Вікіпедыя

Канстытуцыйны крызіс у Расіі (1993): Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Artificial123 (размовы | уклад)
35 631 праўка
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 456:
=== 3 кастрычніка ===
 
З раніцы ў розных месцах Садовага кальца і ля Кіеўскага вакзала пачалі збірацца маніфестанты, якія выступалі ў падтрымку Вярхоўнага Савета. У адпаведнасці з зацверджаным планам арганізацыйных мерапрыемстваў супрацоўнікі міліцыі, ужываючыпрымяняючы спецсродкі, разганялі гэтыя групы, не даючы людзям збірацца ў вялікія масы. У выніку ў некаторых месцах адбыліся сутыкненні. Так, у 12 гадзін 50 хвілін на Смаленскай плошчы каля 100 маніфестантаў, у адказ на спробу супрацоўнікаў міліцыі рассеяць іх, па прыкладзе папярэдняга дня, перакрылі рух транспарту па Садовым кольцы і пачалі ўзводзіць барыкаду, кідаючы ў супрацоўнікаў міліцыі камяні і бутэлькі. Праўзыходным сілам міліцыі атрымаласяўдалося «зачысціць» плошчу<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
А 12-й гадзіне на Кастрычніцкай плошчы для правядзення абвешчанага напярэдадні агульнамаскоўскага мітынгу ў падтрымку Вярхоўнага Савета пачалі збірацца грамадзяне і актывісты апазіцыйных партый і рухаў. Мітынг быў арганізаваны «Фронтам Нацыянальнага Выратавання». Актывісты «ФНВ» папярэджвалі запрошаных імі на мітынг аб неабходнасці быць пільнымі, не паддавацца на правакацыі і пазбягаць гвалтоўных, супрацьпраўных дзеянняў, інфармавалі, што правядзенне мітынгу санкцыянавана. У той жа час Віктар Анпілаў і некаторыя яго прыхільнікі прынялі рашэнне правесці пасля мітынгу шэсце да будынка Вярхоўнага Савета Расіі. Аб гэтых планах імі не былі пастаўлены ў вядомасць асноўныя арганізатары мітынгу — актывісты «Фронту Нацыянальнага Выратавання», а таксама народны дэпутат Расіі Ілля Канстанцінаў, які павінен быў узначаліць мітынг<ref name="doklad_astrahankina"/>.
Радок 462:
Да поўдня ў Маскоўскім гарадскім штабе народных дружын (вуліца Цвярская, 8) сталі збірацца добраахвотнікі з ліку абаронцаў Белага дома ў жніўні 1991 года. Былі ўтвораны медыцынская дружына і кругласутачны донарскі пункт. Усяго сабралася каля дзвюх тысяч чалавек<ref name="politcom">[http://politcom.ru/3491.html «Московская народная дружина в октябре 93-го»]. «Политком. RU», 4.10.2006</ref>.
 
Аб 14:00 адбыўся дазволены Массаветам мітынг у падтрымку Вярхоўнага СаветуСавета на Кастрычніцкай плошчы. Калі сабралася некалькі тысяч чалавек, паступіла інфармацыя, што ў апошні момант правядзенне мітынгу на Кастрычніцкай плошчы забаронена мэрыяй Масквы. АМАП распачаў спробу заблакіраваць плошчу. З’явіліся заклікі перанесці мітынг на іншае месца.
 
