Кірыл Трафімавіч Мазураў: Розніца паміж версіямі

'''Кіры́л Трафі́мавіч Ма́зураў''' ({{ДН|7|4|1914|25|3}}, в. [[Рудня Прыбыткаўская]], [[Магілёўская губерня]]  — {{ДС|19|12|1989}}, {{МС|Масква||}}, [[РСФСР]], [[СССР]])  — савецкі партыйны і дзяржаўны дзеяч.

З першых дзён [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] К. Т. Мазураў у дзейным войску. Быў [[палітрук]]ом роты, камандзірам [[батальён]]у, інструктарам палітаддзелу 21-й арміі. Са снежня [[1941]] слухач курсаў «Стрэл», пасля якіх быў прызначаны [[камісар]]ам факультэту гэтых курсаў. У верасні [[1942]] прызначаны сакратаром [[ЦК ЛКСМБ БССР]] і накіраваны на акупаваную тэрыторыю Беларусі ўпаўнаважаным Цэнтральнага камітэта Кампартыі Беларусі і Цэнтральнага штаба партызанскага руху, падкантрольнага [[НКВД|НКУС]], па кіраўніцтве гэтым рухам і стварэнні камсамольскага падполля ў шэрагу абласцей рэспублікі. Да канца 1943 года дзейнічаў у розных партызанскіх злучэннях [[Мінская вобласць|Мінскай]], [[Палеская вобласць|Палескай]], [[Пінская вобласць|Пінскай]], [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай]] і [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай абласцей]].

У [[1943]]—[[1947]] К. Т. Мазураў — другі, пасля першы сакратар ЦК [[Ленінскі Камуністычны саюз моладзі Беларусі|ЛКСМ Беларусі]]. У пасляваенныя гады, скончыўшы Вышэйшую партыйную школу пры ВКП(б) ([[1947]]), быў першым сакратаром Мінскага гаркамугаркама партыі ([[1948]]—[[1950]]), першым сакратаром Мінскага абкаму партыі ([[1950]]—[[1953]]).

Пасля смерці [[Іосіф Сталін|Сталіна]] з'яўляўсяз’яўляўся старшынёй Савета міністраў Беларускай ССР ([[1953]]—[[1956]] гады).

[[Лаўрэнцій Берыя|Л.Берыя]] паспрабаваў зрабіць стаўку на нацыяналізм нерасійскіх рэспублік з мэтай заваявання большай улады. Чэрвеньскі 1953 года пленум ЦК КПБ атрымаў загад з цэнтру замяніць расійскага сакратара ЦК КПБ [[Мікалай Патолічаў|М. Патолічава]] на другога сакратара — беларуса [[Міхаіл Зімянін|М. Зімяніна]]. Апошні ў сваім дакладзе на пленуме крытыкаваў такія «фундаментальныя недахопы і памылкі» КПБ у сферы нацыянальнай палітыкі, як неадпаведнасць долі беларусаў сярод насельніцтва рэспублікі (81 %) іх прадстаўніцтву ў апараце партыйных органаў (62,2 %). М. Зімянін наракаў, што праца апарату ЦК КПБ і СМ БССР, мясцовых партыйных і савецкіх органаў вядзецца на рускай мове, і прапанаваў прыняць рэзалюцыю аб пераводзе справаводства ўрада, рэспубліканскіх і мясцовых партыйных і савецкіх органаў на беларускую мову<ref>{{кніга|аўтар = Снапкоўскі У. |частка = |загаловак = Знешнепалітычная дзейнасць Беларускай ССР як вонкавы фактар нацыянальнага нігілізму беларусаў. Кн.2|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = |выдавецтва = Беларусіка - Albarutnenica|год = |том = |старонкі = 185|старонак = |серыя = |isbn = |тыраж = }}</ref>.

З імем Кірылы Мазурава звязаны шматлікія поспехі беларускага народу ў развіцці эканомікі, навукі і культуры ў 1953—1965 гадах, рэабілітацыя шматлікіх партыйных і дзяржаўных дзеячаў, мінскіх падпольшчыкаў, партызанскіх камандыраў. На думку былога дырэктара Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь Я. І. Бараноўскага, Кірыла Мазураў увайшоў у гісторыю Мінска і Беларусі як праваабаронца незаслужана абгавораных падпольшчыкаў. Пры Мазураву рады КПБ павялічыліся з 145 тысяч да 296 тысяч членаў. На гады кіравання Мазурава ([[1956]]—[[1965]]) прыйшлося, напрыклад, будаўніцтва Наваполацкага нафтаперапрацоўчага завода і Наваполацкага хімічнага камбіната "«Палімір"». Каласальная будоўля тады, у 1958, мела каштарыс 315 мільёнаў рублёў<ref name="dyrektar">{{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | год = | url = http://www.director.by/cgi-bin/article.cgi?date=2004/03/29&name=23| загаловак = 90 лет со дня рождения Кирилла Мазурова| фармат = | назва праекту = | выдавецтва = Часопіс «Дырэктар»| дата = 29 снежня 2008 | мова = ru| каментар = }}</ref>.

