Вікіпедыя

Арляк звычайны: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дапаўненне, вікіфікацыя
Радок 4:
| rang = Від
| latin = Pteridium aquilinum
| autor = ([[L.]]) [[Kuhn]], [[1789]]
| grin = 312948
}}
'''Арля́к звычайны'''<ref name="Киселевский">{{кніга
|аўтар = [[Анатоль Іванавіч Кісялеўскі|Киселевский А. И.]]
|загаловак = Латино-русско-белорусский ботанический словарь.▼
|частка =
▲|загаловак = Латино-русско-белорусский ботанический словарь.
|арыгінал =
|спасылка =
|адказны =
|выданне =
|месца = Минск
|выдавецтва = «Наука и техника»
|год = 1967
|том =
|старонкі = 106
|старонак = 160
|серыя =
|isbn =
|тыраж = 2350
}}</ref>, '''Арляк'''<ref name="Інбелкульт">{{кніга
|аўтар =
|частка =
|загаловак = Беларуская навуковая тэрміналогія: слоўнік лясных тэрмінаў
|арыгінал =
|спасылка = http://www.slounik.org/bnt08/l6
|адказны =
|выданне =
|месца = Мінск
|выдавецтва = Інбелкульт
Радок 36 ⟶ 25:
|старонкі =
|старонак = 80
}} — у крыніцы пад назвай {{btname|Pteris aquilina}}</ref> (''Pteridium aquilinum'') — від [[папараці|папарацей]] роду {{bt-bellat|Арляк|Pteridium}} сямейства гіпалепісавых{{bt-bellat||Dennstaedtiaceae}}.▼
|серыя =
|isbn =
|тыраж =
▲}} — у крыніцы пад назвай {{btname|Pteris aquilina}}</ref> (''Pteridium aquilinum'') — від [[папараці|папарацей]] сямейства гіпалепісавых.
 
== Батанічнае апісанне ==
[[File:508 Pteridium aquilinum.jpg|thumb|left|{{Бат.іл.|Ліндман}}]]
[[Шматгадовыя расліны|Шматгадовая]] [[Трава|травяністая]] расліна вышынёювышынёй да 1<ref name="ЛЭ">{{кніга|загаловак=Лесная энциклопедия: В 2-х т.|адказны=Ред. кол.: Г. И. Воробьёв (гл. ред.) и др.|месца=М.|выдавецтва=Сов. энциклопедия|год=1986|том=2. Лимонник—Ящерицы|старонкі=159|старонак=631|тыраж=100900}}{{ref-ru}}</ref> м. Ад падземнага чорна-бурага [[карэнішча]] адыходзіць адзіночнае доўгачаранковае [[лісце]]. Пласцінка ліста скурыстая, двочы-тройчыперыстаскладаная, знізу голая або слабаапушаная. Сорусы са [[споры|спорамі]] размешчаны ланцужкамі на ніжнім баку ліста, прыкрыты покрывам і загорнутым краем ліста.
 
Будова [[карэнішча]] даволі складаная. Зверху яно пакрытае эпідэрмай. Далей размяшчаецца [[Кара (біялогія)|кара]], якая падзелена на ўнутраную і знешнюю. [[Клетка|Клеткі]] знешняй кары выконваюць механічную функцыю. У [[тканка]]х сцябла праходзяць шматлікія праводзячыя пучкі, якія ўтвараюць стэлу — дыктыястэлу. [[Праводзячы пучок|Праводныя пучкі]] закрытыя, канцэнтрычныя. Ад кары кожны пучок адмежаваны эндадэрмай. За эндадэрмай — адна-, двухслойны перыцыкл. Далей ідзе флаэма, у цэнтры пучка — [[ксілема]]. У цэнтры карэнішча — два ўчасткі механічнай тканкі.
 
== Экалогія ==
Святлолюбівая, ценевынослівая расліна<ref name="ПЛНТ">{{Плантарыум|30693|Орляк обыкновенный}}</ref>. [[Ксерафіт]], [[мезафіт]], [[алігатроф]], [[мезатроф]]<ref name="ПЛНТ" />.
Расце ў [[Хваёвыя лясы|хваёвых]], ялова-хваёвых, радзей у сухіх [[Шыракалістыя лясы|шыракалістых]] лясах, у гарах на вышыні да 3000<ref name="ЛЭ" /> м. На тэрыторыі [[Беларусь|Беларусі]] спараносіць у [[Чэрвень|чэрвені]], споры выспяваюць у [[Ліпень|ліпені-]]—[[Жнівень|жніўні]].▼
 
Ахоўваецца на тэрыторыі [[Расія|Расіі]]<ref name="ПЛНТ" /> ([[Мурманская вобласць]], [[Рэспубліка Комі]]<ref name="ООПТ">[http://oopt.aari.ru/bio/22418 ''Pteridium aquilinum'' (L.) Kuhn // ИАС «ООПТ России»] {{ref-ru}})</ref>, [[Малдова|Малдовы]]<ref name="ПЛНТ" /> і [[Украіна|Украіны]] ([[Днепрапятроўская вобласць|Днепрапятроўская]], [[Луганская вобласць|Луганская]], [[Данецкая вобласць|Данецкая]], [[Палтаўская вобласць|Палтаўская]] і [[Чарнігаўская вобласць|Чарнігаўская]] вобласці<ref name="ПЛНТ" />).
▲Расце ў хваёвых, ялова-хваёвых, радзей у сухіх шыракалістых лясах. На Беларусі спараносіць у чэрвені, споры выспяваюць у ліпені-жніўні.
 
== Значэнне і выкарыстанне ==
[[Лекавыя расліны|Лекавая]], харчовая (спажываецца маладое лісце), тэхнічная (атрымліваюць [[паташ]], [[крухмал]]), і [[Дэкаратыўныя расліны|дэкаратыўная]] расліна. Атрутны для коней і буйной рагатай жывёлы.▼
 
Раней выкарыстоўваўся ў якасці [[паліва]], [[дах]]авага матэрыялу<ref name="ЛЭ" />.
▲Лекавая, харчовая (спажываецца маладое лісце), тэхнічная (атрымліваюць паташ, [[крухмал]]), расліна. Атрутны для коней і буйной рагатай жывёлы.
 
{{зноскі}}
Радок 64 ⟶ 53:
== Спасылкі ==
* {{Плантарыум|30693|Орляк обыкновенный}}
* [http://oopt.aari.ru/bio/22418 ''Pteridium aquilinum'' (L.) Kuhn // ИАС «ООПТ России»] {{ref-ru}}
{{Бібліяінфармацыя}}
 
[[Катэгорыя:Папараці]]
[[Катэгорыя:Флора Еўразіі]]
[[Катэгорыя:Флора Паўночнай Амерыкі]]
[[Катэгорыя:Флора Паўночнай Афрыкі]]
[[Катэгорыя:Лекавыя расліны]]
[[Катэгорыя:Харчовыя расліны]]
[[Катэгорыя:Тэхнічныя культуры]]
[[Катэгорыя:Дэкаратыўныя расліны]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Арляк_звычайны"