Да пачатку мітынгу на плошчы сабралася каля 2000 чалавек. Людзі, якія сабраліся, не выконвалі патрабаванні супрацоўнікаў міліцыі разысціся. Гэтыя патрабаванні ўспрымаліся людзьмі як незаконныя, але за можа рушыць жорсткі разгон мітынгоўцаў. Усё гэта таксамашто абвастрыла сітуацыю. Колькасць маніфестантаў хутка павялічвалася. Шмат людзей адышлі на Ленінскі праспект і ў напрамку да Крымскага мосту<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
Скарыстаўшыся сітуацыяй, Анпілаў і некаторыя яго прыхільнікі сталі заклікаць прысутных ісці да Дома Саветаў. Частка маніфестантаў стала рухацца па кірунку да Крымскага мосту, паступова захапляючы за сабой астатніх. Народны дэпутат Расійскай Федэрацыі Канстанцінаў і актывісты «Фронту Нацыянальнага Выратавання» спрабавалі спыніць людзей, але не змаглі авалодаць сітуацыяй<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
Падчас прарыву на Крымскі мост і ў раёне Смаленскай плошчы супраць маніфестантаў былі ўжытыяпрымяняліся карабіны для стральбы гранатамі са слёзатачывым газам<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
Паводле даведкі ДУК ВВ МУС за 3 кастрычніка 1993 года, у 14:35 старэйшым аператыўным начальнікам (начальнікам ГУУС Масквы Панкратавым) прынята рашэнне накіраваць на ЗубоўскіЗубаўскую плошчу рэзерв з 350 салдат унутраных войскаў, які ў 14:50 прыбыў на ЗубоўскуюЗубаўскую плошчу і выставіў вайсковы ланцуг, які пратрымаўся 5-7 хвілін, пасля чаго быў скамечаны. З 12 аўтамашын 10 былобылі захопленазахоплены. Асабісты склад адцеснены натоўпам па Садовым кольцы<ref name="мусин-анафема">Иван Иванов (Марат Мусин)[http://www.hrono.ru/libris/lib_i/an_15.php Анафема. Хроника государственного переворота (записки разведчика). Книга II. 3 октября — 6.30 4 октября 1993 года. Первый расстрел]</ref><ref name="evdokimov2008"/>.
 
Каля 15:10, паводле дадзеных газеты «Коммерсант», Барыс Ельцын на верталёце прыляцеў у Крэмль з загараднай рэзідэнцыі<ref name="коммерсант-хроника">[http://www.kommersant.ru/doc/61237 Ъ-Газета — Хроника событий]</ref><ref name="kuzyllo"/>. Паводле дадзеных Аляксандра Каржакова гэта адбылося пазней — каля 18:00<ref name="korg"/>.
Радок 480:
Два супрацоўнікі міліцыі былі забітыя каля будынка мэрыі выпадковымі, на думку камісіі Дзярждумы, стрэламі сваіх таварышаў па службе<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
Нягледзячы на ўжываннепрымяненне супрацоўнікамі міліцыі агнястрэльнай зброі, спыніць прасоўванне дэманстрантаў не ўдалося<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
Частка супрацоўнікаў міліцыі і вайскоўцаў унутраных войскаў адступіла да будынку амбасадыпасольства ЗША ў Вялікім Дзевяцінскім завулку. Маса дэманстрантаў, колькасць якіх павялічвалася, накіравалася да Дома Саветаў<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
На стральбу ў раёне мэрыі з будынка Вярхоўнага Савета стыхійна, без загаду кінулася група сяброў РНА колькасцю каля 15 чалавек, узброеных аўтаматамі АКС-74У. Праз лічаныя хвіліны да іх далучыліся 3 чалавекі з аховы намесніка міністра абароны Альберта Макашова<ref name="an_16">[http://www.hrono.ru/libris/lib_i/an_16.php Анафема. Хроника государственного переворота (записки разведчика). Книга II. 3 октября — 6.30 4 октября 1993 года. Мэрия]</ref>, што таксама без загаду пабеглі на стрэлы, і лідар РНА Аляксандр Баркашоў. Яны таксама былі ўзброены аўтаматамі АКС-74У. Адначасова на пандус мэрыі сталі падымацца некаторыя дэманстранты. Супрацоўнікамі міліцыі быў адкрыты агонь з аўтаматычнай зброі, які выклікаў у адказ стрэлы з боку «баркашоўцаў», а затым членаў аховы генерал-палкоўніка Макашова. Бяззбройныя дэманстранты рассеяліся. Супрацоўнікі міліцыі і вайскоўцы ўнутраных войскаў, якія знаходзіліся на пандусе, праз цэнтральны ўваход сышлі ў будынак мэрыі<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
Пасля спынення агню ў будынак мэрыі праз цэнтральны ўваход ўварваліся дэманстранты. Прыхільнікамі Вярхоўнага Савета былі зробленыя няўдалыя спробы захапіць БТРы ўнутраных войскаў, якія стаялі ля мэрыі<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
Адразу пасля ўзяцця мэрыі прыхільнікі Вярхоўнага Савета занялі якая знаходзілася побач гасцініцу «Мір», дзеякая знаходзілася побач. Там размяшчаўся аператыўны штаб ГУУС Масквы<ref name="мусин-анафема" />.
 
