Радок 7:
'''Януш Радзівіл''' ({{ДН|2|12|1612}}, [[Палелі]], [[Вількамірскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Вількамірскі павет]] — {{ДС|||1655}}, [[Тыкоцін]]) — дзяржаўны і ваенны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[Гетман польны літоўскі]] (1646—1654), [[ваявода віленскі]] (з 1653) і [[гетман вялікі літоўскі]] (з 1654).
Меў багатыя маёнткі, у тым ліку [[Біржы]], [[Кейданы]], [[Віжуны]], [[Папелі]] і [[Яшуны]] на тэрыторыі сучаснай [[Літва|Літвы]], [[Любча|Любчу]] ў [[Новагародскі павет|Новагародскім павеце]], [[Дойліды]] і [[Заблудаў]] у [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскім павеце]], [[Невель (горад)|Невель]] у [[Віцебскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Віцебскім павеце]], [[Себеж]] у [[Полацкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Полацкім павеце]]. Трымаў [[Камянецкае староства|Камянецкае]], [[Барысаўскае староства|Барысаўскае]], [[Мсціслаўскае староства|Мсціслаўскае]] і іншыя староствы
== Біяграфія ==
Радок 13:
Скончыў кальвінісцкую [[Слуцкая гімназія|Слуцкую гімназію]], у 16 гадоў выехаў дзеля навучання за мяжу. Працягваў адукацыю ў [[Лейпцыгскі ўніверсітэт|Лейпцыгскім]], [[Альтдорфскі ўніверсітэт|Альтдорфскім]] і [[Лейдэнскі ўніверсітэт|Лейдэнскім]] універсітэтах, наведаў [[Францыя|Францыю]] і [[Англія|Англію]].
[[Файл:Januš Radzivił. Януш Радзівіл (1641).jpg|thumb|злева|220px|Панегірык да вяселля, 1641 г.]]
Радок 26 ⟶ 25:
=== Кейданская унія ===
Пасля заняцця маскоўскімі захопнікамі ўлетку 1655 года большай часткі тэрыторыі сучаснай [[Беларусь|Беларусі]], а таксама [[Вільня|Вільні]] і [[Каўнас|Коўны]], ініцыяваў складанне [[Кейданская унія|уніі]] з шведскім каралём [[Карл X (кароль Швецыі)|Карлам Густавам]], якая была падпісаная 17 жніўня 1655 года ў [[Кейданы|Кейданах]]. Паводле гэтага дагавора [[Вялікае Княства Літоўскае]] выходзіла са складу [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] і ўступала ў федэратыўны саюз з Швецыяй. Аднак акт Кейданскай уніі не быў ажыцёўлены. Супраць Я. Радзівіла ўзбунтаваліся харугвы ўласнага войска. З рэштай верных сіл ён зачыніўся ў [[Тыкоцінскі замак|Тыкоцінскім замку]], абложаны войскам [[Павел Ян Сапега
[[Файл:Sarcophagi of Radziwiłłowie in Kėdainiai (Kiejdany).JPG|thumb|Саркафаг Януша Радзівіла ў [[Кейданскі кальвінскі збор|Кейданскім кальвінскім зборы]]]]
Радок 32 ⟶ 31:
== Сям’я ==
Першы раз ажаніўся ў 1638 годзе з Кацярынай [[Патоцкія|Патоцкай]], другі — у 1645 годзе з [[Марыя Лупу|Марыяй]], дачкой малдаўскага гаспадара [[Васіле Лупу|Васіля Лупу]]. У першым шлюбе меў дачку Ганну Марыю, якая выйшла замуж за [[Б. Радзівіл]]а і прынесла яму ў пасаг бацькавы ўладанні. Першы шлюб зблізіў Януша Радзівіла з каталікамі, другі — з праваслаўнымі
== Галерэя ==
Радок 72 ⟶ 71:
Я. Радзівіл — адзін з персанажаў [[Гістарычны раман|гістарычнага раману]] польскага пісьменніка [[Генрык Сянкевіч|Генрыка Сянкевіча]] «[[Патоп (раман)|Патоп]]» (1884—1886).
{{зноскі}}
Радок 79 ⟶ 77:
* {{Крыніцы/150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}
* Барэвіч А. [http://goman.borisov-e.info/index.php?id=186 Староста барысаўскі Януш Радзівіл] // «[[Гоман Барысаўшчыны]]» № 3 (108), 2008.
* {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=2|старонкі=501|артыкул=Радзівіл Януш|аўтар=[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]]}}
* {{Крыніцы/Невядомая вайна: 1654—1667}}
* {{Крыніцы/Нясвіж і Радзівілы (2007)}}
|