Вікіпедыя

Васіль Васільевіч Дакучаеў: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
др вікіфікацыя з дапамогай AWB
Радок 29:
 
=== Стварэнне генетычнага глебазнаўства ===
У [[Вольнае эканамічнае таварыства|Імператарскім вольным эканамічным таварыстве]] (ВЭТ) ужо з [[1840-я|1840-х]] гадоў ставілася пытанне пра вывучэнне [[чарназём]]аў, але толькі пасля рэформаў [[Аляксандр II, імператар расійскі| Аляксандра II]], пачатка развіцця ў Расіі [[капіталізм]]а і з'яўлення першых прыкметаў знясілення стэпавых глебаў (засухі [[1873]] і [[1875]] гадоў), у гэтай галіне былі зроблены першыя крокі. У [[1876]] годзе А. В. Саветаў і М. М. Багданаў пераконваюць ВЭТ у неабходнасці глыбокага вывучэння чарназёмаў. Саветаў далучае да працы Дакучаева. У [[1877]] годзе Дакучаеў выступае перад ВЭТ з дакладам «Вынікі пра рускі чарназём», дзе крытычна аналізуе адрывістыя звесткі пра чарназёмы, апублікаваныя да гэтага часу, тэорыі яго паходжання (марскую, балотную, раслінна-наземную), пасля чаго прапануе план будучых спецыяльных даследаванняў. Іншая праграма была прадстаўлена [[Павел Андрэевіч Костычаў|П. А. Костычавым]], ВЭТ, аднак, аддалі перавагу Дакучаеву і даручылі яму кіраўніцтва «чарназёмнай камісіяй».
 
За час з [[1877]] па [[1881]] гады Дакучаеў зрабіў шэраг паездак па чарназёмнай зоне, агульная даўжыня маршруту экспедыцый склала больш за 10 тыс. км. Акрамя апісання геалагічных агаленняў і глебавых разрэзаў, праводзіўся лабараторны аналіз узораў, у якім прымалі ўдзел К. Шміт, П. А. Костычаў, студэнты Пецярбургскага ўніверсітэта: [[Мікалай Міхайлавіч Сібірцаў| М. М. Сібірцаў]], П. А. Земятчэнскі, А. Р. Ферхмін і інш.
 
У [[1883]] годзе выйшла сачыненне Дакучаева «Рускі чарназём», у якім дэталёва разгледжаны: вобласць распаўсюду, спосаб паходжання, хімічны склад чарназёму, прынцыпы класіфікацыі і метады даследавання гэтай глебы. У ім было прапанавана вызначэнне глебы як асаблівага прыроднага мінеральна-арганічнага стварэння, а не любых павярхоўных наносаў (канцэпцыя [[Аграгеалогія|аграгеалогіі]]) або ворных слаёў ([[аграномія]]). Тыя ці іншыя глебы з'яўляюцца вынікам сукупнага дзеяння наступных агентаў: жывога свету, матчынай пароды, клімату, рэльефу і часу. Для класіфікацыі глебаў, роўна як для іх рацыянальнага выкарыстання, неабходна зыходзіць з яе паходжання (генезісу), а не петраграфічнага, хімічнага або [[Грануламетрычны склад глебаў|грануламетрычнага складу]]. У сваёй кнізе Дакучаеў звяртаецца і да чыннікаў росту частоты і шкоды ад засухаў, называючы сярод іх адсутнасць належных спосабаў апрацоўкі глебы, [[севазварот]]аў, мераў па захаванню вільгаці, распыленні [[глебавая структура|крупчастай структуры]] чарназёмаў, пагаршэнні воднага і паветранага рэжымаў, [[Эрозія|эрозіі]].
Радок 39:
=== Ніжагародская і Палтаўская экспедыцыі ===
 
У [[1882]] Дакучаеў прыняў прапанову ніжагародскага губернскага [[Земства|земства]] вырабіць, з мэтай больш правільнай расцэнкі зямель, поўнае даследаванне губерні ў геалагічным, глебавым і наогул натуральна-гістарычным адносінах з дапамогай падрыхтаваных ім супрацоўнікаў-спецыялістаў па глебазнаўству. Гэтая праца была скончаная пад кіраўніцтвам Дакучаева за 6 год, яе вынікам з'явіліся 14 выпускаў «Матэрыялаў па ацэнцы зямель [[Ніжагародская губерня|Ніжагародскай губерні]]» (па адным на кожны [[Паветы Расіі|павет]] губерні), з глебавай і геалагічнай мапай. Да працаў былі прыцягнуты вучні Дакучаева М. М. Сібірцаў, П. А. Земятчэнскі, А. Р. Ферхман, [[Андрэй Мікалаевіч Красноў|А. М. Красноў]], [[Уладзімір Прохаравіч Амаліцкі|У. П. Амаліцкі]], Ф. Ю. Левінсан-Месінг, П. Ф. Баракаў і інш.
 