У 15:45 ля 14 пад’езда Дома Саветаў пачаўся мітынг, на якім Аляксандр Руцкой заклікаў народ штурмаваць мэрыю і Тэлецэнтртэлецэнтр ў Астанкіна<ref name="kuzyllo"/>.
 
Руцкой cпусціўся з балкона Дома Саветаў і сказаў Макашову, што Астанкіна штурмаваць не трэба<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=9lkrWmHzWwQ Октябрь 93-го (Рен-ТВ) 2/4] см. на 0:08</ref><ref>[http://www.youtube.com/watch?v=jSbN-Atu7j4 Живая история: Штурм Останкино] см. на 5:56</ref>, а толькі толькі трэба запатрабаваць прадастаўленне эфіру<ref name="doklad_astrahankina" />.
 
Аляксандр Руцкой, пасля прапрыняцця рашэннерашэння накіраваць людзей да «Астанкіна», заўважае: «Вядома, гэта была памылка. Я не хацеў крыві. Але нервы-то ў камяку»<ref name="digest">[http://flb.ru/info/21531.html Дайджест: 93-й год. Ельцин, Руцкой]. FLB.Ru, 2.10.2003</ref>.
 
Каля 16 гадзіны Павел Грачоў з’вязаўся па тэлефоне з камандзірам мотастралковай Таманскай дывізіі генерал-маёрам Валерыем Яўневічам і паведаміў яму, што ў Маскве беспарадкі, міліцыя не спраўляецца, таму што ўзброеныя групы блукаюць па горадзегорадам, што нібыта пачасціліся спробы пранікнуць у Міністэрства абароны Расійскай Федэрацыі, якое ахоўваюць бяззбройныя салдаты-вартавыя, і загадаў быць у гатоўнасці на аўтамабілях або на БТРах вылучыць частку дывізіі да Міністэрства абароны і ўзяць яго пад ахову<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
У 16:00 Б. М. Ельцын падпісаў указ<ref>Указ президента Российской Федерации от 3 октября 1993 № 1575 [http://document.kremlin.ru/doc.asp?ID=085389 «О введении чрезвычайного положения в Москве»]</ref> аб увядзенні надзвычайнага становішча ў Маскве, у якім, у прыватнасці, Савету Міністраў — Ураду Расійскай Федэрацыі, Міністэрству ўнутраных спраў, Міністэрству бяспекі, Міністэрству абароны, ураду Масквы прадпісвалася прымаць меры, неабходныя для забеспячэння рэжыму надзвычайнага становішча і з гэтай мэтай дазвалялася ўсталёўваць меры, прадугледжаныя артыкуламі 22, 23, 24 Закона Расійскай Федэрацыі «Аб надзвычайным становішчы». Міністэрству замежных спраў Расійскай Федэрацыі прадпісвалася інфарміраваць іншыя дзяржавы і Генеральнага сакратара Арганізацыі Аб’яднаных Нацый аб тым, што Расійская Федэрацыя ў адпаведнасці з п.1 арт.4 Міжнароднага пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах выкарыстоўвае права адступлення ад абавязацельстваў па Пакту ў такой ступені, у якой патрабуецца вастрынёй абстаноўкі. Указ уступіў у сілу з моманту падпісання. Па цэнтральным тэлебачанні ён быў абвешчаны толькі ў 18 гадзін<ref name="doklad_astrahankina"/>.
Радок 508:
Каля 16 гадзін 5 хвілін камандуючы ўнутранымі войскамі генерал-палкоўнік Анатоль Кулікоў па радыё загадаў камандзіру 6-га ГСМ «Віцязь» падпалкоўніку Сяргею Лысюку ехаць да тэлецэнтра Астанкіна для ўзмацнення яго аховы<ref name="doklad_astrahankina" />.
 
