Станаўленне савецкай улады ў Літве: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Новая старонка: ''''Станаўленне савецкай улады ў Літве''' — фарміраванне грамадска-палітычнай сістэмы на т...'
 
Радок 2:
 
== Літва перад Першай сусветнай вайной ==
Перад [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайной]] Літва была аграрнай мясцінай. На прадпрыемствах у 1913 годзе працавала каля 20,5 тыс. рабочых (у тым ліку польскія і беларускія раёны [[Віленская губерня|Віленскай]] і [[Сувалкаўская губерня|Сувалкаўскай]] губерняў), што складала толькі 0,44 % насельніцтва. З ліку гарадскіх жыхароў на долю працоўнага класа (разам з сем’ямі) прыходзілася каля паловы, але ён складаўся галоўным чынам з рабочых-рамеснікаў<ref>История Литовской ССР. Отв. Редакторредактор Б. Вайткевичус. — Вильнюс, 1978. С. 676</ref>.
 
У пачатку XX ст. члены розных сацыялістычных партый спрабуюць стварыць у Літве рэвалюцыйныя гурткі. Гэта [[Фелікс Эдмундавіч Дзяржынскі|Фелікс Дзяржынскі]], [[Вінцас Міцкявічус-Капсукас|Вінцас Міцкявічус-Капсукас]], доктар [[Антон Дамашэвіч]] і інш<ref>{{кніга|аўтар=''Ратьковский И. С.''|загаловак=Дзержинский: От «Асторонома» до Железного Феликса|спасылка=|месца=М.|выдавецтва=Алгоритм|год=2017|старонкі=|старонак=464|isbn=978-5-906979-74-2}}</ref>.
 
1 мая 1896 года заснавана партыя сацыял-дэмакратаў Літвы (А. Дамашэвіч і [[Альфонс Мараўскі|А. Мараўскі]]. У 1900 годзе ўтвараецца партыя Сацыял-дэмакратыя каралеўства Польшчы і Літвы (СДКПіЛ). Группа яўрэйскіх сацыял-дэмакратаў была заснавана ў сярэдзіне 1890-х гадоў. Яго ўдзельнікі заняліся распаўсюджванням марксісцкай і сацыялістычнай літаратуры сярод габрэйскіх тэкстыльшчыкаў. Гэта былі папярэднікі Усеагульнай яўрэйскай рабочай асацыяцыі ў Літве, Польшчы і Расіі (вядомая як [[Бунд]]). Віленская група таксама мае пэўную ролю ў стварэнні ў Расійскай сацыял-дэмакратычнай рабочай партыі (РСДРП) у 1898 годзе. Большасць ветэранаў Віленскага групы пазней падтрымлівалі меншавікоў<ref>''Залевский К.'' Литовская социал-демократическая партия // Общественное движение в России в начале ХХ в. — СПб., 1914. Т. 3. Кн. 5</ref><ref>''Постников Н. Д.'' Политические партии Прибалтики // История национальных политических партий России. М., 1997</ref>.