Biełarus: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →‎Гісторыя: вычытка, стыль
 
Радок 28:
== Гісторыя ==
[[Image:Беларус газета.jpg|thumb|Газета «Беларус», № 21 ад 8.8.1913, тытульная старонка з вершам [[Б. Эпімах-Шыпіла|Б. Эпімах-Шыпілы]] «Дзесяць боскіх прыказанняў»]]
Ініцыятарамі выдання газеты былі святары [[Францішак Карлавіч Будзька|Францішак Будзька]] і [[Аляксандр Астрамовіч]], якія, хаця ў склад рэдакцыі не ўваходзілі, апекваліся над ёй. Апрача першых некалькіх месяцаўнумароў, калі рэдактарам быў [[Антон Бычкоўскі]], рэдакцыярэдактарам знаходзіласягазеты ўбыў прыватнайколішні кватэры колішняга семінарыстасемінарыст і рэдактара газетынастаўнік [[Баляслаў Пачопка|Баляслава Пачопкі]], а рэдакцыя знаходзілася ў яго прыватнай кватэры. Сябрамі рэдакціірэдакцыі былі [[Ян Пазняк]] і [[Антон Лявіцкі]]. На ўтрыманне асаблівага памяшкання для рэдакцыі, як і на выданне газеты не хапала сродкаў. Тады газету пачала фінансава падтрымліваць княгіня [[Магдалена Радзівіл]], якая аплачвала ўсе даўгі ''«Беларуса»'' аж да яго закрыцця.
 
Віленскія вышэйшыя духоўныя ўлады, прыхільныя польскай плыні ў касцёле, непрыязна ставіліся да газеты з-за яе накірунку на выкарыстаннепашырэнне выкарыстання беларускай мовы, ў Каталіцкай Царкве і супраціву паланізацыі рэлігійнага жыцця беларусаў.
 
Эпіграф да ўсіх нумароў газеты — словы з [[Евангелле|Евангелля]]: ''«Шкада мне гэтага народу… бо не мае што есці»'' (Марк, 8, 2).
 
Газета выдавалася лацінкай і мела на мэце задаволіць духоўныя патрэбы беларусаў-каталікоў, ікаб абудзіць іх нацыянальную свядомасць,. былаБыла разлічана пераважна на [[каталіцтва|каталіцкую]] частку беларускіх [[Сялянства|сялян]] і [[Інтэлігенцыя|інтэлігенцыі]]. Асвятляла пытанні рэлігійнага характару, якія не знаходзілі месца ў газеце [[Наша ніва (1906)|«Наша Ніва»]].
 
У газеце друкаваліся каталіцкія святары, прыхільнікі беларусізацыі касцёлаКаталіцкай Царквы ў Беларусі Ф. Будзька, А. Астрамовіч, [[Генрык Бэта|Г. Бэта]], [[Казімір Сваяк|К. Стаповіч]], [[Ільдэфонс Бобіч|І. Бобіч]], [[Язэп Рэшаць|Я. Рэшаць]].
 
Газета мела аддзелы і рубрыкі: рэдакцыйныя артыкулы; вершы, аповесці, апавяданні і нарысы, каталіцкі касцельны каляндар; сялянская гаспадарка; краёвая царкоўная і замежная хроніка; перапіска з уласнымі карэспандэнтамі, «усячына» (афарызмы, загадкі, незвычайныя здарэнні і інш.). Друкавала артыкулы на эканамічныя, палітычныя і сельскагаспадарчыя тэмы, казанні святароў на тэмы маралі і педагогікі, жыцііжыцці святых, малітвы. У праграмным артыкуле рэдакцыя абвясціла, што «будзе заўсёлызаўсёды стаяць на грунце хрысціянска-каталіцкім, баронячы справу хрысціянскую і беларускую», паважаючы іншыя народнасці і вераванні. Газета агітавала беларусаў за развіццё нацыянальнай свядомасці, заахвочвала да ўжывання беларускай мовы ў набажэнствах.
 
Рэдакцыя газеты арыентавалася на сацыяльную гармонію і вясковы, сялянскі лад жыцця, не прымала класавую барацьбу і [[сацыялізм|сацыялістычныя ідэі]]. Зрэдку газета публікавала крытычныя матэрыялы ў дачыненні да існуючага палітычнага ладу. Выступала за эвалюцыйны шлях развіцця грамадства, паступовае вырашэнне асноўных сацыяльных праблем праз асветніцтва на роднай беларускай мове, выкарыстанне прагрэсіўных метадаў гаспадарання (добраахвотная кааперацыя, фермерская гаспадарка). Газета перасцерагала сялян ад выезду за межы Беларусі, паказвала трагічнае становішча эмігрантаў.