У 16 гадзін 30 хвілін па загадзе камандуючага ўнутранымі войскамі Анатоля Кулікова ў Астанкіна прыбыткупрыбылі 84 ваеннаслужачыхваеннаслужачыя унутраныхўнутраных войскаў в/ч 3641 (Софрынская брыгада ўнутраных войскаў), якія мелі толькі бронекамізэлькі, каскі і гумовыягумавыя дубінкі<ref name="doklad_astrahankina" />.
 
Першыя машыны з прыхільнікамі Вярхоўнага Савета, у тым ліку з намеснікам міністра абароны Альбертам Макашовым і падначаленымі яму ўзброенымі людзьмі, прыбылі да будынку АСК-1 амаль адначасова з атрадам «Віцязь». Вароты вонкавай агароджы будынка былі зачыненыя. Макашоў у мегафон запатрабаваў ад аховы АСК-1 адкрыць вароты. Не дачакаўшыся адказу, кіроўца «УАЗа» Марозаў бамперам парваў ланцуг, які злучаезлучаў створкі брамы, і заехаў на тэрыторыю тэлецэнтра<ref name="Анафема">[http://www.hrono.ru/libris/lib_i/an_17.php Анафема. Хроника государственного переворота (записки разведчика). Книга II. 3 октября — 6.30 4 октября 1993 года «Останкино»]</ref><ref name="doklad_astrahankina" />.
 
Прыхільнікі Вярхоўнага Савета, якія прыбылі ў «Астанкіна», запатрабавалі прадастаўленне ім прамога эфіру. 16 чалавек з іх знаходзіліся ў падпарадкаванні Макашова і былі ўзброены аўтаматамі са скарочаным ствалом АКС-74У. У дэманстранта Мікалая Абраменкова быў ручны супрацьтанкавы гранатамёт РПГ-7, узяты пасля прарыву блакады Дома Саветаў ў невядомага палкоўніка міліцыі, які вылез з ім з міліцэйскага аўтобуса. Ні сам Абраменка, ні хто-небудзь іншы з падначаленых Макашова не ўмеў працавацьзвяртацца з гэтым гранатамётам<ref name="doklad_astrahankina" />. Адначасова з дэманстрантамі прыбыткупрыбылі БТРы дывізіі Дзяржынскага для абароны тэлецэнтра. Супрацоўнікі аховы тэлецэнтра адказалі, што не могуць зрабіць гэтага без ўказання, а для гэтага ім неабходна звязацца са сваім кіраўніцтвам. Пасля гэтага яны сышлі і больш не вярталіся. Дарэмна прачакаўшы ў 17-м пад’ездзе хвілін 20-30, Макашоў са сваімі ахоўнікамі выйшлі на вуліцу. Затым ён паспрабаваў уступіць у перамовы з вайскоўцамі на БТРах, што стаялі каля будынка АСК-1 з боку Астанкінскага стаўка, але безвынікова<ref name="doklad_astrahankina" />.
 
{{урэзка
| выраўноўваннеВыраўноўванне = right
| Шырыня = 300px
| Змест = На [http://grani.ru/files/22128.jpg фатаграфіі] Дзмітрыя Барко, размешчанай у інтэрнэт-выданні «Грані», знятай [[3 кастрычніка]] відацьбачна, як мужчыны сярэдніх гадоў у грамадзянскам адзенні з захопленымі ў міліцыянтаў алюмініевымі шчытамі, гумовымігумавымі палкамі, узброеныя металічнай арматурай і [[АК-47|аўтаматамі Калашнікава ]] уў руках едуць на ўкрадзеным грузавіку «ЗіЛ-131» з ваеннымі нумарнымі знакамі па Садовым кальцыкольцы ў бок «Астанкіна».}}
 
Да 18.:00 у цэнтры Масквы прыхільнікамі Ельцына былобылі пабудаванапабудаваны 25 барыкад, у асноўным вакол мэрыі, Цэнтральнага тэлеграфа, па вуліцы Цвярской<ref name="politcom" />.
 
Пакуль зацягваліся перамовы, да 18 гадзін у тэлецэнтр прыбыткупрыбылі 31 супрацоўнік АМАПа Маскоўскага УУС на чыгуначным транспарце з 27 аўтаматамі і 3 пісталетамі, на чале з падпалкоўнікам Сталяровым<ref name="doklad_astrahankina" />.
 
