Беларуская нацыянал-сацыялістычная партыя: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1:
{{Картка:Партыя
| party_name = Беларуская нацыянал-сацыялістычная партыя
| party_logo =
| leader = [[Фабіян Акінчыц]]
Радок 15 ⟶ 14:
'''Беларуская нацыянал-сацыялістычная партыя''' (БНСП) — арганізацыя беларускіх нацыянал-сацыялістаў у [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]]<ref>ЭГБ. Т. 1.</ref>.
== Гісторыя ==
Пачала стварацца ў 1933 годзе ў [[Вільнюс|Вільні]] ([[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польская Рэспубліка]]) паводле ініцыятывы нацыяналістычна настроеных беларускіх дзеячаў. Лідарам партыі быў абраны [[Фабіян Акінчыц]], у кіраўніцтва партыі таксама ўваходзілі [[Уладзіслаў Казлоўскі|Уладзіслаў Калоўскі]], [[Альбін Мацвеевіч Стаповіч|Альбін Стаповіч]], [[Павел Арцішэўскі]], [[Лявон Іванавіч Дубейкаўскі|Лявон Дубейкаўскі]], [[Канстанцін Аляксандравіч Юхневіч|Кастусь Юхневіч]], [[Алёйзы Пецюкевіч]], [[Антон Сапко]]. З восені 1933 года Фабіян Акінчыц разам з Уладзіславам Казлоўскім пачалі выданне часопіса [[Новы шлях (1933)|«Новы шлях»]], органа БНСП, дзе шмат увагі аддавалі абгрунтаванню і апраўданню ідэалогіі нацыянал-сацыялізму. Наклад часопіса не перавышаў 500 асобнікаў.
На старонках газеты БНСП пісалася, што беларускі нацыяналізм патрэбны як супраціўленне палітыцы паланізацыі і русіфікацыі. Сацыялістычныя погляды вынікалі з крытыкі марксізму, гаспадаркі і палітыкі ў БССР. Аўтары крытыкавалі марксізм, ставячы яму ў віну ідэю дыктатуры пралетарыяту, не прыдатную ў пераважна аграрным беларускім грамадстве. Найперш беларускі нацыянал-сацыялізм зводзіўся да змагання за незалежнасць і паляпшэння жыцця, за дабрабыт усяго беларускага народу. Найбольш шкодным для беларусаў лічыўся інтэрнацыяналізм. Жыдоў лічылі галоўнымі віноўнікамі эканамічнага заняпаду беларусаў, палякі вінаваціліся ў паланізацыі, а рускія — у русіфікацыі беларускага народу. Узорам для беларускіх нацыянал-сацыялістаў быў адпаведны нямецкі рух.
БНСП займала выразныя антысавецкія і антыкамуністычныя пазіцыі, не прымала ідэі кансалідацыі заходнебеларускага руху. У праграме [[1936]] яе лідары дэкларавалі замену [[капіталізм|капіталістычнага ладу]] [[сацыялізм|сацыялістычным]]. Падкрэслівалася, што «палітычным ідэалам ёсць незалежная і аб'яднаная беларуская дзяржава ў яе этнічных межах».▼
З 1934 года працаваў прэзідыум Беларускага нацыянал-сацыялістычнага актыву (старшыня [[Фабіян Акінчыц]]), які ў пачатку 1937 года ператвораны ў Цэнтральны камітэт БНСП. У траўні 1935 года беларускія нацыянал-сацыялісты Фабіян Акінчыц, Уладзіслаў Казлоўскі і Павел Арцішэўскі для папулярызацыі ідэй БНСП увайшлі ў склад [[Беларускі нацыянальны камітэт (Вільня)|Беларускага нацыянальнага камітэта]].
▲БНСП займала выразныя антысавецкія і антыкамуністычныя пазіцыі, не прымала ідэі кансалідацыі заходнебеларускага руху. У праграме
8 снежня 1936 года ў БНСП увайшла група Беларускіх незалежных радыкалаў на чале з [[Канстанцін Аляксандравіч Юхневіч|Канстанцінам Юхневічам]].
Польскія ўлады, занепакоеныя кантактамі Акінчыца з Замежным бюро Нямецкай нацыянал-сацыялістычнай рабочай партыі (NSDAP – ННСРП) у 1936 годзе адмовілі ў правядзенні з’езда.
Забаронена польскімі ўладамі<ref>Дзейнасць БНСП практычна забаронена ў 1937 г. (Ю. Туронак, 1993)</ref>, лідар БНСП [[Фабіян Акінчыц|Ф. Акінчыц]] у [[1939]] перабраўся ў [[Берлін]].
| |||