Паражальныя ўласцівасці кулі

Паражальныя ўласцівасці кулі — розныя характарыстыкі, у сукупнасці вызначальныя паражальную здольнасць кулі агнявой зброі, то бок здольнасць кулі наносіць пашкоджанні цэлі (як жывой, гэтак і нежывой) пры трапленні ў яе.

Прастрэлены балістычны гель (памер канала паказвае памер часова-пульсацыйнай пустоціны)

Сярод паражальных уласцівасцяў кулі, у прыватнасці, вылучаюцца:

Пранікальная здольнасць кулі

Пранікальная здольнасць, прабіўное дзеянне (прабіўная здольнасць) — здольнасць кулі пракрадацца праз перашкоду. Вызначаецца шляхам, пройдзеным куляй па балістычнай траекторыі ў перашкодзе (то бок усярэдзіне цэлі пасля траплення ў яе).

Залежыць ад імпульса (масы і хуткасці), асаблівасцей канкрэтнага тыпа кулі (геаметрыi, матэрыялу, канструкцыі і інш.), а таксама ад балістычнай устойлівасці (здольнасці кулі захоўваць без змянення сваё палажэнне) пры руху ўнутры цэлі.

Вельмі высокай пранікальнай здольнасцю валодаюць кулі к буйнакаліберным вінтоўкам і кулямётам, якія могуць прымяняцца для стральбы па лёгкай бранятэхніцы (БТР, самалёты, верталёты і інш.).

Спыняючае дзеянне кулі

Спыняючае дзеянне (спыняючая здольнасць) — характарыстыка кулі, гэта асераднённая ступень страты праціўнікам здольнасці к здзяйсненню варожых дзеянняў пасля пападання ў яго кулі (на паляванні — здольнасці здабычы к нападу ці перамяшчэнню).

Дастаткова часта ўзнікаюць абмеркаванні гэтага фактара, прычым як на любіцельскім, гэтак і на прафесійным узроўні. Пры гэтым трэба ўлічываць, што поспех у перастрэлцы далёка не заўжды залежыць ад спыняючага дзеяння кулі, паколькі на гэтае ўплывае мноства фактараў.

Пад высокім спыняючым дзеяннем кулі маецца на ўвазе перш усяго хуткае вывядзенне цэлі са строю, але не абавязкова летальный зыход (верагоднасць прычынення смерці пазначаецца як «забойнае дзеянне»). Спыняючае дзеянне залежыць ад скорасці, калібру, масы, геаметрыі і канструктыўных асаблівасцей канкрэтнага тыпа кулі і найболей важна для зброі блізкага бою (пісталета, рэвальвера, гладкастволавага ружжа).

Спыняючае дзеянне кулі тым мацнейшае, чым хутчэй парушаюцца функцыі жывога арганізма пасля яе траплення, што непасрэдна залежыць ад ступені паглынання цэлью кінетычнай энергіі кулі і таму найболей рэзка выяўляецца ва ў тупаканцовых куль (класічны прыклад — куля патрона к рэвальверу сістэмы Нагана): яны пранікаюць адносна неглыбока, хутка тармазяццца і ствараюць магутную ўдарную валну, якая выклікае аб'ёмнае сатрасенне (часовую пульсуючую поласць) і кантузію прылеглых органаў і тканін, што дэзарыентоўвае мэту. Востраканцовыя ж кулі, наадварот, як правіла пранікаюць глыбока і запавольваюцца плаўнае, больш рассекая, чым сміная асяроддзе перад сабой: з-за скорасці рассячэння нервовых заканчэнняў зачастую пранікненне, як такавое, нават не адчуваецца салдатам (асабліва ў напружаных баях з-за высокай колькасці адрэналіну ў крыві), а адчуваецца больш, як «удар», цяжкім тупым прадметам. Раненні такога кшталту могуць нават апынуцца скразнымі, але не выесці цэль са строю адразу, асабліва калі не задеты жыццёва важныя органы. Тым не менш, крывацёк з цячэннем часу ад такіх куль мацнее, чым ад пісталетных (якія, у сваю чаргу, выклікаюць больш моцнае «імгненны» крывацёк за кошт удару і перадачы імпульса), што альбо выводзіць цэль а строю цераз некаторае час, альбо абавязвае яе спыніць крывацёк, што гэтаксама на некаторае час вывядзе яе з бою.

Літаратура

• Тэзісы міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі «Тэорыя і практыка судовай экспертызы», 2007 г.