Акцябрскі (гарадскі пасёлак): Розніца паміж версіямі

'''Акця{{націск}}брскі'''<ref name="NNP"/>  — гарадскі пасёлак у [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], цэнтр [[Акцябрскі раён|Акцябрскага раёна]], на р. [[Рака Нератоўка|Нератоўка]]. Знаходзіцца ў 190  км ад [[Гомель|Гомеля]]. [[Прыпыначны пункт Акцябрскі|Прыпыначны пункт]] на чыгунцы [[Бабруйск]]  — [[Пасёлак Рабкор|Рабкор]]. Аўтадарогамі злучаны з [[Глуск]]ам, [[Азарычы|Азарычамі]], [[Парычы|Парычамі]], [[Капаткевічы|Капаткевічамі]]. Насельніцтва 6&nbsp; 596 чал. (2017)<ref name="2017-Estimate"/>.

Утвораны 31 жніўня 1954 года г. уў выніку аб'яднанняаб’яднання вёсак [[Карпілаўка, Акцябрскі|Карпілаўка]], [[Вёска Рудабелка|Рудабелка]] і [[Вёска Рудня, Акцябрскі раён|Рудня]] з атрыманнем статуса райцэнтра. Вёска Рудабелка вядомая з сярэдзіны [[XV стагоддзе|XV ст.]] як вялікакняжацкае ўладанне, здавалася ў заставу (арэнду) Радзівілам, Вішнявецкім і іншіншыс. З 1685 г. года зрабілася прыватнай уласнасцю Радзівілаў. У канцы [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] належала памешчыку Дамініку Лапе, які заснаваў тут маёнтак Карпілаўка і ў 1-йпершай палове [[XIX стагоддзе|XIX ст.]] правёў буйныя меліярацыйныя мерапрыемствы. У 1863 г. годзе аткрыта народнае вучылішча. У 1918—1920 гг. гадах існавала «[[Рудабельская рэспубліка]]» (захаванне Савецкайсавецкай улады на тэрыторыі, акупіраванайакупаванай спачатку нямецкімі, а потым  — польскімі войскамі). 28 чэрвеня 1939 г. года быў утвораныствораны Акцябрскі раён [[Палеская вобласць|Палескай вобласці]] з цэнтрам у Карпілаўцы. <br />

Падчас [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]  — адзін з цэнтраў Акцябрска-Любанскай партызанскай зоны (існавала Савецкаясавецкая ўлада, працавалі школы, выдаваліся газеты). У пачатку красавіка 1942 года г. уў ходзе карнай аперацыі немцаў усе 3 вёскі (Карпілаўка, Рудабелка і Рудня) амаль цалкам спаленыя, знішчана больш за 2,5 тыс.тысяч жыхароў. Вызвалены 27 чэрвеня 1944 г года. <br />

У 1962—1966 гг гадах — у [[Светлагорскі раён|Светлагорскім раёне]]<ref name="Памяць"/><ref name="HVB"/>.

* [[1959]] — 2&nbsp; 954 чал. (перапіс)<ref name="belstat2009"/>

* [[1970]] — 4&nbsp; 273 чал. (перапіс)<ref name="belstat2009"/>

* [[1979]] — 5&nbsp; 825 чал. (перапіс)<ref name="belstat2009"/>

* [[1989]] — 7&nbsp; 253 чал. (перапіс)<ref name="belstat2009"/>

* [[1999]] — 8&nbsp; 440 чал. (перапіс)<ref name="belstat2009"/>

* [[2009]] — 7&nbsp; 367 чал. (перапіс)<ref name="belstat2009"/>

* [[2016]] — 6&nbsp; 753 чал.<ref name="2016-Estimate"/>

* [[2017]] — 6&nbsp; 596 чал.<ref name="2017-Estimate"/>

Планіроўка квартальная, выцягнутая з поўдня на поўнач. Рака падзяляе пасёлак на паўночную і паўднёвую часткі. Асноўным планіровачным ядром з'яўляеццаз’яўляецца цэнтральная плошча, вакол якой размешчаны адміністрацыйныя будынкі, гандлёвы цэнтр і асноўныя месцы адпачынку. На ўсходзе ў апошнія дзесяцігоддзі склаўся мікрараён, забудаваны 3- і 5-павярховымі жылымі дамамі. У 1987—93 гадах у асноўным на поўначы пасёлка ўзведзена 189 мураваных, катэджнага тыпу дамоў, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля [[Чарнобыльская аварыя|Чарнобыльскай аварыі 1986 г]]. На месцы былой лесапілкі ў цэнтры пасёлка будуецца новы квартал (з 2010 года). [http://dorogiby.info/node/640 Карта пасёлка]

* Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан. Вул.на вуліцы Савецкая. У 59 магілах пахаваны 272 воіны [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] (загінулі ў чэрвені 1944 года пры вызваленні раёна ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў) і 41 партызан (загінулі ў Вялікую Айчынную вайну). У 1959 годзе пастаўлены помнік  — скульптура воіна (рэканструяваны ў 1984 годзе).

* Магіла ахвяр фашызму. Вул.на Бумажковавуліцы Гастэлы. Пахаваны астанкі 643486 жыхароў былой вёскі Карпілаўка, якіх 23 красавіка 1942 года спалілірасстралялі, жывыміа карнікіпотым ўспалілі памяшканні клуба спіртзаводакарнікі. У 1959 годзе пастаўлены абеліск.

* Магіла ахвяр фашызму. Вул.За 0,5 км ад пасёлка, каля дарогі на ГастэлыАзарычы. Пахаваны астанкі 486800 жыхароў былой вёскі КарпілаўкаРудня, якіх 32 красавіка 1942 года расстралялі, а потым спалілі карнікі. У 19591975 годзе пастаўленыўстаноўлены 2 абеліскстэлы.

* [[Лявонцій Яфімавіч Адзінец]]  — удзельнік устанаўлення савецкай ўлады ў Беларусі і [[Грамадзянская вайна ў Расіі|Грамадзянскай вайны]], адзін з арганізатараў Мінскага падполля ў час 2-йДругой сусветнай вайны.

* [[Яўген Міхайлавіч Грыдзюшка]]  — гітарыст, кампазітар і музычны педагог;, адзін з пачынальнікаў беларускай гітарнай школы.

* [[Міхаіл Дзям'янавіч Лапа]]  — дзекабрыст.

* [[Аляксандр Раманавіч Салавей]]  — удзельнік устанаўлення савецкай ўлады ў Беларусі і Грамадзянскай вайны.

* Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т.1, кн.1. Гомельская вобласць/С.  В.  Марцэлеў; Рэдкалегія: Г.  П.  Пашкоў (галоўны рэдактар) і інш.  — Мн.: БелЭн, 2004. 632с.: іл. Тыраж 4000 экз. ISBN 985-11-0303-9 ISBN 985-11-0302-0

* Памяць: Гісторыка-дакументальная хроніка Акцябрскага раёна.  — Мн.: БЕЛТА, 1997.

[[Катэгорыя:Акцябрскі (гарадскі пасёлак)‎| ]]