Крустпілс: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
clean up з дапамогай AWB
Радок 1:
{{НП
|Назвабеларуская назва = Крыжборк
|Статус = мястэчка
|Арыгінальнаяарыгінальная назва = Krustpils
|Герб краіна = Krustpils COA.svg
|Сцяггерб = Krustpils = COA.svg
|Гімн сцяг =
|Былаягімн назва =
|Дата заснавання =
|першае згадванне =
 
|Статус з =
|Магдэбургскаебылыя назвы права = Кройцбург, Крэйцбург
|Былыяранейшыя назвы = Кройцбург, Крэйцбург
|Былая назва =
|Мясцовая назва =
|Рэгіён = [[Латгалія]]
|Край =
|Воласць =
|Мер =
|Плошчаплошча =
|Крыніца плошчы =
|Вышынявышыня цэнтра НП =
|Унутраны падзел =
|насельніцтва =
Радок 37 ⟶ 36:
|Паштовыя індэксы =
|ATVK =
|Выявавыява = Krustpils palace (1).jpg
|Апісанне выявыподпіс = Замак і кірха
|lat_deg = 56
|lat_min = 30
Радок 45 ⟶ 44:
|lon_min = 51
|lon_sec = 32
|катэгорыя ў Commons =
|Сайтсайт =
}}
'''Кру́стпілс''' ({{lang-lv|Krustpils}}; да 1917 года ''Кройцбург'', {{lang-de|Kreutzburg}}, традыцыйная беларуская назва '''Крыжборк''') — частка горада [[Екабпілс|Екабпілса (Якубава)]], на правым беразе ракі [[Дзвіна|Дзвіны]]. Даўняе [[мястэчка]] [[Інфлянцкае ваяводства|гістарычных Інфлянтаў]] ([[Латгалія|Латгаліі]]).
 
== Гісторыя ==
 
=== Паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Каралеўствам Польскім ===
Замак Крыжборк збудавалі ў 1237 годзе. Паводле падання, яшчэ раней тут існавала паселішча [[Полацкае княства|Полацкага княства]] — ''Крыжбор''. На карысць гэтай версіі свердчаць беларускія назвы найбольшых на Дзвіне тутэйшых парогаў — Перакагрыж, Гусак, Бродыж і Ціхая Руба. Паміж дзвінскіх плытагонаў існавала прыказка: «Прабег Янка Перакагрыж дый кажа — Браткі, Рыгу бачу»<ref>[[Юрка Віцьбіч|Віцьбіч Ю.]] Плыве з-пад СьвятоеСвятое Гары Нёман. — МюнхэнМюнхен, 1956.</ref>.
 
Першы пісьмовы ўспамін пра Крыжборк датуецца 1511 годам. У 1557 годзе замак захапіў маскоўскі гаспадар [[Іван Грозны|Іван IV Грозны]]. 30 жніўня 1559 года [[Лівонскі ордэн]] перайшоў пад пратэктарат [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. У 1566 годзе Крыжборк увайшоў ва ўтворанае [[Задзвінскае княства]]. У 1585 годзе кароль і вялікі князь [[Стэфан Батары]] перадаў замак у валоданне [[род Корфаў|Корфаў]].