У 18 гадзін 30 хвілін у тэлецэнтр прыбыткупрыбылі 111 ваеннаслужачых Софрынскай брыгады ўнутраных войскаў (в/ч 3641) на чале з камандзірам брыгады палкоўнікам Васільевым. З імі прыехаў намеснік камандуючага ўнутранымі войскамі па кадрах генерал-маёр Павел Галубец, які па распараджэнні камандуючага ўнутранымі войскамі прыняў на сябе агульнае камандаванне сіламі, якія кантраліравалі тэлецэнтр<ref name="doklad_astrahankina" />.
 
Аб 19:00 будынак тэлецэнтра ахоўваюцьахоўвалі каля 480 супрацоўнікаў міліцыі і ўнутраных войскаў, якія прадстаўлялі розныя падраздзяленні — ад добра экіпіраваных рознымі відамі ўзбраенняў атрада спецназа «Віцязь» і АМАП да салдат адной з вайсковых часцей унутраных войскаў, якія не мелі ніякай зброі, акрамя гумовыхгумавых палак<ref name="proshkin2001"/>. Яны былі ўзброены 320 аўтаматамі, кулямётамі і снайперскімі вінтоўкамі, 130 пісталетамі, 12 гранатамётамі, у тым ліку — адным ручным процітанкавым гранатамётам РПГ-7. Да стралковай зброі мелася дастатковая колькасць боепрыпасаў. Тэлецэнтр ахоўвалі 6 БТРаў. У вайскоўцаў і супрацоўнікаў міліцыі меліся штатныя сродкі сувязі, індывідуальнай абароны, а таксама спецсродкі<ref name="doklad_astrahankina" />.
 
Мітынгоўцы на працягу двух з паловай гадзін праводзілі стыхійны мітынг каля тэлецэнтра, патрабуючы даць ім прамы эфір<ref name="zakl_astrahankina"/>. Сярод іх былі людзі ў камуфляжнай вопратцы з аўтаматычнай зброяй у руках, падобныя на баевікоў.
Радок 531:
Паплечнікі Макашова па ўласнай ініцыятыве распачалі спробу пранікнуць у будынак АСК-3, пратараніўшы шкляныя дзверы<ref name="doklad_astrahankina" /> адным з пакінутых войскамі грузавікоў<ref name=hrono>{{cite web|author=Прошкин Л.|url=http://www.hrono.ru/statii/2001/proshkin.html|title=Неизвестные страницы уголовного дела N 18/123669-93|accessdate=29 сентября 2007|archiveurl=http://www.webcitation.org/61CqeKjF7|archivedate=2011-08-25}}</ref>: грузавіком яны таранілі дзверы будынка на вуліцы Акадэміка Каралёва, 19, у якім размешчаныя студыйныя апаратныя праграмы «Час» першага канала тэлебачання<ref>[http://grani.ru/galleries/i.95835-22052.html Доступ ограничен]</ref>. Грузавік выціснуў толькі вонкавыя дзверы ў тэлецэнтр. Прапаноўвалася расхінуць і адлеглыя ад іх на метр ўнутраныя дзверы, ахвяраваўшы дахам кабіны грузавіка, якая ўжо пачала захрасаць пад навісаючай паўсферай брыля пад’езда. У выніку ўнутраныя дзверы тэлецэнтра засталіся зачыненымі, з іх толькі вылецела шкло<ref name="Анафема" />.
 
