Бярданка: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
HK-47 (размовы | уклад)
Гісторыя
 
Радок 1:
[[Файл:Berdan Sharps rifle.jpg|міні]]
'''Бярданка''' — адназарадная(The [[вінтоўка]]'''Berdan rifle''', Russian musket, Colt Berdan rifle, Вінтоўка Бердана) агульная назва дзвюх розных сістэм адназарадных вінтовак пад унітарны патрон [[Калібр|калібру]] 10,67 мм. Распрацавана амерыканскім вынаходнікам [[Х. Бердан]]ам. Удасканалена ў 1860-я г. рускімі ваеннымі інжынерамі А. П. Горлавым і К. І. Гуніусам у [[ЗША]], дзе атрымала назву «руская вінтоўка». Была на ўзбраенні [[Руская імператарская армія|Рускай імператарскай арміі]] ў 1868—1891 гадах.
 
У Расіі было прынята дзве розныя сістэмы з такой назвай: Бердан № 1 (вінтоўка ўзору 1868 года) з адкідным замком і Бердан № 2 (некалькі варыянтаў вінтоўкі ўзору 1870 года) з падоўжна-слізгальным замком. Найвялікае шыранне і слыннасць атрымала другая мадэль.
 
== Гісторыя ==
Вінтоўка Бердана № 1 пад патрон калібру 4,5 лініі (11,43 мм) была распрацавана амерыканскім палкоўнікам [[Хайрам Бердан|Хайрамам Берданам]]. Яна мела адкідной угару замок з курком простага ходу. Ужыванне яе выявіла некаторыя нястачы: замок востра рэагаваў на волкасць, не заўсёды спрацоўваў ударнік, пры няўважлівым звароце замок мог няшчыльна зачыніцца. Два рускія афіцэры, камандзіраваныя напачатку 1860-х гадоў у Амерыку, Аляксандр Паўлавіч Горлаў і Карл Івановіч Гуніус, унеслі ў канструкцыю 25 розных удасканаленняў (ад арыгінальнага ўзору засталося мала чаго) і пераканструявалі яе на калібр 4,2 лініі; распрацавалі да яе патрон з суцэльнацягнутай гільзай — у [[Злучаныя Штаты Амерыкі|Злучаных Штатах]] яе звалі няйнакш як «Russian musket». Вытворчасцю вінтовак у ЗША займалася кампанія «Кольт» на заводзе ў Хартфардзе, штат Канектыкут (таму ў Амерыцы яна вядома як «Кольт-Бердан», Colt Berdan rifle). Вінтоўка была прынята на ўзбраенне рускага войска ў 1868 годзе як «стралковая вінтоўка ўзору 1868 года» — без згадванняў яе выточнага стваральніка і наступных рацыяналізатараў (пасля ў дакументацыі практычна заўсёды ўжывалася выраз «вінтоўка Бердана», у прастамоўі - проста «бярданка»). З улікам яе досыць высокіх, на канец 1860-х — пачатак 1870-х гадоў, [[Балістыка|балістычных якасцяў]], ёю ўзбройвалі насамперш стралковыя часткі (арганізацыйна асобную ад лінейнай пяхоты лёгкую пяхоту, што галоўным чынам дзейнічала ў рассыпным ладу агнявой зброяй і пазбягала блізкага бою). Да пачатку руска-турэцкай вайны 1877—1878 гг. было выпушчана каля 37 тысяч асобнікаў<ref>Іваноў А. Зброя салдатаў-вызваляльнікаў // Не змоўкне рэха над Балканамі. — М.: «Маладая гвардыя»; Сафія: «Народная Маладзёж», 1988. — З. 283.</ref>.
 
== Літаратура ==