Святаслаў Усяславіч: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 2:
'''Святаслаў Усяславіч''' (1050-я — пасля 1130) — [[князі віцебскія|князь віцебскі]] (1101—1129).
 
== Жыццё і ўдзел ==
{{змест злева}}
Малодшы з сыноў полацкага князя [[Усяслаў Брачыславіч|Усяслава Брачыславіча]], пра што простасведчыць сказана ў ЖыцііЖыціе святаславай дачкі [[Прадслава Святаслаўна|Прадславы]]. На думку [[Аляксандр Яўгенавіч Праснякоў|А. Праснякова]] і [[Тадэвуш Людвік Васілеўскі|Т. Васілеўскага]], ад бацькі атрымаў [[Віцебскае княства|Віцебскі ўдзел]], бо пазней княства як "отчыну" трымалі яго нашчадкі<ref>Пресняков A. E. Княжое право в Древней Руси. — Петроград, 1909. − 326 с. С. 118</ref><ref>Wasilewski T. L. Alekseev. Polockaja Ziemlja // Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. — R. 16. — № 2. — Warszawa. — 1968. S. 337</ref>. На думку ж [[Л. Аляксееў|Л. Аляксеева]], у 1-й палове XII ст. Віцебскае княства ўваходзіла ў склад Смаленскай зямлі<ref>Алексеев Л. В. Полоцкая земля // Древнерусские княжества X—XIII вв. — М., 1975. — С. 230—232.</ref>, але ў крыніцах гэтаму няма пацвярджэнняў. Наадварот, пазней (2-я пал. XII ст.) нашчадкі Святаслава аддавалі Віцебск смаленскім князям за падтрымку сваіх прэтэнзій на полацкі сталец. [[А. Рапаў]] далучаецца да Аляксеева ў тым, што Святаслаў не трымаў Віцебска, і ставіць пытанне ці не трымаў ён [[Ізяслаўльскі ўдзел]], дзе да 1132 года быццам быў князем яго сын Васілька<ref>Рапов О. М. Княжеские владения на Руси в Х — первой половине XIII в. — М., 1977. — 261 с. С. 56, 59.</ref>. Рапаў спасылаецца на Іпацеўскі летапіс (ПСРЛ, т. II, стб. 496), але пазначанае месца тычыцца 1159 года (!) — вайны Рагвалода-Васіля за Ізяслаўль з менскімі Глебавічамі, калі ізяслаўскім князем быў [[Усевалад Глебавіч]], ні які Васілька сярод дзеючых асоб не згадваецца.
 
Сведчанняў пра дзейнасць Святаслава амаль не захавалася, напэўна, ён падтрымліваў антыкіеўскую палітыку астатніх [[Ізяславічы Полацкія|Ізяславічаў]], таму разам з іншымі у 1130 годзе [[Высылка полацкіх князёў у Візантыю|высланы ў Візантыю]], напэўна, там і памёр. Месца ў перакліку высланых князёў пацвярджае, што быў малодшым з Усяславічаў. У [[Ноўгарад]]зе і [[Кукенойс]]е знойдзены пячаткі Святаслава. Жонкай Святаслава, паводле Васкрасенскага летапісу, лічаць дачку князя [[Уладзімір Манамах|Уладзіміра Манамаха]], яе імя -- Сафія, аднаўляецца з помнікаў матэрыяльнай культуры.
== Удзел і жыццё ==
Малодшы з сыноў полацкага князя [[Усяслаў Брачыславіч|Усяслава Брачыславіча]], пра што проста сказана ў Жыціі святаславай дачкі [[Прадслава Святаслаўна|Прадславы]]. На думку [[Аляксандр Яўгенавіч Праснякоў|А. Праснякова]] і [[Тадэвуш Людвік Васілеўскі|Т. Васілеўскага]], ад бацькі атрымаў [[Віцебскае княства|Віцебскі ўдзел]], бо пазней княства як "отчыну" трымалі яго нашчадкі<ref>Пресняков A. E. Княжое право в Древней Руси. — Петроград, 1909. − 326 с. С. 118</ref><ref>Wasilewski T. L. Alekseev. Polockaja Ziemlja // Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. — R. 16. — № 2. — Warszawa. — 1968. S. 337</ref>. На думку ж [[Л. Аляксееў|Л. Аляксеева]], у 1-й палове XII ст. Віцебскае княства ўваходзіла ў склад Смаленскай зямлі<ref>Алексеев Л. В. Полоцкая земля // Древнерусские княжества X—XIII вв. — М., 1975. — С. 230—232.</ref>, але ў крыніцах гэтаму няма пацвярджэнняў. Наадварот, пазней (2-я пал. XII ст.) нашчадкі Святаслава аддавалі Віцебск смаленскім князям за падтрымку сваіх прэтэнзій на полацкі сталец. [[А. Рапаў]] далучаецца да Аляксеева ў тым, што Святаслаў не трымаў Віцебска, і ставіць пытанне ці не трымаў ён [[Ізяслаўльскі ўдзел]], дзе да 1132 года быццам быў князем яго сын Васілька<ref>Рапов О. М. Княжеские владения на Руси в Х — первой половине XIII в. — М., 1977. — 261 с. С. 56, 59.</ref>. Рапаў спасылаецца на Іпацеўскі летапіс (ПСРЛ, т. II, стб. 496), але пазначанае месца тычыцца 1159 года (!) — вайны Рагвалода-Васіля за Ізяслаўль з менскімі Глебавічамі, калі ізяслаўскім князем быў [[Усевалад Глебавіч]], ні які Васілька сярод дзеючых асоб не згадваецца.
 
Сведчанняў пра дзейнасць Святаслава амаль не захавалася, напэўна, ён падтрымліваў антыкіеўскую палітыку астатніх [[Ізяславічы Полацкія|Ізяславічаў]], таму разам з іншымі у 1130 годзе [[Высылка полацкіх князёў у Візантыю|высланы ў Візантыю]], напэўна, там і памёр. Месца ў перакліку высланых князёў пацвярджае, што быў малодшым з Усяславічаў. У [[Ноўгарад]]зе і [[Кукенойс]]е знойдзены пячаткі Святаслава.
 
== Візантыйскае сваяцтва ==
Паводле гіпотэзы часоў беларускага Адраджэння (кан. XIX — пач. XX ст.), жонкай Святаслава была дачка імператара [[Канстанцін IХ Манамах|Канстанціна IХ Манамаха]]. Аднак, верагодная дачка Канстанціна IХ невядома крыніцам, а сам імператар памёр у 1055 годзе. Напэўна, вытокі гіпотэзы ў няўважлівым прачытанні паведамлення [[Васкрасенскі летапіс|Васкрасенскага летапісу]], што [[Васілька Святаславіч]] -- унук Манамаха, дзе меўся на ўвазе [[Уладзімір Манамах]], па маці ўнук Канстанціна IХ. Васкрасенскі летапіс позні, але гэта паведаленне лічыцца верагодным многімі даследчыкамі. Як развіццё першай, ёсць яшчэ адна гіпотэза, што жонкай Святаслава была невядомая крыніцам дачка [[Іаан II Камнін|Іаана II Камніна]]. Такое тэарэтычна магчыма, калі шлюб адбыўся пасля 1130 года, пасля высылкі 70-гадовага Святаслава ў Візантыю, а яго вядомыя дзеці нарадзіліся ў першым (першых) шлюбах, што супярэчыць Васкрасенскаму летапісу.<ref>Літопис Руський / Переклад і комент. Л. Махновець. — К., 1989. — 590 с. — С. 185.</ref>
 
== Радавод ==