Макашоў, скарыстаўшыся сітуацыяй, падышоў да пабітых дзвярэй у будынак, паклаў свой аўтамат на зямлю і ў мегафон прапанаваў выйсці для перамоваў камандзіру ваеннаслужачых, даўшы 2 хвіліны на выкананне свайго патрабаванніпатрабавання. Тыя, хто знаходзіліся ў будынку, адказалі яму, што пайшлі за камандзірам. Пачуўшы, што ў тых, хто знаходзіліся перад уваходам у тэлецэнтр, ёсць гранатамёт, Макашоў папярэдзіў ваеннаслужачых, што ў выпадку адкрыцця імі агню яны будуць падушаныя з гранатамёта. Адначасова ён загадаў сваёй ахове адцясніць у бок мітынгоўцаў, журналістаў і цікаўных. Яго распараджэнне было выканана<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
У гэты час гранатамёт РПГ-7 В-1 і адна граната да яго знаходзіліся ў дэманстранта Мікалая Абраменкава. Пачуўшы каманду Макашова, Абраменкаў узяў гранатамёт на плячо і прысеў на адно калена. З’яўляючыся грамадзянскім чалавекам, які ніколі не служыў у войску, ён не мог зарадзіць гранату. З натоўпу яму пачалі крычаць, што трэба зняць каўпачок гранаты, а таксама даваць іншыя парады<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
Участковы з Санкт-Пецярбурга, прыхільнік Вярхоўнага Савета<ref name="hrono"/> Міхаіл Смірноў, пасля кароткагакароткай спрэчкі, узяў у Абраменкава гранатамёт і адну гранату да яго<ref name="doklad_astrahankina"/>, а затым дэманстратыўна зрабіў перад уваходам у будынак тэлецэнтра маніпуляцыі, якія імітавалі падрыхтоўку да прыцэльнай стральбы з гранатамёта<ref name="hrono"/>. Здзейсніўшы маніпуляцыі з гранатамётам, ён аж да пачатку абстрэлу працягваў знаходзіцца перад уваходам у будынак тэлецэнтра<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
{{урэзка
Радок 541:
| Шырыня = 300px
| Змест = * На [http://visualrian.ru/ru/site/gallery/#140248/ адной з фатаграфій] рэпарцёра Ігара Міхалёва, размешчанай на сайце агенцтва [[РИА Новости]], відаць, як ваенны грузавік тараніць дзверы ўваходу ў будынак тэлецэнтра на вул. Акадэміка Каралёва, 19.
* На [http://visualrian.ru/ru/site/gallery/#22696/ другім здымку] таго ж аўтара, каля ўжо разбітага ўваходу тэлецэнтра вартастаіць дэманстрант у камуфляжнай форме без апазнавальных знакаў з гранатамётам у руках.
* На [http://visualrian.ru/ru/site/gallery/#108797/ трэцім здымку] непасрэдна каля ўваходу ў тэлецэнтр стаяць трое мужчын, імаверна, дэманстрантаў. На адным з мужчын — камуфляжная форма, на іншых — грамадзянскае адзенне. У двух у руках — [[АК-47|аўтаматы Калашнікава]].}}
 
Макашоў і тры чалавекі з яго аховы праз<ref name="doklad_astrahankina"/> правае ад галоўнага ўваходу<ref name="Анафема" /> разбітае акно ўвайшлі ў будынак тэлецэнтра. Ахова заняла пазіцыю пад лесвіцай, а сам ён зрабіў некалькі крокаў ўнутрунутр будынка. Абаронцы Макашова заўважылі «зайчык» ад лазернага прыцэла на шчацы. Яўген Штукатураў, баючыся за яго жыццё, вывеў яго з будынка. За імі выйшлі двое іншых членаў аховы<ref name="doklad_astrahankina"/>.
 
Праз некалькі хвілін пасля таго, як Макашоў пакінуў пляцоўку перад уваходам у АСК-3, стрэлам з ўнутранага балкона 1-га паверха названага будынка<ref name="hrono"/> праз разбітае акно<ref name="doklad_astrahankina"/> быў паранены адзін з членаў аховы Макашова Мікалай КрэсцінінКрасцінін<ref name="doklad_astrahankina"/>, апрануты ў грамадзянскую вопратку<ref name="Анафема" />. Затым, калі параненага КрэсцінінаКрасцініна данесліданяслі да машыны хуткай дапамогі, пачулася два ці тры амаль адначасовых выбухі ля залы на месцы дзвярэй (асколкамі былі параненыя дэманстранты, якія стаялі побач), і адначасова ўнутры будынка сярод байцоў «Віцязя» адбыўся выбух неўсталяванага выбуховага прыстасавання, ад якога загінуў радавы спецназа М. Ю. Сітнікаў<ref name="doklad_astrahankina"/><ref name="hrono"/>.
 