У гэтай экспедыцыі была створана і адпрацаваная методыка складання глебавых мапаў, распрацавана генетычная класіфікацыя глебаў з чатырма буйнымі класамі сухапутна-раслінных, сухапутна-багністых, балотных і пойменных глебаў, удасканалены метад банітавання, праверана і пашырана на паўночныя глебы сама канцэпцыя генетычнага глебазнаўства.
 
Па запрашэнні губернскага земства, Дакучаеў даследаваў у [[1888]]—[[1894]] гадах [[Палтаўская губерня| Палтаўскую губерню]], выдаўшы вынікі працаў у 16 тамах. У Палтаўскай экспедыцыі прымалі ўдзел таксама новыя вучні Дакучаева: [[Уладзімір Іванавіч Вернадскі|У. І. Вернадскі]], [[Георгій Мікалаевіч Высоцкі|Г. М. Высоцкі]], [[Канстанцін Дзмітрыевіч Глінка|К. Д. Глінка]], П. В. Атоцкі, Г. Н. Адамаў, Г. І. Танфільеў і інш. У гэты час былі ўпершыню вылучаны і апісаны [[шэрыя лясныя глебы]], пачата даследаванне [[Саланцовая глеба|Саланцовых глебаў]].
 
Як у [[Горад Ніжні Ноўгарад|Ніжнім Ноўгарадзе]], так і ў [[Палтава|Палтаве]], Дакучаевым былі створаны прыроднагістарычныя музеі з глебавымі аддзеламі. Пры жыцці Дакучаева яго вучні правялі падобныя ацэначныя работы ў 11 губернях.
Радок 69:
 
== Распаўсюджванне ідэй Дакучаева ==
Дакучаеў выхаваў мноства вучняў, якія сталі пасля вядомымі даследчыкамі, стварыў школу глебазнаўцаў. Яго ідэі сталі распаўсюджвацца па-за межамі Расіі. Гэтаму, у ліку іншага, спрыяў ўдзел Дакучаева і яго вучняў у працы [[Сусветная выстава |Сусветных выставаў]] [[1889]] ([[Парыж]]), [[1893]] ([[Чыкага]]), [ [1900]] ([[Парыж]]) гадоў, на якіх выстаўляліся калекцыі глебаў з суправаджальным матэрыялам. На выставе ў Чыкага прадаваўся ангельскі пераклад кнігі «Нашы стэпы раней і цяпер», глебавая экспазіцыя прыцягнула ўвагу [[Мільтан Уітней|М. Уітней]], на парыжскай выставе [[1900]] года рускі аддзел глебазнаўства за дасягненні Дакучаеўскай школы (у прыватнасці, глебавыя мапы і калекцыі) атрымаў [[гран-пры]].
 
У [[1886]] годзе Э. Брюкнер у артыкуле пра чарназём аналізаваў канцэпцыю Дакучаева і назваў яе «новым словам у навуцы». Погляды Дакучаева на мяжы стагоддзяў прыняў Э. Раман, аднак цалкам ад аграгеалагічных поглядаў не адышоў. Найбольш актыўны распаўсюд генетычнага глебазнаўства пачаўся пасля аграгеалагічных канферэнцый [[1909]] ([[Будапешт]]) і [[1910]] ([[Стакгольм]]) гадоў, аграпедалагічнай канферэнцыі [[1922]] года ў [[Прага|Празе]] і, у асаблівасці, міжнародных кангрэсаў глебазнаўцаў у [[Горад Вашынгтон|Вашынгтоне]] ([[1927]]) і [[Ленінград]]зе ([[1930]]). У Расіі некаторае паслабленне пазіцый Дакучаеўскай школы намецілася ў [[1910-я]] гады (працы [[Барыс Барысавіч Палынаў|Б. Б. Палынова]]), але пасля інтэнсіўных дыскусій сярод глебазнаўцаў Дакучаеўскія погляды узялі верх.
Радок 79:
'' 'Інстытуты'''
* [[Глебавы інстытут ім. В. В. Докучаева АН СССР|Глебавы інстытут ім. В. В. Дакучаева]]
* [[Навукова-даследчы інстытут сельскай гаспадаркі імя В. В. Дакучаева]] ([[Каменны стэп (заказнік)]] [[Варонежская вобласць | Варонежскай вобласці]]).
* [[Харкаўскі нацыянальны аграрны ўніверсітэт]].
 
Радок 141:
 
{{DEFAULTSORT:Дакучаеў В}}
[[Катэгорыя:ПостаціГеографы расійскай геаграфііРасіі]]
[[Катэгорыя:Постаці глебазнаўства]]
[[Катэгорыя:Выкладчыкі Санкт-Пецярбургскага архітэктурна-будаўнічага ўніверсітэта]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Сычоўскім павеце]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Навадугінскім раёне]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Васіль_Васільевіч_Дакучаеў"