Намагаючыся аднавіць [[Беларусізацыя|беларусізацыю]], у студзені [[1959]] на святкаванні 40-годдзя БССР Кірыла Мазураў зрабіў даклад па-беларуску. У перапынку Мікіта Хрушчоў, які сядзеў у прэзідыуме, пачаў лаяць Мазурава: «Ни черта не понятно!» (бел.: «Ні халеры не разабраць!»). На прыступках [[Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|БДУ]] Хрушчоў выказаўся яшчэ больш выразна: «Чем быстрее все мы будем разговаривать по-русски, тем быстрее построим коммунизм» (бел.: «Чым скарэй усе мы будзем гаварыць па-руску, тым скарэй мы пабудуем камунізм»).

На даручэнне Касыгіна Мазураў вывучаў скандынаўскую сацыяльна-эканамічную мадэль, уключна з метадамі стымулявання вытворчасці працы, павышэння таварнай (а не цэнавай) прадукцыйнасці вытворчасці пры зніжэнні яго фонда- і капіталаёмістасці. «Каманда» Мазурава ў 1968—1972 гадах прапанавала каля 10 адаптаваных да ўмоў СССР варыянтаў, падобных да скандынаўскае практыкі заахвочвання прадпрыемстваў і іхніх працаўнікоў за рост менавіта таварнага выхаду высокаякаснай прадукцыі шырэйшага асартыменту пры адначасовым скарачэнні фонда- і капіталаёмістасці самой вытворчасці на гэтых прадпрыемствах. Было прапанавана правесці эксперыменты прыкладна на 60 прадпрыемствах СССР, у тым ліку на 25 беларускіх і 15 прыбалтыйскіх, якія прадугледжвалі б скарачэнне колькасці планавых для іх заданняў амаль на траціну. Падобныя эксперыменты ў той перыяд з поспехам праводзіліся ў [[Югаславія|Югаславіі]], [[Кітай|Кітаі]], [[Чэхаславакія|Чэха­славакіі]], [[Венгрыя|Венгрыі]], [[Нямецкая Дэмакратычная Рэспубліка|ГДР]].

Але такія праекты, як і касыгін­скія эканамічныя рэформы ў цэлым, былі адрынутыя партдзяржнаменклятурай. Паводле некаторых даных, тагачасны старшыня прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР [[Мікалай Падгорны]] наракаў: «Не дзеля таго мы пасварыліся з [[ІозефІосіп Броз Ціта|Ціта]] і адхілілі [[Аляксандр Дубчак|Дубчака]], каб паўтараць гэткае ж у сябе». Апрача таго, у СССР з'явілісяз’явіліся «хуткія» экспартна-сыравінавыя грошы праз рост сусветных цэн на нафту. Так што неўзабаве са складу Палітбюро ЦК КПСС і Савета Міністраў СССР быў выведзены не адзін толькі Кірыла Мазураў<ref name="LitGazeta">{{Спасылка | аўтар = Аляксей Баліеў| прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | год = | url = http://www.lgz.ru/article/7160/| загаловак = Он свернул с «генеральной линии»| фармат = | назва праекту = | выдавецтва = «Литературная газета»| дата = 29 снежня 2008 | мова = ru| каментар = }}</ref>.

[[Файл:Мінск. Карла Маркса. Мемарыяльныя дошкі Панцеляймону Панамарэнку, Змітру Жылуновічу і Кірылу Мазураву.jpg|міні|злева|Мемарыяльныя дошкі [[Панцеляймон Панамарэнка|Панцеляймону Панамарэнку]], [[Зміцер Жылуновіч|Змітру ЖылуновічЖылуновічу]]у і Кірылу Мазураву (справа ўнізе) на [[Дом Свянціцкага|доме па вул. Карла Маркса, 30]] у Мінску]]

У мінскім мікрараёне [[Сухарава (жылы раён)|Сухарава]] адна з [[Вуліца Мазурава, Мінск|вуліц]] носіць імя Кірыла Мазурава. На фасадзе хаты №36№ 36 па вуліцы Карла Маркса, у якой жыў К. Т. Мазураў, усталяваная памятная дошка.

{{DEFAULTSORT:Мазураў Кірыл Трафімавіч}}