ПаПааодле версіі прыхільнікаў Ельцына (у тым ліку, камандзіра «Віцязя» С. Лысюка<ref name="ReferenceA"/>), падтрыманай пераважнай большасцю СМІ, гэта быў стрэл з гранатамёта РПГ-7 В-1 з боку дэманстрантаў<ref name="spravka-quote">О результатах экспертизы оружия участников событий 21 сентября — 5 октября 1993 года http://www.voskres.ru/taina/1993-2.htm</ref>. Граната трапіла ў сцяну ззаду радавога, і ён быў паранены асколкамі ў патыліцу.
Паводле версіі следчай групы, стрэл з адзінага гранатамёта, які быў ў дэманстрантаў, не рабіўся. Следства палічыла даказаным, што на месцы гібелі радавога выбуху баявой часткі гранаты не было, так як разрыў тандэмнага кумулятыўнага зарада процітанкавага гранатамёта РПГ-7 не мог не пакінуць слядоў на сцяне. Сляды выкарыстанага выбуховага рэчыва знойдзеныя не былі. У сувязі з гэтым, экспертамі і следчымі выказвалася здагадка, што падарванападарваны былобыў адноадзін з не пакідаючых слядоў спецсродкаў, якія былі ў распараджэнні «Віцязя», альбо выпадкова, альбо наўмысна, з мэтай мабілізаваць байцоў на адкрыццё агню па натоўпе<ref name="hrono"/>.
У 2005 годзе ў праграме «Чыстасардэчнае прызнанне» тэлеканала НТВ быў паказаны відэазапіс, з якойякого вынікае, што выбух ля ўваходу АСК-3 адбыўся пасля таго, як быў зроблены стрэл з гранатамёта з будынка насупраць — АСК-1<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=pULj2JxpeFo Чистосердечное признание]см. на 4:54</ref> (куды прыхільнікі Вярхоўнага Савета не пранікалі)<ref name="Иванов-Мусин">[http://www.hrono.ru/libris/lib_i/an_18.php Анафема. Хроника государственного переворота (записки разведчика). Книга II. 3 октября — 6.30 4 октября 1993 года. «Останкино»]</ref>.
 
У 19:12, пасля выбуху, спецназ і БТРы пачалі весці агонь з аўтаматычнай зброі па натоўпу, які сабраўся ля тэлецэнтра, што прывяло да гібелі па меншай меры 46 чалавек<ref name=dubrovskij>{{cite web|author=Дубровский В.|url=http://taf.ilim.ru/public/3oct.html|title=Тогда стреляли у телецентра|accessdate=29 сентября 2007}}</ref>, сярод якіх было некалькі журналістаў. Сярод першых загінуў аператар германскай тэлекампаніі ARD Роры Пек, які здымаў каля ўваходу ў тэлецэнтр<ref>[http://memorial.marshpamyati.org/ Мемориал погибших журналистов]</ref>.
Радок 564:
У 20:10, паводле дадзеных газеты «Коммерсант», атака прыхільнікаў Вярхоўнага савета на тэлецэнтр у Астанкіна спынілася<ref name="kuzyllo"/><ref>[http://infilm.net.ru/publ/shturm_ostankino_2009_smotret_onlajn/1-1-0-82 Документальный фильм «Штурм Останкино», ЗАО Телекомпания «Останкино» по заказу ТРК «Петербург-5 канал», 2009, продолжительность: 00:44:46]</ref>.
 
У 20:00 каля будынка мэрыі на Цвярской пачаўся арганізаваны мітынг, у якім удзельнічалаудзельнічалі, паводле ацэнак начальніка гарадскога штаба народных дружын, каля 50 тысяч чалавек. Да гэтага часу былі сфармаваныя 59 народных дружын і атрадаў агульнай колькасцю 16 000 чалавек, падрыхтаваны рэзерв з 20 000 добраахвотнікаў. Дружыны і атрады баранілі комплекс будынкаў ўрада Масквы (Цвярская, 13), будынак мэрыі Масквы, комплекс рэдакцыі газеты «ВесткіВести», тэхнічнага цэнтра «Астанкіна», радыёцэнтр на Пятніцкай, былі ўладкованыя барыкады і выстаўлены пікеты на Васільеўскім спуску, за Цэнтральным тэлеграфам, на вуліцах Нікіцкай, Станкевіча і некаторых іншых. Кінастудыя «Масфільм» была гатова прадаставіць штабу абароны мэрыі больш за 100 адзінак бронетэхнікі, якая выкарыстоўвалася для здымак, а кампанія «Автолайна» 9 БРДМ<ref name="politcom" />.
 
