Яшчаркі: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
JerzyKundrat (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
|||
Радок 15:
|eol = 3101501
}}
'''Яшчаркі''' (''Lacertilia'', раней ''Sauria'') — падатрад [[лускаватыя|лускаватых]] класа паўзуноў.
== Апісанне ==
Падатряд яшчарак не з'яўляецца біялагічна дакладна вызначанай катэгорыяй, а ўключае ў сябе ўсе тыя віды, якія не адносяцца да іншых двух падатрадаў лускаватых
Даўжыня ад 3,5 см (некаторыя геконы) да 3,7 м, маса да 150 кг ([[вараны]]). Тулава валькаватае або цыліндрычнае, рознай афарбоўкі. Большасць мае развітыя канечнасці, у некаторых яны слаба развітыя або іх няма. Цела ўкрыта лускавінкамі ці іншымі рагавымі ўтварэннямі. Многія віды здольныя да аўтатаміі хваста.
== Пашырэнне ==
З'явіліся ў [[трыяс]]е.
Пашыраны паўсюдна, акрамя Антарктыды. Большасць вядзе наземны спосаб жыцця; некаторыя жывуць у глебе, закопваюцца ў пясок ([[круглагалоўкі]] і інш.), на дрэвах, скалах; марская яшчарка жыве каля лініі прыбою і часта заходзіць у ваду. Некаторыя водзяцца толькі ў стэпавых і пустынных зонах Зямлі. На Беларусі 3 віды: [[вераценніца ломкая]], [[яшчарка жывародная]] і [[яшчарка порсткая]].▼
Падатрад яшчарак падзяляюць на 5 інфраатрадаў (геконападобныя, ігуанападобныя, сцынкападобныя, вераценніцападобныя, варанападобныя), якія аб'ядноўваюць 20 сямействаў. Паводле розных ацэнак, агульная колькасць вядомых зараз відаў яшчарак больш за 4 тыс., спецыялісты таксама лічаць, што да цяперашняга часу апісана менш як 80 % відаў. Гэта найбольш шматлікая група сучасных рэптылій, вельмі пашыраная на зямным шары. Напрыклад, [[геконавыя]] (''Gekkonidae'') налічваюць больш за 600 відаў, [[агамы]] (''Agamidae'') — больш за 300 відаў, [[сцынкавыя]] (''Scincidae'') — каля 700 відаў.▼
== Класіфікацыя ==
▲Даўжыня ад 3,5 см (некаторыя геконы) да 3,7 м, маса да 150 кг ([[вараны]]). Тулава валькаватае або цыліндрычнае, рознай афарбоўкі. Большасць мае развітыя канечнасці, у некаторых яны слаба развітыя або іх няма. Цела ўкрыта лускавінкамі ці іншымі рагавымі ўтварэннямі. Многія віды здольныя да аўтатаміі хваста. Яшчаркі ў асноным яйцакладныя, ёсць яйца- і жывародныя. Некаторым уласцівы партэнагенез. Адкладваюць да 35 яец. Кормяцца беспазваночнымі, пераважна насякомымі, зрэдку дробнымі пазваночнымі; радзей расліннаедныя або ўсёедныя.
▲Падатрад яшчарак падзяляюць на 5 інфраатрадаў (геконападобныя, ігуанападобныя, сцынкападобныя, вераценніцападобныя, варанападобныя), якія аб'ядноўваюць 20 сямействаў. Паводле розных ацэнак, агульная колькасць вядомых зараз відаў яшчарак больш за 4 тыс., спецыялісты таксама лічаць, што да цяперашняга часу апісана менш як 80
== Асаблівасці біялогіі ==
▲Пашыраны паўсюдна, акрамя Антарктыды. Большасць вядзе наземны спосаб жыцця; некаторыя жывуць у глебе, закопваюцца ў пясок ([[круглагалоўкі]] і інш.), на дрэвах, скалах; марская яшчарка жыве каля лініі прыбою і часта заходзіць у ваду. Некаторыя водзяцца толькі ў стэпавых і пустынных зонах Зямлі. На Беларусі 3 віды: [[вераценніца ломкая]], [[яшчарка жывародная]] і [[яшчарка порсткая]].
Яшчаркі ў асноным яйцакладныя, ёсць яйца- і жывародныя. Некаторым уласцівы партэнагенез. Адкладваюць да 35 яец. Кормяцца беспазваночнымі, пераважна насякомымі, зрэдку дробнымі пазваночнымі; радзей расліннаедныя або ўсёедныя.
Мяса некаторых вялікіх яшчарак ядомае, скура ідзе на вырабы. Некаторыя віды ядавітыя.
== Літаратура ==
* Земнаводныя. Паўзуны: Энцыклапедычны даведнік. — Мн., 1996. ISBN 985-11-0067-6
* {{Крыніцы/БЭ|18-1|Яшчаркі|''Самусенка Э.''}}
== Гл. таксама ==
Радок 40 ⟶ 46:
* [[Марская яшчарка]]
* [[Gerrhosaurus major]]
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}
[[Катэгорыя:Яшчаркі| ]]
|