Каля 21:00 будынак Вярхоўнага Савета былобыў адключанаадключаны ад электрычнай сеткі, згасла святло<ref name="efimova1994"/>.
 
У 21:30 з балкона мэрыі выступіў Канстанцін Баравой, які запатрабаваў раздаць зброю прыхільнікам Ельцына. У гарадскім штабе народных дружын пачалося фарміраванне атрада з вайскоўцаў, усяго набралася каля двух з паловай тысяч афіцэраў і прапаршчыкаў запасу<ref name="politcom" />.
 
А 22:00 Ягор Гайдар па тэлебачанні звярнуўся да прыхільнікаў Ельцына з просьбай збірацца ля будынка Массавета<ref>[http://gaidar-arc.ru/databasedocuments/theme/details/110 ВЫСТУПЛЕНИЕ ЕГОРА ГАЙДАРА ПО РОССИЙСКОМУ ТВ В 22.00 3 ОКТЯБРЯ 1993 года]</ref>, узятага пад кантроль Міністэрствам бяспекі. З тых, хто сабраўся, адбіраюцьадбіралі людзей з баявым вопытам,досведам і фармуюцьфарміравалі атрады для захопу і аховы аб’ектаў, такіх(маскоўскіх як маскоўскія райсаветырайсаветаў). ВыкарыстоўваюццаВыкарыстоўваліся атрады і з грамадзянскіх асоб, у тым ліку, жанчын. ЗбудаваныяБылі збудаваныя барыкады на Цвярской вуліцы і на вуліцах і завулках, якія прымыкаюць да Цвярской. Каля Массавета праходзіцьпраходзіў мітынг. Гайдар атрымаў у старшыні Дзяржкамітэта па надзвычайных сітуацыях С. К. Шайгу гарантыю, што ў выпадку неабходнасці будзе раздадзена зброя дэманстрантам-прыхільнікам Ельцына. На думку Ягора Гайдара, толькі пасля гэтага — каля 2 гадзін раніцы 4 кастрычніка ваенныя сталі выконваць загады Ельцына і войскі рушылі ў Маскву<ref name="shlosberg2008">[http://www.yabloko.ru/Publ/2008/2008_10/081008_pg_shlosberg.html Дым Отечества.] Л. Шлосберг. «Псковская губерния» , 8 октября 2008 года. {{V|23|8|2009}}</ref>.
 
У 23:00 Альберт Макашоў аддаў загад прыхільнікам Вярхоўнага савета адступаць з Астанкіна да Дома Саветаў<ref name="kuzyllo"/>.
 
Позна ўвечары ў бок Масквы рухалася калона ТаманскойТаманскай дывізіі, але яна была спынена на паўдарозе. Іншая калона бронетэхнікі, якая выйшла з месца сваёй дыслакацыі на паўднёвай ўскраіне сталіцы, таксама была спыненая. Прычынай таму, на думку Аляксандра Каржакова, была страта Міністэрствам абароны кіравання сваімі войскамі<ref name="korg"/>.
 
Указам Руцкога кіраўніком адміністрацыі Масквы быў прызначаны старшыня КраснапресненскагаКраснапрэсненскага раённага Савета народных дэпутатаў Аляксандр Красноў<ref>[http://1993.sovnarkom.ru/KNIGI/Buzgalin_A/krovavyi_oktyabrj-3.htm Кровавый октябрь в Москве. А. В. Бузгалин, А. И. Колганов]</ref><ref>Указ и. о. Президента Российской Федерации от 3 октября 1993 г. № 39 «О Краснове А. В.»</ref>.
 
Паводле звестак Генпракуратуры, 3-4 кастрычніка ў раёне тэлецэнтра былобылі забітазабіты ці пасля памёрлвпамёрлі ад атрыманых ран не менш 46 чалавек. Цялесныя пашкоджанні рознай ступені цяжару атрымалаатрымалі не менш 124 чалавек<ref name="hrono"/>.
 
=== 4 кастрычніка ===
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Канстытуцыйны_крызіс_у_Расіі_(1993)"